Ανατολικά Πυρηναία: Εργαστήριο της άνυδρης ζωής

Οι εργαζόμενοι στον αγροτικό και τον τουριστικό τομέα στο Μονπελιέ, στο Περπινιάν και στο ευρύτερο γεωγραφικό διαμέρισμα των Ανατολικών Πυρηναίων δεν παρασύρονται και δεν αναθαρρούν από τις βροχές που έπεσαν πρόσφατα. Το νερό εξακολουθεί να λείπει στην περισσότερο πληγείσα από την ξηρασία περιοχή της Γαλλίας. Με λιγότερα από 600 χιλιοστά βροχόπτωσης σε δύο χρόνια και με μείωση των χιονοπτώσεων κατά 75% το 2023 και των βροχοπτώσεων κατά 50% στο δυτικό τμήμα του διαμερίσματος, δεκάδες δήμοι στη συγκεκριμένη περιοχή εμφανίζουν τα χαρακτηριστικά μιας άνυδρης ζώνης. Όπως άλλωστε και η ισπανική Καταλονία, από τη νότια πλευρά των Πυρηναίων.

«Οι τελευταίες βροχές μείωσαν το έλλειμμα νερού από το 48% στο 34%. Απέχουμε όμως πολύ από το να επιστρέψουμε σε μια κανονική κατάσταση. Παραμένουμε σε κατάσταση ανομβρίας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε τα δύο περασμένα καλοκαίρια, διότι αυτά θα γίνουν ο κανόνας. Η ροή των ρεμάτων και η αναπλήρωση των υπόγειων υδάτων θα μειωθούν κατά 30% έως 40% τα επόμενα σαράντα χρόνια», δήλωσε στη «Les Echos» ο Ολιβιέ Σαρλά, πρόεδρος του «Πόλου Ανταγωνιστικότητας» Aqua Valley, που ως βασική αποστολή έχει την εποπτεία της ύδρευσης στην ευρύτερη διοικητική περιοχή της Οξιτανίας και του γαλλικού Νότου.

Τυνησία: Μετά από 5 χρόνια λειψυδρίας, αυξάνονται τα τιμολόγια ύδρευσης

Επί τόπου ο υπουργός

Τα Ανατολικά Πυρηναία λειτουργούν ήδη ως εργαστήριο της άνυδρης ζωής. Το Μάρτιο ο «Πόλος Ανταγωνιστικότητας» και άλλοι φορείς πρότειναν περίπου

50 σχέδια προσαρμογής στα νέα δεδομένα και καλύτερης εκμετάλλευσης των υπαρχόντων υδάτινων πόρων. Την Τετάρτη, 22 Μαΐου, ο υπουργός Οικολογικής Μετάβασης Κριστόφ Μπεσί μετέβη στο Περπινιάν για να ανακοινώσει τις δεκαπέντε δράσεις που επέλεξε.

«Το γαλλικό κράτος είναι έτοιμο να δοκιμάσει καινοτομίες για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα λειψυδρίας που δημιούργησε η ξηρασία στην ευρύτερη περιοχή. Για παράδειγμα εγκρίναμε τη δημιουργία δύο μικρών σταθμών αφαλάτωσης στο Πορ Βάντρ και στο Σεν-Σιπριέν», είπε ο υπουργός. Το Πορ Βάντρ και το Σεν-Σιπριέν είναι δύο παραθαλάσσιες κοινότητες νοτίως του Περπινιάν. Ο Μπεσί επίσης ανακοίνωσε την απόφαση της γαλλικής κυβέρνησης να εξαρτήσει τις επιδοτήσεις στους Δήμους της ευρύτερης περιοχής με τη διαχείριση και αποδοτικότητα των δικτύων ύδρευσης.

Οι τοπικές αρχές, πάντως, δεν εμφανίζονται ικανοποιημένες με τις κρατικές παρεμβάσεις και τις πρωτοβουλίες κατά της ξηρασίας που έχουν ως τώρα ληφθεί. Όπως γράφει ο ανταποκριτής της «Les Echos» στο Μονπελιέ Ιμπέρ Βιαλάτ, «απαιτούνται επενδύσεις ύψους 3 δισ. ευρώ ετησίως σε εθνικό επίπεδο σε υποδομές και για την ανανέωση των δικτύων ύδρευσης, αλλά βρισκόμαστε μόλις το ένα τρίτο της διαδρομής που πρέπει να διανυθεί».

«Επί τόπου η ανησυχία είναι ακόμη μεγαλύτερη, καθώς οι οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες της ξηρασίας γίνονται ήδη αισθητές. Στην άλλη πλευρά των συνόρων η Freixenet, εξαγωγική οινοποιία με ειδίκευση στα αφρώδη κρασιά, μόλις ανακοίνωσε 615 περικοπές θέσεων εργασίας», σημειώνει ο Βιαλάτ.

Κόντρες για τον τουρισμό

Σε μια γεωγραφική περιοχή όπου η γαλλική κυβέρνηση πέρυσι επέβαλλε αυστηρά μέτρα εξοικονόμησης υδάτινων πόρων και κυρίως πόσιμου νερού – είναι χαρακτηριστικό ότι όσοι γέμιζαν ιδιωτικές δεξαμενές και πισίνες κατά τη διάρκεια των θερινών μηνών αντιμετώπιζαν πρόστιμο 7.000 ευρώ – είναι επόμενο να δημιουργούνται διαφωνίες και αντεγκλήσεις για την σκοπιμότητα διαφόρων ιδιωτικών και δημόσιων έργων και επενδύσεων.

Στη γαλλική Καταλονία ιδιαίτερες εντάσεις ξεσηκώνουν επενδύσεις σε τουριστικές υποδομές που απαιτούν την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων νερού, όπως είναι για παράδειγμα το γήπεδο γκολφ Βιλνέβ-ντε-λα-Ραό, το οποίο μάλιστα προορίζεται για δημόσια χρήση. Το Μάρτιο 3.000 κάτοικοι της περιοχής διαδήλωσαν κατά της δημιουργίας του γηπέδου, το οποίο εντάσσεται στο πλαίσιο ενός εκτεταμένου οικιστικού σχεδίου που έχει ήδη ξεκινήσει και περιλαμβάνει την κατασκευή ενός ξενοδοχείου και 600 κατοικιών.

Παίρνοντας θέση, ο υπουργός Κριστόφ Μπεσί χαρακτήρισε «αναχρονιστικό» το έργο και είπε ότι δεν το υποστηρίζει. Ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδοχειακών Επιχειρήσεων και Εμπόρων της περιοχής (Umih 66) Μπρις Σανάκ αντέτεινε ότι η υλοποίηση του σχεδίου θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας, καθώς η ευρύτερη περιοχή έχει ποσοστό ανεργίας 12,2%. «Αντί να παρεμποδίζεται, ο τουρισμός θα πρέπει να ενθαρρύνεται και να ωθείται προς την ανθεκτικότητα. Εξάλλου στο συγκεκριμένο έργο το γήπεδο του γκολφ έχει προβλεφθεί να ποτίζεται με επεξεργασμένα λύματα από την τοπική μονάδα», είπε χαρακτηριστικά ο Σανάκ.

Γεωργοί σε απόγνωση

Σε απόγνωση βρίσκεται όμως και η τοπική γεωργία, γνωστή για τους οπωρώνες της με βερίκοκα, ροδάκινα και νεκταρίνια. Εδώ και χρόνια οι γεωργοί της περιοχής καινοτομούν, αλλάζοντας ακόμα και καλλιέργειες για να αντικαταστήσουν τα υδρόφιλα δέντρα – έχουν φυτέψει για παράδειγμα χιλιάδες στρέμματα με αμυγδαλιές.

Χρειάζεται να δείξουν χαρακτήρα οι αγρότες που διαφοροποιούν την παραγωγή τους – είναι παροιμιώδης η εμμονική αδιαλλαξία των Θεσσαλών βαμβακοκαλλιεργητών. Πέρα από τις αντιδράσεις για την απώλεια της «βολής» των γεωργών, όμως, «η διαφοροποίηση της παραγωγής αντιμετωπίζει και τεχνικά, αντικειμενικά εμπόδια», όπως επισημαίνει στη «Les Echos» ο Ντιντιέ Μπριζί, ένας δενδροκόμος στο Κορμπέρ.

«Οι αμυγδαλιές ανθίζουν νωρίς και εκτίθενται στους παγετούς του Μαρτίου και του Απριλίου. Αλλά και η λύση των ελαιώνων μπαίνει κι αυτή υπό αμφισβήτηση, διότι αυτό θα σήμαινε ότι μπαίνεις σε ανταγωνισμό με την Ισπανία, που λόγω παράδοσης και μεγεθών της παραγωγής δημιουργεί αβεβαιότητες για την προσδοκώμενη κερδοφορία», εξηγεί ο γάλλος γεωργός.

Πολεμώντας με την ξηρασία

Η Καρόλ Ντελγκά, τοπικό στέλεχος του Σοσιαλιστικού Κόμματος, θεωρεί ότι πρέπει να δρομολογηθεί μια «δέσμη απαντήσεων» που ξεκινούν από την υλοποίηση έργων υποδομής και φθάνουν ως την επαναχρησιμοποίηση των λυμάτων. Η διαδικασία της επεξεργασίας των λυμάτων μπορεί να εξοικονομήσει πολύ νερό για άρδευση, καθώς οι ήδη λειτουργούσες μονάδες απορρίπτουν αυτό το νερό στη Μεσόγειο.

Η Ένωση των Κοινοτήτων του Νότιου Ρουσιγιόν αποφάσισε ήδη να επενδύσει 3 εκατ. ευρώ στη μονάδα νανοδιήθησης του Σεν-Σιπριέν, με στόχο την επαναχρησιμοποίηση ενός δισ. λίτρων νερού ετησίως, που θα αρδεύουν χώρους πρασίνου, δενδροκαλλιέργειες, ακόμα και το επίμαχο γήπεδο του γκολφ, όπως εξηγεί ο πρόεδρος της διακοινοτικής Ένωσης Τιερί Ντελ Ποζό.

Πολλοί ειδικοί συνιστούν την κεντρικότερη διαχείριση των υδάτινων πόρων με τη μεταφορά αρμοδιοτήτων από τις κοινότητες στα διοικητικά Διαμερίσματα (είναι 18 στη Γαλλία), Έτσι θα επιτευχθεί μια καλύτερη εξισορρόπηση πόρων και αναγκών, υποστηρίζουν. Στη γαλλική Εθνοσυνέλευση εξάλλου συζητείται την περίοδο αυτή ένα αγροτικό νομοσχέδιο, που θέτει επί τάπητος το ζήτημα της παρατεταμένης ανομβρίας, της λειψυδρίας και της επαπειλούμενης ερημοποίησης εκτεταμένων περιοχών της νοτιοδυτικής Γαλλίας – όπως ήδη συμβαίνει στη γειτονική Ισπανία.

«Αυτό το καλοκαίρι στα Ανατολικά Πυρηναία θα δημιουργηθεί ένα Παρατηρητήριο Υδάτινων Πόρων για τη συγκέντρωση πληροφοριών, τη βελτίωση της γνώσης για το τι συμβαίνει και την αποτελεσματικότερη δράση», διευκρινίζει η τοπική νομαρχία. «Η μάχη για το νερό μόλις ξεκίνησε», συμπεραίνει ο ανταποκριτής της «Les Echos».