Περί Ρωσίας…

Είναι ενοχλητικό να διαβάζεις αναλύσεις και σχόλια από κάποιους που είναι φανερό πως δεν γνωρίζουν το αντικείμενό τους. Κι αυτό παίρνει διαστάσεις υπερβολής όταν η συζήτηση αφορά τη σημερινή Ρωσία. Δεν χρειάζεται να είσαι οπαδός του Πούτιν για να ενοχληθείς διαβάζοντας κρίσεις που έχουν βάση σε αστήρικτες πληροφορίες. Δεν θα ξεχάσω έναν σουηδό υψηλόβαθμο διπλωμάτη, εταίρο παλαιότερα μαζί μου στο Woodrow Wilson Center της Ουάσιγκτον, που είχε αναγορευθεί σε ειδικό περί της Ρωσίας επειδή είχε υπηρετήσει κάποια χρόνια στη Μόσχα. Διατύπωνε όμως απόψεις τόσο μεροληπτικές και άστοχες που δεν δικαιολογούσαν με τίποτα αυτή την ιδιότητα. Είχα υποχρεωθεί μάλιστα να του τονίσω σε μια εκδήλωση πως αμφέβαλλα αν είχε ποτέ περπατήσει στα λασπωμένα πεζοδρόμια των ρωσικών πόλεων με τις απόψεις που προέβαλλε.

Τελευταία με έχουν εκνευρίσει αυτά που ακούω και διαβάζω για τις τελευταίες αλλαγές στο ρωσικό υπουργείο Αμυνας. Αυτό που πρέπει να καταλάβει ο αναγνώστης είναι πως η κυβέρνηση της Ρωσίας λειτουργεί σε τρεις διαστάσεις. Κάτω από την ευθύνη του πρωθυπουργού ουσιαστικά υπάγονται τα περισσότερα υπουργεία, κυρίως αυτά που ασχολούνται με την εσωτερική οικονομική και κοινωνική ζωή (Οικονομικών, Κοινωνικής Φροντίδας, Γεωργίας, Υγείας κ.λπ.). Tα λεγόμενα «υπουργεία ισχύος» υπάγονται απευθείας στον Πρόεδρο (Αμυνας, Ενέργειας, Ασφαλείας, Πυρηνικής Ενέργειας, Εξωτερικών κ.λπ.). Την ίδια στιγμή παράλληλα με τα υπουργεία λειτουργούν ειδικά τμήματα ενός οργανισμού που ονομάζεται Προεδρική Διοίκηση. Τίποτα δεν προωθείται δίχως την έγκριση ή τη γνώση της ΠΔ. Ενα είδος δηλαδή σκιώδους παράλληλης κυβέρνησης.

Είναι παράλογα λοιπόν αυτά που λέγονται για τον ρόλο των διαφόρων προσωπικοτήτων στο ρωσικό σύστημα διακυβέρνησης. Ειδικότερα μάλιστα αν βρίσκονται έξω από το παραπάνω σχήμα εξουσίας. Ο ρόλος του Σοϊγκού, λ.χ., στο Συμβούλιο Ασφαλείας δεν πρόκειται να σκιάσει την επιρροή του πρώην Προέδρου Ντμίτρι Μεντβέντεφ, που έχει την πλήρη εμπιστοσύνη του Πούτιν λόγω παλαιών δεσμών από την Αγία Πετρούπολη. Επίσης είναι εξωπραγματικό να υποστηρίζεται πως ο πρώην επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών (FSB) και νέος υπουργός Αμυνας, Παντούσεφ, ήταν το δεξί χέρι και έμπιστος του Πούτιν όλα αυτά τα χρόνια. Το γεγονός του απόλυτου αδειάσματός του πάνω στο θέμα της εισβολής στην Ουκρανία αποδεικνύει το εξωπραγματικό αυτού του επιχειρήματος.

Αυτό που είναι δεδομένο είναι πως δύο άνθρωποι εξακολουθούν να ασκούν, σιωπηρά και δίχως φανφάρες, τη μεγαλύτερη επιρροή στη ρωσική κυβέρνηση – πέραν του ίδιου του Πούτιν φυσικά. Ο ένας είναι ο ηγέτης της πανίσχυρης ενεργειακής εταιρείας Ροσνέφτ, Ιγκορ Σέτσιν. Στενός συνεργάτης του Πούτιν, ο Σέτσιν ελέγχει απόλυτα τον τομέα των βιομηχανιών ισχύος και βρίσκεται πίσω από κάθε απόφαση για τις ενεργειακές πολιτικές της Ρωσίας και για τις οικονομικές τους επιτυχίες παρά τις κυρώσεις της Δύσης. Ο άλλος είναι ο δεύτερος στην ιεραρχία της ΠΔ και πρώην πρωθυπουργός επί Γέλτσιν (ο νεότερος στην ιστορία), Σεργκέι Κιριένκο. Ο Κιριένκο υπήρξε γενικός διευθυντής της Ροσατόμ, της γιγαντιαίας κρατικής εταιρείας που ειδικεύεται στην πυρηνική ενέργεια, ενσωματώνει κάπου 350 χωριστές εταιρείες και παράγει επίσης πυρηνικά μη ενεργειακά και υψηλής τεχνολογίας προϊόντα. Επίσης περιλαμβάνει στις δραστηριότητές της οργανισμούς επιστημονικής – τεχνολογικής έρευνας, ένα πλέγμα μονάδων πυρηνικών όπλων και τον μοναδικό στον κόσμο στόλο πυρηνοκίνητων παγοθραυστικών που δραστηριοποιούνται στον Βόρειο Παγωμένο Ωκεανό.

Ο Κιριένκο πιστώνεται επίσης για τις κινήσεις μέσω των οποίων η Ροσατόμ εξαιρέθηκε, μοναδική ανάμεσα στις ρωσικές κρατικές εταιρείες, από τις αμερικανικές οικονομικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Με την ανέλιξή του στην ηγεσία της ΠΔ ο Κιριένκο παγίωσε αθόρυβα την ισχύ του παίζοντας πλέον κρίσιμο ρόλο στις αποφάσεις για τις τύχες της Ρωσίας και διατηρώντας το προφίλ ενός συναινετικού πολιτικού που έχει και το «αφτί της Δύσης».