Σουδάν: Τα αναψυκτικά, οι σοκολάτες και οι τσίχλες χρηματοδοτούν τον εμφύλιο πόλεμο (WSJ)

Τον τελευταίο χρόνο στο Σουδάν μαίνεται η νέα εμφύλια διαμάχη, η οποία έχει τεράστιο κόστος σε ανθρώπινες ζωές, ενώ εκατομμύρια έχουν αναγκαστεί να εκτοπιστούν από τις εστίες τους.

Φρικαλεότητες, δολοφονίες αμάχων, εκτελέσεις με συνοπτικές διαδικασίες, λεηλασίες συνθέτουν το σκηνικό ενός εμφύλιου στον οποίο οι ηγεσίες και των δύο πλευρών  διψούν για εξουσία στην τρίτη μεγαλύτερη χώρα της Αφρικής, της πλούσιας σε χρυσό, ουράνιο και διαμάντια, που έχει πυροδοτήσει χρόνιες εσωτερικές συγκρούσεις με την άμεση ή έμμεση εμπλοκή τρίτων χωρών.

Κακάο: Ο νέος νόμος της ΕΕ που φέρνει ανατιμήσεις

Περίπου 8,5 εκατομμύρια Σουδανοί έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους από την έναρξη του πολέμου τον Απρίλιο του 2023, ενώ εκφράζονται φόβοι ότι ο πραγματικός αριθμός των νεκρών του πολέμου μπορεί να είναι 10 έως 15 φορές υψηλότερος από 15.000 που επισήμως επιβεβαιώνεται.

Ο άλλος «χρυσός» του Σουδάν

Σε άρθρο της η WSJ καταπιάνεται με μια πτυχή της οικονομικής διάστασης αυτού του πολέμου που αφορά τη χρηματοδότηση των μαχόμενων πλευρών από τη συλλογή και εμπορία του αραβικού κόμμι (γόμα ή τσίχλα) που είναι ζωτικής σημασίας για τον βιοπορισμό των κατοίκων της χώρας και απαραίτητο στην παγκόσμια βιομηχανία τροφίμων, ποτών, καλλυντικών και φαρμάκων.

Περίπου το 80% του αραβικού κόμμι στον κόσμο συλλέγεται από τις ακακίες του Σουδάν, οι οποίες αναπτύσσονται στη ζώνη της ερήμου που εκτείνεται από τα δυτικά σύνορα του Σουδάν με το Τσαντ έως τα ανατολικά σύνορά του με την Αιθιοπία, καλύπτοντας μια έκταση περίπου 200.000 τετραγωνικών μιλίων.

Το κόμμι έχει γίνει βασική πηγή χρηματοδότησης και για τις δύο πλευρές στον πόλεμο, σύμφωνα με σουδανούς εμπόρους, γράφει η WSJ.

Εκτός από τις Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης (RSF) που αναγκάζουν τους διακινητές να πληρώνουν για προστασία στις  περισσότερες μεγάλες αγροτικούς οδούς που ελέγχουν, ο σουδανικός στρατός επιβάλλει φόρους και άλλους δασμούς στο εμπόριο αραβικού κόμμι.

Πέρα από τις πληρωμές στα κύρια σημεία ελέγχου των RSF, οι έμποροι που μεταφέρουν το κόμμι πληρώνουν μεταξύ 60 και 100 δολάρια σε μαχητές RSF, οι οποίοι συνοδεύουν τα κομβόι των φορτηγών. Οι έμποροι που αρνούνται να πληρώσουν κινδυνεύουν να χάσουν το φορτίο και τα οχήματά τους από την πολιτοφυλακή, περιέγραψε ο Muhamed Jaber που οδηγεί ένα από αυτά τα φορτηγά.

«Τα έσοδα από τις εξαγωγές αραβικής γόμας χρηματοδοτούν άμεσα αυτόν τον πόλεμο», λέει ο Rabie Abdelaty, ένας Σουδανός ακαδημαϊκός που έχει εκπονήσει έρευνα για τη συγκεκριμένη βιομηχανία.

Παρόλα αυτά, ελάχιστες εταιρείες έχουν λάβει μέτρα για να βεβαιωθούν ότι αποφεύγουν το σουδανικό αραβικό κόμμι, με βάση συνεντεύξεις με κατασκευαστές, προμηθευτές και τελικούς χρήστες.

«Δεν θέλουν να μην έχουν τσίχλα οι πελάτες [τους]», είπε ο Osama Idris, γενικός διευθυντής της Morouj Commodities UK, εισαγωγέας και μεταποιητής ακατέργαστου κόμμι με έδρα στην Αγγλία. Ο Idris είπε ότι κανένας από τους πελάτες του, στους οποίους περιλαμβάνονται εταιρείες ζαχαροπλαστικής, ποτών και εδεσμάτων, δεν έχει εκφράσει προβληματισμό για τις διαδρομές που ακολουθεί μέχρι να φτάσει στα εργοστάσιά τους η πολύτιμη πρώτη ύλη.

Τι λένε οι πολυεθνικές

Η Nestlé, η οποία χρησιμοποιεί αραβικό κόμμι σε σοκολάτες και καραμέλες, υποστηρίζει ότι σύμφωνα με τους προμηθευτές της, οι μικρές ποσότητες που χρησιμοποιεί προέρχονται κυρίως από το Τσαντ, τον Νίγηρα και το Μάλι.

Εκπρόσωπος της εταιρείας Hershey που φτιάχνει τις σοκολάτες Kiss ισχυρίστηκε ότι η εταιρεία αναμένει από όλους τους προμηθευτές της να τηρούν όλους τους νόμους στις χώρες στις οποίες δραστηριοποιούνται.

Εκπρόσωπος της Ferrero ανέφερε ότι η εταιρεία λαμβάνει αυστηρά μέτρα με τα οποία πρέπει να συμμορφώνονται όλοι οι προμηθευτές της, συμπεριλαμβανομένων των αξιολογήσεων και των επιτόπιων ελέγχων.

Ορισμένες εταιρείες επικαλέστηκαν τα ανθρωπιστικά του αισθήματα, λέγοντας ότι η διακοπή των αγορών σουδανικού αραβικού κόμμι θα έβλαπτε εκατοντάδες χιλιάδες Σουδανούς που εξαρτώνται από τον χυμό για τα προς το ζην, πολλοί από αυτούς γεωργοί ή μέλη νομαδικών κοινοτήτων, σε μια εποχή που ο ΟΗΕ προειδοποιεί για επικείμενο λιμό.

Η γαλλική εταιρεία Nexira, σύμφωνα με τα στοιχεία της ίδιας,  κατέχει το 40της παγκόσμιας αγοράς αραβικού κόμμι, διέκοψε τις δραστηριότητές της στο Σουδάν για τρεις μήνες πέρυσι, αλλά στη συνέχεια ξεκίνησε πάλι να παραλαμβάνει το προϊόν.

«Παρά την αβεβαιότητα στη μεταφορά και τα πιθανά περιστατικά που επηρεάζουν την καλλιέργεια, αποφασίσαμε να συνεχίσουμε να αγοράζουμε από τις θεριζοαλωνιστικές μηχανές», δήλωσε εκπρόσωπος της εταιρείας. «Αυτό είναι μέρος της δέσμευσής μας προς τις τοπικές κοινωνίες με τις οποίες έχουμε συνεργαστεί για αρκετές δεκαετίες», ισχυρίζεται η εταιρεία, σύμφωνα με τη WSJ.

Η εταιρεία προφανώς θεωρεί ότι έκανε το καθήκον της, όταν μετά από αναφορές που δέχθηκε για «πιθανή δραστηριότητα εκβιασμού στους δρόμους του Σουδάν», ζήτησε, σύμφωνα με την ίδια, από τους συνεργάτες της στη χώρα να αποφεύγουν διαδρομές στις οποίες δεν μπορεί να διασφαλιστεί η ελεύθερη κυκλοφορία.

«Πόντιος Πιλάτος» οι ΗΠΑ

Το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ, το οποίο είναι αρμόδιο για τις οικονομικές κυρώσεις, εμφανίστηκε σε ρόλο Πόντιου Πιλάτου, αρνούμενο να σχολιάσει εάν έχει εξετάσει τον ρόλο της αραβικής γόμας στη χρηματοδότηση του πολέμου στο Σουδάν.

Εκτοξεύεται η τιμή

Το αραβικό κόμμι είναι μια από τις κύριες γεωργικές εξαγωγές του Σουδάν. Το 2022, το Σουδάν εξήγαγε αραβικό κόμμι αξίας περίπου 183 εκατομμυρίων δολαρίων, καθιστώντας το μία από τις 10 κορυφαίες εξαγωγές της χώρας συνολικά, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία.

Οι έμποροι λένε ότι αναμένουν ότι η παραγωγή του Σουδάν θα μειωθεί περίπου στο μισό κατά τη διάρκεια αυτής της σεζόν, η οποία διαρκεί από τον Οκτώβριο έως τον Μάιο περίπου, καθώς πολλοί νέοι άνδρες που κανονικά μαζεύουν το χυμό έχουν δηλώσει συμμετοχή και άλλοι φοβούνται να πάρουν μέρος στη συλλογή εν μέσω πολέμου. Όλα αυτά έχουν εκτοξεύσει τις τιμές κατά περισσότερο από 60% έως και 5.000 δολάρια ανά μετρικό τόνο, λένε οι έμποροι.

Οι έμποροι λένε ότι το μεγαλύτερο μέρος της αραβικής τσίχλας του Σουδάν περνά αυτή τη στιγμή μέσω του El Obeid για περαιτέρω εξαγωγή, κυρίως μέσω του Τσαντ, της Αιγύπτου και της σουδανικής πόλης της Ερυθράς Θάλασσας του Πορτ Σουδάν.

Την ίδια στιγμή, ο ΟΗΕ προειδοποιεί ότι εάν υπάρχει μεγάλη έλλειψη αραβικού κόμμι στην παγκόσμια αγορά, οι επιπτώσεις μπορεί να είναι αρκετά σοβαρές.