Η ενέργεια στο επίκεντρο της θετικής Ελληνο-Τουρκικής Ατζέντας

Μπορεί η συνάντηση κορυφής (13/5) στην Άγκυρα. μεταξύ του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του προέδρου της Τουρκίας Ταγιπ Ερντογάν να μην απεκόμισε τα προσδοκόμενα οφέλη από Ελληνικής πλευράς, όμως ένας τομέας όπου υπήρξε αλληλοκατανόηση και εκδηλώθηκε έμπρακτο ενδιαφέρον για συνεργασία ήταν η ενέργεια.

Της συνάντησης Μητσοτάκη-Ερντογάν είχε προηγηθεί το πρώτο Ελληνο-Τουρκικό Ενεργειακό Φόρουμ ( 1st Greek-Turkish Energy Forum) που οργανώθηκε από το ΙΕΝΕ και πραγματοποιήθηκε στις 25 Απριλίου στην Κωνσταντινούπολη. Με συμμετοχή 25 και πλέον ομιλητών και 120 συνέδρων από τις δυο χώρες το Φόρουμ αποτέλεσε την πρώτη οργανωμένη προσπάθεια σε επίπεδο στελεχών επιχειρήσεων και εμπειρογνωμόνων να συναντηθούν και να ανταλλάξουν εμπειρίες και απόψεις για την συνεργασία που μπορεί να εδραιωθεί σε μακρόχρονη βάση μεταξύ Ελληνικών και Τουρκικών φορέων και επιχειρήσεων του ενεργειακού τομέα.

Σύμφωνα με δηλώσεις των οργανωτών του Φόρουμ στα Ελληνικά και Τουρκικά Μέσα, η εμπειρία και τα συμπεράσματα. Από την διμερή αυτή συνάντηση, την οποία μάλιστα χαιρέτησαν με βιντεοσκοπημένα μηνύματα τους ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας κ. Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ και ο Έλληνας ομόλογος του κ.Θεόδωρος Σκυλακάκης, υπήρξαν απόλυτα θετικά και ξεπέρασαν τις όποιες προσδοκίες. Αυτό οφείλεται τόσο στην πολύ καλή προετοιμασία της εκδήλωσης χάρη στην κοινή Ελληνο-Τουρκική οργανωτική ομάδα (joint steering committee)  όσο και στην προσεκτική επιλογή της θεματολογίας και την προεργασία που είχε γίνει ( λ.χ. επιλέγησαν θέματα όπου υπάρχει εδραιωμένη συνεργασία ενώ ετοιμάστηκε και κυκλοφόρησε προ του συνεδρίου ειδικό background paper)

Σε ότι αφορά τους τομείς συνεργασίας που ανέδειξε το Φόρουμ αυτοί συμπεριλαμβάνουν τον ηλεκτρισμό, το φυσικό αέριο, την εμπορία ενέργειας, τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) και την Ενεργειακή Αποδοτικότητα καθώς και τα ρυθμιστικά θέματα που άπτονται του ενεργειακού τομέα. Είναι κλάδοι και ενότητες στους οποίους ήδη εδώ και πολλά χρόνια υπάρχει στενή συνεργασία μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων ειδικών αλλά και σε επίπεδο επιχειρήσεων και οργανισμών.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον πάντως προσέλκυσε η συνεργασία στον ηλεκτρισμό αφού ήδη υπάρχει ηλεκτρική διασύνδεση 400 kV μεταξύ των δυο χωρών ( γραμμή υψηλής τάσης Νεα Σάντα – Μπαμπάεσκι) και λειτουργεί από το 2010 ενώ πρόκειται να κατασκευαστεί και δεύτερη γραμμή με προοπτική ολοκλήρωσης του έργου το 2028. Η διασύνδεση της Τουρκίας με την Ελλάδα αποτελεί μια από τις 6 διεθνείς ηλεκτρικές διασυνδέσεις της με άλλες χώρες ( Βουλγαρία,Γεωργία,Ιράν,Συρία,Ιράκ) και χαρακτηρίζεται κυρίως από εξαγωγές ηλεκτρισμού από το Τουρκικό δίκτυο. Αυτές αναμένεται να αυξηθούν μέσα στα επόμενα 4 χρόνια καθώς πρόκειται να ενισχυθεί σημαντικά. η παραγωγική δυνατότητα της Τουρκίας με την προσθήκη 4.8 GW ηλεκτρικής ισχύος από τον πυρηνικό σταθμό στο Ακούγιου.

Αλλά και στο φυσικό αέριο υπάρχει συνεργασία αφού από το 2007 λειτουργεί ο Ελληνο-Τουρκικός διασυνδετήριος αγωγός μεταξύ Κομοτηνής και Καρατσάμπει μέσω του οποίου η Ελλάδα εισάγει κατά μέσο όρο περί τα 0.70 δισ. κυβικά μέτρα τον χρόνο καλύπτοντας ένα 10% των αναγκών της. Αλλά και το Ρωσικό αέριο που εισάγει η Ελλάδα από την πύλη του Σιδηροκάστρου διέρχεται μέσω Τουρκίας, αφού η προμήθεια γίνεται μέσω του αγωγού TurkStream. Ο προοπτικές περαιτέρω συνεργασίας με την Τουρκία στο φυσικό αέριο δεν είναι τόσο θετικές όσο στον ηλεκτρισμό, αφού υπάρχουν ανταγωνιστικά συμφέροντα. Όμως διαπιστώθηκε πεδίο κοινού ενδιαφέροντος και  δράσης στο κομβικό θέμα της ενεργειακής ασφαλείας σε επίπεδο ΝΑ Ευρώπης, ιδίως σε ότι αφορά την αποθήκευση και την δια θαλάσσης μεταφορά LNG.

Εκεί όμως που εντοπίστηκε ουσιαστικό ενδιαφέρον για συνεργασία και κοινές επενδύσεις είναι οι κλάδοι των ΑΠΕ και της Ενεργειακής Αποδοτικότητας. Ειδικά στον χώρο της γεωθερμίας η εμπειρία της Τουρκίας είναι ιδιαίτερα θετική και μπορεί να φανεί πολλαπλά χρήσιμη στην Ελλάδα. Συμπερασματικά, το 1 ο Ελληνο-Τουρκικό Ενεργειακό Φόρουμ υπήρξε όχι απλά μια πολύ ενδιαφέρουσα εμπειρία από πλευράς γνώσης και αλληλο-ενημέρωσης αλλά έθεσε τις βάσεις για διεύρυνση της υπάρχουσας σήμερα συνεργασίας σχεδόν σε όλο το φάσμα της ενέργειας.

Καταλυτικό ρόλο στην διοργάνωση του Φόρουμ από Τουρκικής πλευράς έπαιξε το Χρηματιστήριο Ενέργειας της Κωνσταντινούπολης ( EPIAs) και ο Τουρκικός Διαχειριστής Ηλεκτρισμού ( TEIAS) και από Ελληνικής πλευράς ο ΔΕΣΦΑ, η Enterprise Greece και το Περιφερειακό Κέντρο Συντονισμού Ηλεκτρικού Δικτύου ΝΑ Ευρώπης( SEieNeCC).

*Ο Κωστής Σταμπολής είναι Πρόεδρος του Ινστιτούτου Ενέργειας ΝΑ Ευρώπης ( ΙΕΝΕ)