Τι θα συμβεί αν οι Εργατικοί κερδίσουν τις εκλογές;

Λίγες μέρες αφότου ξεκίνησε η εκστρατεία για τις γενικές εκλογές ο Κιρ Στάρμερ εξέπληξε ορισμένους ψηφοφόρους δηλώνοντας ότι είναι σοσιαλιστής. «Θα περιέγραφα τον εαυτό μου ως σοσιαλιστή. Περιγράφω τον εαυτό μου ως προοδευτικό. Θα περιέγραφα τον εαυτό μου ως κάποιον που πάντα βάζει τη χώρα πρώτη και το κόμμα δεύτερο», είπε.

Τι είναι σοσιαλισμός;

Οπως πολλές πολιτικές φιλοσοφίες, σημαίνει διαφορετικά πράγματα για διαφορετικούς ανθρώπους. Αλλά σε γενικές γραμμές οι σοσιαλιστές πιστεύουν ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν την ίδια αξία και η κοινωνία πρέπει να οργανωθεί έτσι ώστε να αντικατοπτρίζει αυτή την αρχή. H ισότητα, η δικαιοσύνη και το κοινό καλό είναι τα θεμέλια του σοσιαλισμού. Ο πλούτος που παράγεται από τους ανθρώπους πρέπει να χρησιμοποιείται προς όφελος όλων. Ορισμένοι σοσιαλιστές πιστεύουν ότι οι βασικές βιομηχανίες και τομείς όπως οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, οι μεταφορές και η στέγαση, θα πρέπει να ανήκουν στο κράτος και να λειτουργούν προς το δημόσιο συμφέρον και όχι για το ιδιωτικό κέρδος. Αλλοι σοσιαλιστές πιστεύουν ότι όλοι αυτοί οι τομείς πρέπει να λειτουργούν με τέτοιο τρόπο.

Από πού ξεκίνησε η ιδέα;

Ξεκίνησε ως αντίδραση στον καπιταλισμό, ο οποίος πραγματικά έφθασε στο απόγειό του στη Βιομηχανική Επανάσταση. Ανθρωποι συγκεντρώθηκαν σε πόλεις και μεγάλα αστικά κέντρα για να δουλέψουν πολλές ώρες με χαμηλούς μισθούς, συχνά σε επικίνδυνες συνθήκες, σε εργοστάσια, μύλους, ορυχεία και άλλους χώρους εργασίας. Οι βιομήχανοι πλούτισαν στις πλάτες της εργατικής τάξης. Ορισμένοι άρχισαν να υποστηρίζουν ότι οι ίδιοι οι εργάτες θα έπρεπε να κατέχουν συλλογικά τα εργοστάσια, είτε μέσω εργατικών συνεταιρισμών είτε μέσω δημόσιας/κυβερνητικής ιδιοκτησίας. Ο Καρλ Μαρξ ήταν ο πιο γνωστός υποστηρικτής της ιδέας.

Εχει δοκιμαστεί ο σοσιαλισμός στην πράξη;

Ναι. Η Ρωσική Επανάσταση του 1917 ευαγγελιζόταν ένα κομμουνιστικό καθεστώς που εξελίχθηκε στη Σοβιετική Ενωση. Επί Ιωσήφ Στάλιν μετατράπηκε σε μια δικτατορία που προκάλεσε δυστυχία, κακουχίες και θάνατο σε εκατομμύρια ανθρώπους. Οπως στην Ανατολική Ευρώπη, ο σοσιαλισμός ή ο κομμουνισμός έχουν δοκιμαστεί επίσης στην Κίνα, την Κούβα, τη Βόρεια Κορέα, το Βιετνάμ και χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Αφρικής. Λίγοι θα έλεγαν ότι είχαν μεγάλη επιτυχία.

Τι συμβαίνει στο Ηνωμένο Βασίλειο;

Το Εργατικό Κόμμα ιδρύθηκε το 1900 από σοσιαλιστικά, μαρξιστικά, σοσιαλδημοκρατικά και συνδικαλιστικά κινήματα. Οι θεμελιώδεις αρχές της κοινωνικής δικαιοσύνης, του διεθνισμού και του «δημοκρατικού σοσιαλισμού» έχουν διατηρηθεί, αν και έχουν διαφορετική ερμηνεία τα τελευταία 124 χρόνια. Η πρώτη κυβέρνηση των Εργατικών σχηματίστηκε το 1924, αλλά ήταν η μεταπολεμική κυβέρνηση των Εργατικών που έφερε πραγματική αλλαγή: το Εθνικό Σύστημα Υγείας, το κράτος πρόνοιας και την εθνικοποίηση του άνθρακα, του σιδήρου, του χάλυβα και των σιδηροδρόμων.

Είναι ακόμα σοσιαλιστική οργάνωση;

Αυτό μάλλον εξαρτάται. Η περίφημη ρήτρα IV καταργήθηκε από τον Τόνι Μπλερ το 1995. Αλλά ο σοσιαλισμός επέστρεψε υπό την ηγεσία του Τζέρεμι Κόρμπιν – κάτι που χαιρέτισαν ορισμένοι ενώ άλλοι τον κατηγόρησαν ότι απομάκρυνε πιθανούς ψηφοφόρους του Εργατικού Κόμματος. Τώρα ο Στάρμερ, που από πολλούς θεωρείται ότι επανέφερε το κόμμα στο κεντρικό πεδίο πολιτικής του Ηνωμένου Βασιλείου, είπε ότι είναι σοσιαλιστής, προοδευτικός και ηγέτης που δίνει προτεραιότητα στη χώρα.

Μπορεί να οδηγηθούμε σε ένα σοσιαλιστικό Ηνωμένο Βασίλειο μετά τις επόμενες εκλογές;

Οχι. Η ηγεσία του Εργατικού Κόμματος δείχνει ελάχιστη διάθεση να εισάγει ριζοσπαστικές πολιτικές. Οι προσδοκίες πολλών που περιγράφουν τους εαυτούς τους ως σοσιαλιστές είναι χαμηλές και μπορεί να γίνουν ακόμη πιο χαμηλές όσο συνεχίζεται η προεκλογική εκστρατεία.

Η Harriet Sherwood είναι δημοσιογράφος στον Guardian