Βρετανία: Ο πληθωρισμός, η βαριά σκιά της Τρας και το προβάδισμα των Εργατικών στην οικονομία

Λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση των στοιχείων για την πορεία του βρετανικού πληθωρισμού, που επέστρεψε σε φυσιολογικά επίπεδα, ο πρωθυπουργός Ρίσι Σούνακ κάλεσε τους Βρετανούς σε πρόωρες εκλογές για να αποφασίσουν ποιος θα οδηγήσει τη χώρα στο μέλλον. Οι κάλπες θα στηθούν στις 4 Ιουλίου, σε μια ιστορική ειρωνεία τη μέρα που οι ΗΠΑ γιορτάζουν την ανεξαρτησία τους από την βρετανική κυριαρχία.

Η οικονομία είναι πολλές φορές ο καταλύτης του εκλογικού αποτελέσματος. O Βρετανός πρωθυπουργός, σύμφωνα με τους Financial Times, εξετάζοντας τις προοπτικές της οικονομίας έκρινε ότι αυτό είναι η ιδανική στιγμή.

Βρετανία: Kάλπη στις 4 Ιουλίου ανακοίνωσε ο Σουνάκ

Πώς πάρθηκε η απόφαση για την ημερομηνία των εκλογών

Ο Σούνακ και ο καγκελάριος Τζέρεμι Χαντ κατέληξαν, σύμφωνα με υψηλόβαθμα στελέχη του κόμματος, στο συμπέρασμα ότι θα έπρεπε να πάνε σε εκλογές στον Ιούλιο,έχοντας ως ατού την βελτίωση της οικονομίας και πληθωρισμό στο 2,3%.

Ο Γκραντ Φίτζνερ, επικεφαλής οικονομολόγος της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, ανακοίνωσε αυτόν τον μήνα ότι η οικονομία κινείται δυναμικά, με ανάπτυξη 0,6% το πρώτο τρίμηνο. Οι πραγματικοί μισθοί έχουν σημειώσει αύξηση για 10 συνεχόμενους μήνες.

Οι προοπτικές για τους επόμενους μήνες θεωρήθηκαν λιγότερο ευνοϊκές, σύμφωνα με πηγές που επικαλείται η βρετανική εφημερίδα, γεγονός που έγειρε την πλάστιγγα υπέρ των εκλογών το καλοκαίρι και όχι το φθινόπωρο.

Οι αγορές αναμένουν ότι ο πληθωρισμός θα αυξηθεί τους επόμενους μήνες, ενώ οι προσδοκίες για πρόωρη μείωση των επιτοκίων της Τράπεζας της Αγγλίας υποχωρούν. Το πιο σημαντικό είναι ότι ο Χαντ είχε εγκαταλείψει την ελπίδα να καταφέρει να μειώσει τους φόρους προεκλογικά.

Ο καγκελάριος σε συνομιλίες με υπουργούς είπε δεν θα μπορούσε να ανακοινώσει φορολογικές ελαφρύνσεις, καθώς η δημοσιονομική κατάσταση της Βρετανίας δεν επιτρέπει την προσδοκώμενη περαιτέρω μείωση της εθνικής ασφάλισης κατά 2 πένες.

Επιπλέον η αναμονή μέχρι το φθινόπωρο ενέχει τον κίνδυνο να αυξηθούν οι εσωκομματικές διαμάχες,οι δυσαρεστημένους βουλευτές των Τόρις και να υπάρξουν επίδοξοι μνηστήρες της ηγεσίας , ενώ τα οικονομικά οφέλη θα ήταν  περιορισμένα.

Οι δημοσκοπήσεις

Ωστόσο, υπάρχουν ελάχιστες ενδείξεις μέχρι στιγμής ότι τα πρόσφατα καλά νέα για την οικονομία μεταφράζονται σε πολιτική ώθηση για τον Σουνάκ ή τους Συντηρητικούς. Οι βουλευτές των Τόρις συχνά παραπονιούνται ότι «οι ψηφοφόροι δεν ακούνε».

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι Συντηρητικοί υπέστησαν αποφασιστικό πλήγμα στη φήμη τους για την οικονομική τους επάρκεια, που συνήθως αποτελεί βασικό παράγοντα για τις γενικές εκλογές, κατά τη διάρκεια της καταστροφικής πρωθυπουργίας της Λιζ Τρας επί 49 ημέρες το 2022.

Ο Σούνακ δεν κατάφερε να ανακτήσει μεγάλο μέρος του εδάφους από τότε, παρόλο που ισχυρίστηκε ότι η πτώση του γενικού πληθωρισμού τον Απρίλιο ήταν απόδειξη ότι «οι δύσκολες αποφάσεις που έχουμε λάβει αποδίδουν».

Το προβάδισμα των Εργατικών στην οικονομία

Η δημοσκόπηση της YouGov σχετικά με το ποιον «εμπιστεύονται οι ψηφοφόροι για την οικονομία» δείχνει ότι η υποστήριξη των Τόρις μειώθηκε κατά τη διάρκεια της θητείας του Μπόρις Τζόνσον ως πρωθυπουργού, πριν σημειώσει περαιτέρω πτώση μετά τον «μίνι» προϋπολογισμό της κυβέρνησης Τρας τον Σεπτέμβριο του 2022.

Μετά από αυτό το κόμμα των Εργατικών διατηρεί ως σήμερα το προβάδισμα όσον αφορά την εμπιστοσύνη σε θέματα οικονομίας.

«Η σταθερότητα είναι η αλλαγή», έχει γίνει το επίσημο οικονομικό μάντρα των Εργατικών, ενώ ο ηγέτης του κόμματος σερ Κιρ Στάρμερ στρέφει συχνά την πολιτική συζήτηση πίσω στις χαοτικές ημέρες της πρωθυπουργίας Τρας.

Ένα βασικό μέρος του προβλήματος, όπως αναγνώρισε ο Χαντ την Τετάρτη, είναι ότι τα καλύτερα οικονομικά στοιχεία δεν μεταφέρονται σημαντικά στους προϋπολογισμούς των νοικοκυριών. «Είναι δύσκολο», είπε, παραδεχόμενος ότι  ψηφοφόροι αισθάνονται ότι πλήττονται βαθειά από τα οικονομικά σοκ.

Το χαρτί που θα παίξουν Χαντ και Σούνακ είναι ότι οι ψηφοφόροι σύντομα θα νιώσουν καλύτερα και γι΄αυτό θα πρέπει να «επιμείνουν στο σχέδιο».  «Μπροστά μας έρχονται καλύτερες μέρες, αλλά μόνο αν τηρήσουμε το σχέδιο για τη βελτίωση της οικονομικής ασφάλειας και των ευκαιριών για όλους» είπε ο Βρετανός πρωθυπουργός.

Το πρόβλημα για τον Sunak είναι ότι ο χρόνος τελειώνει. Δεδομένου ότι η οικονομία βγήκε από την ήπια ύφεση μόλις στις αρχές του 2024, το κοινό δεν φαίνεται να έχει καμία διάθεση να δώσει πίστωση στον πρωθυπουργό.

Οι μέρες Τρας θυμίζουν μέρες Μέιτζορ

Ο Άντονι Γουέλς, ανώτερος πολιτικός δημοσκόπος της YouGov, εξηγεί ότι τα ποσοστά των δημοσκοπήσεων των Τόρις για την οικονομία μπορεί να ανεβαίνουν ελαφρώς, αλλά είναι μόνο «ελαφρώς λιγότερο χειρότερα» από ό,τι ήταν πριν.

Ο Γουέλς  το παραλληλίζει με το καταστροφικό οικονομικό σοκ της Μαύρης Τετάρτης του 1992, όταν η Βρετανία αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τον ευρωπαϊκό μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών, γεγονός που επέφερε βαθύ πλήγμα στην οικονομική φήμη της κυβέρνησης του Τζον Μέιτζορ.

Πρόσθεσε ότι μέχρι τις εκλογές του 1997, οι Συντηρητικοί είχαν ανακτήσει μέρος αυτής της ζημίας και ήταν «περίπου στήθος με στήθος» με το Εργατικό Κόμμα του Τόνι Μπλερ στην οικονομία.

Αλλά ακόμη και η αποκατάσταση της ισοτιμίας πήρε σχεδόν πέντε χρόνια – όχι τους 18 μήνες από την πανωλεθρία της Τρας – και η κυβέρνηση του Μέιτζορ πήγε στις εκλογές του 1997 με ανάπτυξη 4% και χαμηλό πληθωρισμό, όχι με την αναιμική ανάπτυξη που παρατηρήθηκε πρόσφατα στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Τι λένε οι Εργατικοί

Η Ρέιτσελ Ριβς, σκιώδης καγκελάριος, θεωρεί ότι οι Συντηρητικοί δεν θα αποκομίσουν πολιτικά οφέλη από την υποχώρηση του πληθωρισμού.

«Μπορώ να καταλάβω γιατί ένας συντηρητικός πρωθυπουργός που είναι πλουσιότερος και από τον βασιλιά θα ήθελε να τρέξει στα τηλεοπτικά στούντιο για να πει στους Βρετανούς ότι ποτέ δεν τα είχαν τόσο καλά» έγραψε η Ριβς στην εφημερίδα Sun. Αλλά οι ψηφοφόροι αρκεί «να κοιτάξουν το υπόλοιπο του τραπεζικού λογαριασμού τους και το κόστος των εβδομαδιαίων ψώνιων για να καταλάβουν ότι βρίσκονται σε χειρότερη θέση.»