Εξαγωγές: Ποια φρούτα και λαχανικά πρωταγωνιστούν το α’ τρίμηνο 2024 [πίνακες]

Με πρωταγωνιστές το ακτινίδιο και τη φράουλα οι εξαγωγές φρούτων και λαχανικών συνεχίζουν με το δεξί την πορεία τους στις αγορές του κόσμου και το πρώτο τρίμηνο του 2024 (Ιανουάριος – Μάρτιος), αυξάνοντας την αξία τους κατά 5,8%, συγκριτικά με το αντίστοιχο διάστημα του 2023.

Την ίδια στιγμή, όμως ανησυχητική είναι η κατάσταση με τις εισαγωγές, καθώς το ίδιο χρονικό διάστημα, οι ποσότητες αλλά και η αξία τους, ήταν αυξημένες κατά 17,1%, και 20,9%, αντίστοιχα. Στην κορυφή της λίστας των εισαγωγών βρίσκονται τα αχλάδια, τα μήλα, τα ακτινίδια και οι ντομάτες, με αυξήσεις στις ποσότητες που κυμαίνονται από 209,6% (ντομάτες) έως και 316% (αχλάδια).

Φράουλα: Χτυπάνε «κόκκινο» οι εξαγωγές – Σερί ιστορικών ρεκόρ

Ειδικότερα, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, τα οποία επεξεργάστηκε ο Σύνδεσμος Εξαγωγέων Φρούτων και Λαχανικών Incofruit Hellas, οι εξαγωγές των νωπών φρούτων και λαχανικών το πρώτο τρίμηνο 2024 μειώθηκαν κατά -15% κατ όγκο σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2023 και ανήλθαν σε 458.557 τόνους αλλά αυξημένες σε αξία κατά 5,8%, φθάνοντας στα 515,977 εκατομμύρια ευρώ, οφειλόμενης σε αύξηση της μέσης τιμής πώλησης κατά μονάδα βάρους κατά 24,5%.

Οι εξαγωγές

Στο τρίμηνο Ιανουαρίου-Μαρτίου, οι εξαγωγές των λαχανικών αυξήθηκαν κατά 3,5% σε όγκο σε σχέση με τους ίδιους μήνες του 2023, συνολικού ύψους 93.372 τόνων και η αξία  με 0,3% ανήλθε σε 93,83 εκατομμύρια ευρώ.

Οι εξαγωγές φρούτων τους τρεις πρώτους μήνες του έτους μειώθηκαν σε όγκο κατά 18,7%, και  αυξήθηκαν σε αξία κατά 7,2%, φτάνοντας τους 365.185 τόνους και 422,146 εκατομμύρια ευρώ, οφειλόμενη σε αύξηση της μεσοσταθμικής τιμής κατά 31,9%.

Τον Ιανουάριο 2024 παρατηρήθηκε μια μείωση των εξαγωγών σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2023 κατά 18,2%, παρά μια προσωρινή αναζωπύρωση στην αγορά οπωροκηπευτικών, με αύξηση της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών σε σχέση με τον Δεκέμβριο, με τις μεσοσταθμικές τιμές εξαγωγής  βελτιωμένες κατά 30,69% έναντι αντίστοιχου μηνός 2023 καλύπτοντας το κόστος παραγωγής, που κατ’ εκτίμηση είναι της τάξεως του 30%.

Τον Φεβρουάριο, η αγορά εξακολούθησε να είναι υποτονική με μείωση κατ’ όγκο κατά 11,5% και ελαφρώς μειωμένη έναντι του Ιανουαρίου της μεσοσταθμικής τιμής σε +23,6% έναντι του Φεβρουαρίου 2023.

Τον Μάρτιο με τον πληθωρισμό να έχει επηρεάσει αφενός τους παραγωγούς, που αντιμετωπίζουν επίσης την αύξηση του κόστους παραγωγής, αλλά και αφετέρου τη μείωση της αγοραστικής δύναμης των ευρωπαίων καταναλωτών με λιγότερα φρούτα και λαχανικά και συγχρόνως η προσφορά μεγάλων ποσοτήτων Αιγυπτιακών εσπεριδοειδών, λόγω κλεισίματος της ερυθράς θάλασσας, παρουσίασαν περαιτέρω μείωση οι εξαγωγές μας κατ’ όγκο -15,1% με μεσοσταθμική αύξηση της τιμής μονάδος +20,4%.

«Το κόστος παραγωγής και εμπορίου διακίνησης φρούτων και λαχανικών-ηλεκτρικό ρεύμα, πετρέλαιο, λιπάσματα, φυτοπροστατευτικά,  ξύλο, χαρτόνι ή πλαστικά για συσκευασίες, έχει μεν ελαφρώς βελτιωθεί πλην όμως παραμένει πολύ υψηλό μη συμβάλλοντας στην ανταγωνιστικότητα των προϊόντων μας», επισημαίνει στον ΟΤ ο ειδικός σύμβουλος του Incofruit Hellaw, εξηγώντας ότι «συγχρόνως με τον πόλεμο στην Ουκρανία έχει επιδεινώσει τις εξαγωγές μας ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς που με το κλείσιμο της ερυθράς θάλασσας εκτόξευσε τις μεταφορές προς χώρες της Ν.Α. Ασίας αλλά γενικώς τις θαλάσσιες μεταφορές, που μας στέρησε όγκους εξαγωγών μας προς αυτές. Συγχρόνως ανάγκασε ανταγωνίστριες ομοιοπαραγωγές τρίτες χώρες π.χ. Αίγυπτο, Μαρόκο, Τουρκία να επαναπροσανατολίσουν τις εξαγωγές τους προς την Ευρώπη «εκδιώκοντας λόγω φτήνιας» τα προϊόντα μας».

Θετικό το ισοζύγιο

Παρά την διόγκωση του συνολικού εμπορικού ελλείμματος κατά το ανασκοπούμενο τρίμηνο 2024, το ισοζύγιο των αγροτικών προϊόντων εξακολουθεί να παρουσιάζει πλεόνασμα κατά 205,804 εκατ. ευρώ.

Να σημειωθεί ότι το εξωτερικό εμπόριο αγροτικών προϊόντων και τροφίμων ήταν πλεονασματικό τα τρία (2020, 2021, 2023) από τα τέσσερα τελευταία χρόνια, με τις εξαγωγές να φτάνουν το 2023 στο ιστορικό υψηλό των 10,85 δισ. ευρώ σημειώνοντας άνοδο 9,5%.

Ανησυχητικές οι εισαγωγές

Αντίστοιχα ανησυχητική εξέλιξη υπήρξε στις εισαγωγές νωπών φρούτων και λαχανικών, καθώς το ανασκοπούμενο πρώτο τρίμηνο 2024 καταγράφεται αύξηση κατά 17,1% σε όγκο και σε αξία 20,9%, ανατρέποντας τις τάσεις των δύο προηγουμένων ετών συμβάλλοντας στον περιορισμό του πλεονάσματος του ισοζυγίου.

Ο κ. Πολυχρονάκης, εκτιμά ότι «είναι υπαρκτός ο κίνδυνος να εγκαταλειφθούν καλλιέργειες και να υποκατασταθεί η τροφοδοσία της εφοδιαστικής αλυσίδας από εισαγόμενα προϊόντα τρίτων χωρών χαμηλού κόστους, που δεν τηρούν απαιτήσεις που ζητούνται από τους ευρωπαίους παραγωγούς (φυτουγειονομικά, κοινωνικά, πρότυπα ποιότητας κ.α) αν δεν ληφθούν έγκαιρα μέτρα τόσο από την Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και από την ελληνική πολιτεία».

Μέτρα για την αντιμετώπιση των διαταραχών στις αγορές

Με βάση τα παραπάνω δεδομένα και τις προοπτικές, ο Σύνδεσμος Εξαγωγέων Incofruit Hellas, έχουν προτείνει μέτρα για την αντιμετώπιση των διαταραχών στις αγορές μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Αυτά, όπως επισημαίνει στον ΟΤ, ο ειδικός σύμβουλος Γιώργος Πολυχρονάκης, συνοψίζονται σε:

1) Δημιουργία ενιαίου Ταμείου (κατά το πρότυπο του ενιαίου ταμείου ενέργειας) που θα παρέχει στήριξη στους ευρωπαίους παραγωγούς γεωργικών προϊόντων και τις επιχειρήσεις απέναντι στις αυξήσεις κόστους (εισροών) λόγω του κόστους των λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων και ζωοτροφών αλλά και τυποποίησης-συσκευασίας, υλικών συσκευασίας, μεταποίησης και μεταφορικών. Κόστος που θα είναι μικρότερο των τιμών πώλησης που θα διαμορφωθούν από την υπερπροσφορά και την υποκατανάλωση και χρειάζεται ελάφρυνσή του για να μπορεί να προσαρμοσθεί στις διαμορφωθησόμενες τιμές λιανικής πώλησης

2) Παράλληλη ενεργοποίηση των προβλεπόμενων πολιτικών της ΚΟΑ Οπωροκηπευτικών για αντιμετώπιση των κρίσεων στην αγορά για την αποσυμφόρηση της προσφοράς στην λιανική πώληση των νωπών οπωροκηπευτικών

3) Επανεξέταση του καθεστώτος εισαγωγών με εντατικοποίηση των ελέγχων από τρίτες χώρες στην ΕΕ: Θα πρέπει να επιστρέψει η ΕΕ στις αρχικές της δομές και αξίες που πρόκριναν την κοινοτική προτίμηση στα προϊόντα των χωρών-μελών. Εάν αυτό επιτευχθεί, θέτοντας ίδιες προοπτικές και απαιτήσεις από πλευράς καλλιέργειας και κατανάλωσης σε κάθε χώρα-μέλος, η κοινότητα θα απορροφά με πιο ικανοποιητικούς ρυθμούς την ίδια της την παραγωγή και σε υψηλότερες τιμές.

4) Η ελληνική πολιτεία να λύσει άμεσα το πρόβλημα με τους αλλοδαπούς εργάτες γης καθότι η πρόσφατη νομοθετική ρύθμιση είναι αναποτελεσματική (δεν εισακούσθηκαν σχετικές προτάσεις μας) και ο κίνδυνος μη καλλιέργειας μεγάλων εκτάσεων γης σε όλη την χώρα είναι υπαρκτός.

«Επιβάλλεται η μελέτη των προοπτικών στις καταναλωτικές αγορές και των διαμορφουμένων τάσεων για την χάραξη προγραμμάτων αναδιάρθρωσης των καλλιεργούμενων οπωροκηπευτικών με έμφαση στα παραδοσιακά. Απαιτείται χάραξη ζωνών καλλιέργειας τους κατά είδος,  εμπλουτισμός τους με νέες ποικιλίες και επέκταση ημερολογιακά της συγκομιδής, μεταποίησης και εμπορίας. Αρμόδιο όργανο είναι το Συμβούλιο Αγροτικής Ανάπτυξης που χρειάζεται επανασύσταση με συμμετοχή στο κεντρικό του συμβούλιο αντιπροσώπευση των θεσμικών φορέων παραγωγής και εμπορίας. Το ίδιο συμβούλιο θα πρέπει να επιληφθεί και των βιολογικών προϊόντων», επισημαίνει ο κ. Πολυχρονάκης.