Ρωσία: Οι CEOs που «ακροβατούν»

Δύσκολες ισορροπίες που αφορούν τις προοπτικές για μεγάλα κέρδη αλλά και τοπικούς περιορισμούς που δυσκολεύουν την εκχώρηση δραστηριοτήτων καλούνται να κρατήσουν από τη μια οι επικεφαλής χιλιάδων πολυεθνικών που εξακολουθούν να έχουν παρουσία στη Ρωσία, την ώρα που από την άλλη επιβάλλονται κυρώσεις από τη Δύσης για τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Σήμερα στη Ρωσία φέρονται να δραστηριοποιούνται πλήρως 2.173 ξένες εταιρείες, ενώ άλλες 1.223 έχουν εκχωρήσει μεν δραστηριότητές τους, αλλά εξακολουθούν να έχουν περισσότερο ή λιγότερο έντονη παρουσία στη χώρα. Άλλες 387 εταιρείες της Δύσης φαίνεται να έχουν αποχωρήσει πλήρως, όπως προκύπτει από δημοσίευμα των Financial Times, το οποίο βασίζεται σε στοιχεία από τη Σχολή Οικονομικών του Κιέβου (Kyiv School of Economics).

Ρωσία: Γιατί δεν φεύγουν οι δυτικές εταιρείες

Οι εταιρείες που κατονομάζονται από τους FT –είτε άμεσα είτε έμμεσα- να διατηρούν δραστηριότητες στη χώρα αυτή είναι μερικές από τις μεγαλύτερες στην πώληση καταναλωτικών αγαθών, τροφίμων, τραπεζικών υπηρεσιών και ενέργειας στον κόσμο. Πρόκειται για τις PepsiCo, Mondelez, Coca Cola, Unilever, Nestle, Phillip Morris, Raiffeisen Bank International, Avon Products, Air Liquide, Reckitt, P&G και Colgate-Palmolive.

Οι διευθύνοντες σύμβουλοι των εν λόγω εταιρειών, οι Ramon Laguarta (PepsiCo), Dirk Van De Put (Mondelez), James Quincey (Coca Cola), Hein Schumacher (Unilever), Ulf Mark Schneider (Nestle), Jacek Olczak (Phillip Morris), Johann Strobl (Raiffeisen Bank International), Kristof Neirynck, (Avon Products), François Jackow Air Liquide), Kris Licht (Reckitt), Jon Moeller (P&G) και Noel Wallace (Colgate-Palmolive) έχουν δύσκολο έργο στα χέρια τους. Καλούνται ακροβατήσουν στο σκηνικό που έχουν δημιουργήσει οι κυρώσεις της Δύσης για αποχώρηση πολυεθνικών από τη Ρωσία, σε συνδυασμό με τις προοπτικές για μεγάλα κέρδη εκεί, αλλά και στις δυσκολίες που δημιουργεί η Μόσχα για την πώληση τέτοιων δραστηριοτήτων που έχουν ξένες οντότητες.

Τα εμπόδια

Μετά την εισβολή στην Ουκρανία το 2022, μεγάλος αριθμός πολυεθνικών ομίλων υποσχέθηκε ότι θα μειώσει την παρουσία του στη Ρωσία την ώρα που η Δύση ξεκινούσε προσπάθεια να πλήξει την οικονομία της χώρας και να μειώσει όσο περισσότερο μπορεί την πρόσβαση του Κρεμλίνου σε έσοδα.

Από την πλευρά της, η ρωσική κυβέρνηση έχει κάνει αυξήσει σημαντικά το κόστος μιας τέτοιας αποχώρησης, επιβάλλοντας υποχρεωτική «έκπτωση» 50% στις πωλήσεις στοιχείων ενεργητικού από εταιρείες που εδρεύουν σε «μη φιλικές» -όπως τις χαρακτηρίζει η Μόσχα- χώρες και θέλουν να πουλήσουν δραστηριότητες σε ρωσικές οντότητες, αναφέρει το δημοσίευμα. Επίσης η ρωσική κυβέρνηση έχει επιβάλλει και ελάχιστο φόρο 15% για τις πωλήσεις αυτές, τον οποίο ονομάζει «φόρο εξόδου» από τη Ρωσία.

Ταυτόχρονα, ακόμη και όταν μια εταιρεία θέλει όντως να αποχωρήσει, είναι δύσκολο να βρει ενδιαφερόμενο αγοραστή τον οποίο εγκρίνει η Μόσχα και που ταυτόχρονα δεν πτοείται ή δεν επηρεάζεται από τις κυρώσεις της Δύσης στη Ρωσία.

Οι εταιρείες

Ως παράδειγμα αναφέρονται από τους FT συγκεκριμένες εταιρείες. Η PepsiCo ανακοίνωσε τον Μάρτιο του 2022 ότι ανέστειλε την πώληση και την παραγωγή αναψυκτικών στη Ρωσία, αλλά συνεχίζει να λειτουργεί εταιρεία γαλακτοκομικών στη χώρα που απασχολεί άμεσα 20.000 άτομα και έμμεσα άλλα 40.000, ειδικά στη γεωργία. «Ως εταιρεία τροφίμων και ποτών, τώρα περισσότερο από ποτέ πρέπει να παραμείνουμε πιστοί στην ανθρωπιστική πτυχή της επιχείρησής μας. Αυτό σημαίνει ότι έχουμε ευθύνη να συνεχίσουμε να προσφέρουμε τα άλλα προϊόντα μας στη Ρωσία», έγραψε ο διευθύνων σύμβουλος Ramon Laguarta σε email προς τους υπαλλήλους τον Σεπτέμβριο του 2022, αναφέρει το δημοσίευμα.

Η ανταγωνίστρια Coca-Cola «έχει σταματήσει να στέλνει τα σιρόπια των αναψυκτικών της στη Ρωσία, αλλά ο ρόλος της έχει καλυφθεί από την εμφιαλώτρια της εταιρείας γίγαντα στην περιοχή, την Coca-Col Hellenic, στην οποία κατέχει μερίδιο 21%», σημειώνεται επίσης.

Τον Αύγουστο του 2022, ο εμφιαλωτής δημιούργησε αυτόνομη ρωσική εταιρεία, την Multon Partners, της οποίας οι ρωσικές εκδόσεις των εμπορικών σημάτων της Coca-Cola περιλαμβάνουν την Dobry Cola, η οποία εκτόπισε την ορίτζιναλ Coca Cola από την πρώτη θέση των πωλήσεων στη χώρα. «Η Dobry Cola αποτελεί επέκταση υπάρχουσας μάρκας στην αγορά, που παράγεται και διανέμεται από την Multon Partners. Δεν έχει καμία σχέση με την The Coca-Cola Company ή τις μάρκες της», ανέφερε η εμφιαλώτρια εταιρεία στους FT.

Μεταξύ των χιλιάδων εταιρειών που έχουν δηλώσει ότι θα παραμείνουν στη Ρωσία – στις οποίες περιλαμβάνονται οι Mondelez, Unilever, Nestlé και Philip Morris – ορισμένες είναι πιο «ανοιχτές» όσον αφορά τα σχέδιά τους, λένε οι FT. Ο διευθύνων σύμβουλος της Mondelez, ο Dirk Van De Put, ανέφερε πρόσφατα ευθέως στους FT ότι «οι επενδυτές δεν νοιάζονται από ηθικής απόψεως» αν οι όμιλοι εγκατέλειψαν τη χώρα. Σε πολλές περιπτώσεις ωστόσο, υπάρχει έλλειψη σαφήνειας σχετικά με τις ισχυριζόμενες πωλήσεις δραστηριοτήτων ορισμένων εταιρειών, σημειώνεται.

Οι FT κατονομάζουν επίσης ως εταιρείες που έχουν παραμείνει τις Avon Products, Air Liquide και Reckitt. Η εταιρεία καλλυντικών που ανήκει στον όμιλο Natura, η γαλλική εταιρεία παραγωγής αερίου και η βρετανική εταιρεία καταναλωτικών αγαθών ανήκουν σε εκατοντάδες δυτικούς ομίλους που παρέμειναν στη Ρωσία μετά την εισβολή στην Ουκρανία το 2022, σημειώνεται. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται ακόμη στην αυστριακή τράπεζα Raiffeisen Bank International η οποία έχει μεγάλα κέρδη από τη συνεχιζόμενη δραστηριοποίησή της στη Ρωσία.

Με τα μάτια και στον ανταγωνισμό

Ο ακτιβιστής επενδυτής και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Unilever, Nelson Peltz, έχει αναφέρει στους FT φέτος ότι πίεσε τον όμιλο καταναλωτικών αγαθών, ο οποίος έχει διερευνήσει επιλογές για πώληση, να μην φύγει από τη χώρα. «Αν αποσυρθούμε από τη Ρωσία, θα πάρουν τις μάρκες μας για τον εαυτό τους. Δεν νομίζω ότι αυτό είναι καλό», είπε τονίζοντας ότι ανταγωνιστές όπως η P&G και η Colgate-Palmolive δεν έχουν εγκαταλείψει τη χώρα. «Γιατί θα πρέπει εμείς;» (να την εγκαταλείψουμε;), καταλήγει το δημοσίευμα των FT.