PODCAST ΒΑΒΕΛ – Δ. Φούρλαρης (ΡΑΑΕΥ): Μετά το καλοκαίρι νέος διαγωνισμός για αποθήκευση ενέργειας

Τελειώνει ο έλεγχος αυτή την εβδομάδα και μέσα στον μήνα βγαίνει ο καταλογισμός της φορολόγησης των υπερκερδών των προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας αποκαλύπτει ο αντιπρόεδρος Ενέργειας της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων Ενέργειας Υδάτων Δημήτρης Φούρλαρης.

Μιλώντας στο PODCAST ΒΑΒΕΛ, «εμείς αυτό που κάνουμε, εξετάζουμε ενδελεχώς, ζητήσαμε όλες τις συμβάσεις τους για την ανάληψη ρίσκου. Υπολογίσαμε με ένα εύλογο κέρδος, 25€ την μεγαβατώρα, τα λειτουργικά τους κόστη και από κει και πέρα υπολογίσαμε το υπερκέρδος.

Ο ίδιος αναφερόμενος στις αυξήσεις των τιμολογίων, αναγνώρισε ότι πολλές εταιρείες πέρασαν όλη την επιβάρυνση χονδρικής στα τιμολόγια Ιουνίου. «Αυτό οφείλω να πω το κάνανε. Το βασικότερο για έναν πάροχο είναι να μην του φύγει ο καταναλωτής του. Είτε είναι στο πράσινό του είτε σε άλλα χρώματα. Αυτό εγώ σαν πρώτο μέλημα, που δεν είμαι της αγοράς, θα με ενδιέφερε να μη μου φύγει αυτός που έχω».

Ο κ. Φούρλαρης προανήγγγειλε τον νέο διαγωνισμό για την αποθήκευση με μπαταρίες, τον τρίτο κατά σειρά, μετά το καλοκαίρι, εμφανίστηκε θετικός στο πλήρες άνοιγμα της αποθήκευσης σε μονάδες και χωρίς επιδότηση, αναρωτήθηκε γιατί να μην υπάρχει δυνατότητα σύνδεσης αυτών των μονάδων και στο δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ, ενώ τέλος τοποθέτησε τον πρώτο διαγωνισμό για τα θαλάσσια αιολικά για το 2026-2027, με πρώτο πιλοτικό υπεράκτιο πάρκο στην Ανατολική Κρήτη.

Οι ληξιπρόθεσμες

Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές έχουνε ελαττωθεί και το καταλαβαίνουμε και με τους παρόχους, οι οποίοι οι οφειλές τους προς τους διαχειριστές έχουν μειωθεί. Κυνηγήσαμε τους παρόχους, τους πιέσαμε ούτως ώστε να είναι συνεπείς προς τους διαχειριστές, γιατί οι διαχειριστές καταλαβαίνετε, ο επενδυτής τους και το φωνάζω είναι ο καταναλωτής. Αλλά και οι διαχειριστές πρέπει να προσέχουν τον επενδυτή τους, τον καταναλωτή και με την παροχή υπηρεσιών που του δίνουν και με την κοστολόγησή τους από, ας πούμε τα λειτουργικά τους κόστη.

Υπάρχει κίνδυνος μπλακαουτ;

Blackout, θεωρώ ότι πρέπει να συμβούν πολλά ατυχή διαδοχικά γεγονότα για να γίνει. Ένα συμβάν που είχε γίνει έγινε ένα βραχυκύκλωμα σε έναν υποσταθμό και έφυγαν ακαριαία 1000 μεγαβάτ από φωτοβολταϊκά. Δηλαδή είχαμε έλλειψη 1000 μεγαβάτ. Οι διασυνδέσεις, δεν είχαμε εισαγωγικές. Ήμασταν εξαγωγικοί. Αν οι διασυνδέσεις ήταν υπερβολικά εισαγωγικές, τότε αυτά τα 1000 μεγαβάτ θα ερχόντουσαν όντως από τη διασύνδεση και εκεί μπορούσε να υπήρχε ένα φαινόμενο που δεν ξέρω, αλλά θεωρώ ότι δεν θα φτάναμε ποτέ στο blackout. Γιατί τέτοια φαινόμενα να μας φύγουν οι διασυνδέσεις τα έχουμε ξαναζήσει στο παρελθόν, αλλά υπάρχουν πρόνοιες με τους ηλεκτρονόμους υποσυχνότητας, απορρίπτουν ακαριαία φορτία για να σταθεί το σύστημα. Είναι ένα πρόβλημα, δεν είναι ευχάριστο να χάνεις 1000 μεγαβάτ ακαριαία. Αυτή τη θεραπεία πρέπει να τη βρουν οι διαχειριστές. Αλλά να μην τρομοκρατείται ο κόσμος. Δεν θεωρώ ότι υπάρχει κίνδυνος blackout. Πρέπει να γίνουν πολλά ατυχή, διαδοχικά ή ξέρω γω αστοχία υλικών για να γίνει αυτό το πράγμα.

Ποια είναι η μέση κατανάλωση ρεύματος;

Κοιτάξτε το 2008 είχαμε την μεγαλύτερη ever κατανάλωση. Τότε η κατανάλωση είχε φτάσει γύρω στις 58 τεραβατώρες ετησίως. Τώρα καταλαβαίνετε και με την ενεργειακή κρίση και με τα μνημόνια και όλα αυτά, κοβιντ, αλλαγή κλιματιστικών, ψυγείων, ενεργειακής απόδοσης και όλα αυτά, όλα αυτά ρίξαν την κατανάλωση. Φέτος, η κατανάλωση το 2023 έκλεισε με 49 τεραβατώρες, οπότε η εκτίμηση είναι ότι με τη διασύνδεση της Κρήτης, γιατί η Κρήτη είναι γύρω στις 350 τεραβατώρες το χρόνο, με τη διασύνδεση των Δωδεκανήσων, με τη διασύνδεση του Βορειοανατολικού Αιγαίου με τη διασύνδεση των Δυτικών Κυκλάδων με όλες τις διασυνδέσεις των νήσων, αυτό το πράγμα δεν θα περάσει τις 60 τεραβατώρες, οπότε το ΕΣΕΚ που έκανε έναν υπολογισμό για 150 τεραβατώρες το 2050 είναι υπερβολικός. Τους το είπαμε και θεωρώ αναθεωρήθηκε και έχουμε πάει στις 120 τεραβατώρες όπου εκεί θεωρούν ότι θα είναι η ηλεκτροκίνηση, η ηλεκτροδότηση των λιμένων όταν τα πλοία ελλιμενίζονται.

Για την διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου

«Οφείλω να πω ότι η ελληνική πλευρά έτρεξε όσο πιο γρήγορα μπορούσε τις διαδικασίες. Υπήρξαν κάποιες κωλυσιεργίες. Η δική μας άποψη είναι ευθύνη του ΑΔΜΗΕ ,γιατί άργησε να μας φέρει την αγοραπωλησία μεταξύ αυτού και του Euroasia για να μπορέσουν όπως προβλέπει το CBCA, για να μπορέσει να τον κάνει να ανακηρύξει φορέα υλοποίησης, υπήρχαν κάποιες δυσκολίες. Εκείνο που το είχαμε τονίσει σε μια συνάντηση, ζητούσε μεθοδολογία εισόδου. Πάρα πολύ βασικό. Του είχε τονίσει η κυπριακή πλευρά και επιμένει ακόμα και τώρα ότι εμείς μεθοδολογία εισόδου έχουμε. Οπότε ο ΑΔΜΗΕ, αν ήθελε να την κάνει πιο customize, να την φέρει πιο στα καλούπια του έργου αυτού, έκανε μια εισήγηση την πήραμε, την επεξεργαστήμε, τη βγάλαμε σε δημόσια διαβούλευση, τη στείλαμε στην Κύπρο, τους ξεκαθαρίσαμε στην κυπριακή ρυθμιστική αρχή ότι εμείς έχουμε αυτή τη μεθοδολογία. Σας στέλνουμε, αν θέλετε την ενστερνίζεστε,ευχή είναι να το κάνετε αλλιώς σε κάθε περίπτωση, αν δεν συμφωνείτε με αυτή την μεθοδολογία, εμείς σε κάθε περίπτωση θα την ακολουθήσουμε για το 37%. Όχι την έχουμε πληρώσει, την έχει πληρώσει ο ΑΔΜΗΕ. Ήδη έχει δώσει προκαταβολές, είναι κοντά στα 82 εκατομμύρια και πρέπει πρόσφατα τώρα 01/06 να πλήρωσε κι άλλα, 2-3 δόσεις ακόμη. Αλλά από τα ευρωπαϊκά κονδύλια οφείλω να πω ότι έχει πάρει ο ΑΔΜΗΕ γύρω στα 164 εκατομμύρια, έχει δώσει τα 131, του μένουν άλλα 33 και με κάποια άλλα λεφτά που εκτιμάται ότι έβαλε εξ ιδίων κεφαλαίων, αυτά περιμένουμε να μας τα πει, πλήρωσε και και 2 ή 3 δόσεις επιπλέον για να μην γίνει

Χωρίς προσωπικό και με μικρές αμοιβές

«Είμαστε τραγικά υποστελεχωμένοι, διευρύνεται το αντικείμενο, διαβάζουμε σε στυλ πανελληνίων εξετάσεων. Επειδή είναι τώρα και η περίοδος. Οι αμοιβές όντως είναι χαμηλές. Προσπαθούμε να βρούμε μηχανικούς, οικονομολόγους, άλλων θετικών επιστημών και δεν βρίσκουμε, γιατί είναι πολύ χαμηλές και όσοι έρχονται, όπως είπε και ο Γενικός Γραμματέας Ενέργειας, ο κύριος Αϊβαλιώτης, έχουμε καταντήσει κέντρα κατάρτισης, έρχονται, κάθονται 2-3 χρόνια και φεύγουν, γιατί οι αμοιβές που τους δίνουνε είναι εξαιρετικές. Για να καταλάβετε με απλό πτυχίο ο μισθός είναι γύρω στα 1100 καθαρά επί 12».

Η πλήρης απομαγνητοφώνηση της συνέντευξης του αντιπρόεδρου της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων Δημήτρη Φούρλαρη:

Ν. Φιλιππίδης
Καλημέρα, καλησπέρα και καλό σας βράδυ. Στο νέο επεισόδιο του podcast Βαβέλ, θα επιχειρήσουμε να ανοίξουμε και να αναδείξουμε το νέο σκηνικό της ενέργειας, τα πολύχρωμα τιμολόγια του ρεύματος, τους κανόνες, τον ανταγωνισμό και τους λογαριασμούς που πληρώνουμε. Θα μιλήσουμε για το νέο σκηνικό των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε γιατί ενώ έχουμε πολλά πλέον φωτοβολταϊκά και αιολικά, υπάρχει ακόμα θέμα με τις τιμές. Επίσης, θα επιχειρήσουμε να δούμε το θέμα των υπερκερδών, των διασυνδέσεων των αδειοδοτήσεων και των επενδύσεων. Μαζί μας ο αντιπρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων Ενέργειας και Υδάτων, Δημήτρης Φούρλαρης. Καλή σας ακρόαση. Γεια σου Δημήτρη. Καλώς ήρθες.

Δ. Φούρλαρης
Καλώς σας βρήκα. Σας ευχαριστώ για την πρόσκληση.

Ν. Φιλιππίδης
Εδώ μιλάμε στον ενικό τώρα, ξέρω ότι δημιουργεί αμηχανία, αλλά η αλήθεια είναι ότι βοηθάει πολλές φορές στη συζήτηση και το πρώτο που θέλω να σε ρωτήσω ευθέως, Δημήτρη είναι τι είναι αυτή η ΡΑΑΕΥ;

Δ. Φούρλαρης
Για να δώσουμε κάποιες εξηγήσεις για το ρόλο της αρχής και για τις προσπάθειες που κάνουμε με κύριο σημείο το όφελος του καταναλωτή, γιατί πρωταρχικός μας σκοπός είναι το όφελος του καταναλωτή και κατά δεύτερον νοιαζόμαστε προφανώς για τη βιωσιμότητα και την κερδοφορία των φορέων που εποπτεύουμε. Οπότε ξεκινάω, από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας υπήρχε υποχρέωση της Ελλάδος για τη δημιουργία ρυθμιστικής αρχής υδάτων. Η τάση στην Ευρώπη είναι οι ρυθμιστικές αρχές να έχουν πιο διευρυμένο ρόλο με αρμοδιότητες τόσο στα ύδατα όσο και στα απόβλητα. Έτσι, με τη θέσπιση του νόμου 5037 του 2023, η αρχή μετονομάστηκε σε Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων Ενέργειας και Υδάτων και διευρύνθηκε το αντικείμενό της με αρμοδιότητες επί υπηρεσιών ύδατος της διαχείρισης των αστικών αποβλήτων, καθώς κρίθηκε ότι η εμπειρία της στη ρύθμιση υποδομών ενέργειας θα αξιοποιηθεί και στους άλλους δύο κλάδους. Μόλις στελεχωθούν οι ολομέλειες, η αρχή θα έχει αρμοδιότητα να εισηγείται για τη μέθοδο κοστολόγησης και τιμολόγησης για τη διαχείριση αποβλήτων και υπηρεσιών ύδατος και θα μπορεί να εγκρίνει τιμολόγια υπηρεσιών ύδατος, γενικά σχέδια ύδατος, να αποφασίζει τα ελάχιστα επίπεδα ποιότητας για τις υπηρεσίες διαχείρισης αποβλήτων. Προς το παρόν έχουμε στελεχώσει και τους δύο κλάδους με συμβάσεις έργου και γίνεται προεργασία παραπάνω μέχρι να πληρωθούν και οι ολομέλειες.

Ν. Φιλιππίδης
Μισό λεπτό, είδαν ότι δεν έχετε πολλή δουλειά, προφανώς και σας έδωσαν και άλλη.

Δ. Φούρλαρης
Όχι.

Ν. Φιλιππίδης
Ή κρίθηκε ότι μπορείτε και τα καταφέρνετε.

Δ. Φούρλαρης
Θα προτιμούσα να επιλέξω το δεύτερο, αλλά για να επιλέξω το δεύτερο προϋποθέτει ότι χρειαζόμαστε στελέχωση που αν μου δώσετε λίγο χρόνο παραπάνω θα μπορούσα να σας το πω.

Ν. Φιλιππίδης
Σας λείπει προσωπικό και δίνετε και χαμηλές αμοιβές οι οποίοι πηγαίνουν προφανώς στην αγορά που δίνει πολλαπλάσιες σε έναν τομέα, στον οποίο αυτή την στιγμή επενδύονται δισεκατομμύρια.

Δ. Φούρλαρης
Σωστά τα λέτε. Είμαστε τραγικά υποστελεχωμένοι, διευρύνεται το αντικείμενο, διαβάζουμε σε στυλ πανελληνίων εξετάσεων. Επειδή είναι τώρα και η περίοδος. Οι αμοιβές όντως είναι χαμηλές. Προσπαθούμε να βρούμε μηχανικούς, οικονομολόγους, άλλων θετικών επιστημών και δεν βρίσκουμε, γιατί είναι πολύ χαμηλές και όσοι έρχονται, όπως είπε και ο Γενικός Γραμματέας Ενέργειας, ο κύριος Αϊβαλιώτης, έχουμε καταντήσει κέντρα κατάρτισης, έρχονται, κάθονται 2-3 χρόνια και φεύγουν, γιατί οι αμοιβές που τους δίνουνε είναι εξαιρετικές.

Ν. Φιλιππίδης
Εσείς απασχολείτε κυρίως μηχανικούς. Τι λεφτά δίνετε ως μισθό;

Δ. Φούρλαρης
Δεν μιλάω για το μόνιμο προσωπικό, γιατί αναμένουμε να υπάρξει η προκήρυξη που θα έχουμε σύντομα. Με απλό πτυχίο είναι γύρω στα 1100 καθαρά επί 12.

Ν. Φιλιππίδης
Και ψάχνετε μηχανικούς που δεν βρίσκει κανένας και δίνει πολλαπλάσιους μισθούς. Άρα, εσείς είστε διαιτητές σε ένα ματς με αστέρες οι οποίοι ξοδεύουν πολλά, πολλά εκατομμύρια και εσείς πρέπει με την πενιχρή αμοιβή του διαιτητού να κάνετε κουμάντο στα συμφέροντα. Δεν είναι εύκολο.

Δ. Φούρλαρης
Όχι καθόλου, αλλά αυτό που κάνει η ρυθμιστική αρχή είναι να εφαρμόζει τους νόμους του ενωσιακού δικαίου και τους νόμους που έχει θεσπίσει η ελληνική πολιτεία. Αυτός είναι ο ρόλος μας. Μας αφορά να εφαρμόζουμε ακριβώς το νομοθετικό και ρυθμιστικό πλαίσιο. Τίποτα άλλο.

Ν. Φιλιππίδης
Εμείς σας μάθαμε με την ενεργειακή κρίση. Και επειδή η ενεργειακή κρίση έχει ακόμα αφήσει κάποια απόνερα, εσείς πώς την αποτιμάτε γενικώς ως αντιμετώπιση; Γιατί εκεί είδαμε πολλά. Είδαμε από τη μια να ανεβαίνουν απότομα οι τιμές, είδαμε μετά να επιδοτούνται, είδαμε τις εταιρείες να βγάζουν κέρδη, είδαμε να τις φορολογούμε.

Δ. Φούρλαρης
Καταρχήν επειδή πιάσαμε λίγο για τα τιμολόγια θα πούμε τι είχαμε στο παρελθόν δηλαδή κατά τη διάρκεια της κρίσης και να δούμε τώρα πως η κατάσταση όπως έχει διαμορφωθεί με τα τιμολόγια. Έγιναν οι διατάξεις του άρθρου 138 του 4951 του 2022. Η πολιτεία προχώρησε στη θέσπιση έκτακτων ρυθμιστικών μέτρων μεταβατικού χαρακτήρα στην προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας για την άμβλυνση των οικονομικών συνεπειών της ενεργειακής κρίσης, οι οποίες προέβλεπαν μεταξύ άλλων ότι για την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας 01/08/22 έως 31/12/23 δεν θα εφαρμοζόταν σε κυμαινόμενα τιμολόγια προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας η ρήτρα αναπροσαρμογής.

Ν. Φιλιππίδης
Πάρα πολύ ωραία. Χωρίς λοιπόν τη ρήτρα αναπροσαρμογής και ξαφνικά από τα 25 και πάνω λεπτά η κιλοβατώρα προσγειώθηκε με αυτή την πολύ καλή λύση για ένα μεγάλο διάστημα, σχεδόν ενάμιση χρόνο στα 15 – 15,5 λεπτα . Μας μιλήσατε νωρίτερα για τη ρήτρα αναπροσαρμογής. Αυτή ήταν τελικά τόσο κακή; Ή ήταν απλώς ένας τρόπος υπολογισμού και όπως μας αρέσει να βαφτίζουμε και να αναθεματίζουμε πράγματα, έτσι και αυτή τη βαφτίσαμε ως κάτι πολύ κακό;

Δ. Φούρλαρης
Δεν ήταν κάτι κακό, γιατί και τώρα έχουμε το μηχανισμό διακύμανσης. Δηλαδή στα σημερινά τιμολόγια έχουμε  3 προσθετέους για την τελική τιμή προμήθειας.

Ν. Φιλιππίδης
Αυτά που ισχύουν από 01/01 του έτους.

Δ. Φούρλαρης

01/01 του έτους. Έχουμε το πάγιο σε κάθε τιμολόγιο, το μηχανισμό διακύμανσης και τη βασική τιμή προμήθειας. Απλώς επειδή είδαμε ότι κάποια πράγματα ξεφεύγανε με τη ρήτρα αναπροσαρμογής και ζητούσαμε ελέγχους και περισσότερους έλεγχους τώρα με το πλαίσιο αυτό που θεσπίσαμε καταρχήν η ρυθμιστική αρχή από τον Ιούνιο του 23 -επειδή ξέραμε ότι 01/10/23 θα τελείωναν τα έκτακτα μέτρα, αλλά παρατάθηκαν μέχρι το τέλος του έτους- βγάλαμε κάποιες ρυθμιστικές παρεμβάσεις ούτως ώστε μεταξύ αυτών ήταν και τα χρωματιστά τιμολόγια. Γιατί ακριβώς και δεν μπορούσαμε και λόγω της υποστελέχωσης να ελέγξουμε παρουσιαζόντουσαν στα τηλέφωνα με τους καταναλωτές τα κυμαινόμενα τιμολόγια με ρήτρα αναπροσαρμογής ως σταθερά. Αυτά δεν μπορούσαμε, δηλαδή γινόταν τέτοια παραπλάνηση στο κοινό, οπότε ένας τρόπος για αυτή την παραπλάνηση ήταν τα χρωματιστά και με την κρίση οφείλω να πω ότι αυτό που έμαθε ο καταναλωτής, επειδή όπως γνωρίζετε κατά την περίοδο της κρίσης βγαίναν οι τιμές στις 20 του μήνα που τρέχει ας πούμε και έβγαιναν οι τιμές στις 20 του μηνός αυτού για τις τιμές στον επόμενο μήνα που θα διαρκούσε καθόλη τη διάρκεια. Αυτό έδωσε την ευκαιρία επίσης στην πολιτεία να μπορεί να κάνει επιδοτήσεις βλέποντας τις τιμές μέσω του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης, ώστε η τελική τιμή να κρατιέται περίπου στα 150€ τη μεγαβατώρα. Οπότε αυτό που άφησε η ενεργειακή κρίση ήταν ότι έκανε τους καταναλωτές πιο ευφυείς, να διαβάζουν τους λογαριασμούς και να γίνονται πιο ενεργοί καταναλωτές. Όταν εμείς βγάλαμε τα πρώτα ρυθμιστικά μέτρα, λέγαμε στις εταιρείες εκτός της υποχρέωσης που έχουν οι εταιρείες να δίνουν ένα σταθερό τιμολόγιο by default, το μπλε, σταθερό τιμολόγιο, διάρκειας ενός έτους, το οποίο σύμφωνα με το υπό δημοσίευση κανονισμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και αναθεώρησης του 944, θεωρεί ότι τα σταθερά τιμολόγια θα έχουν διάρκεια τουλάχιστον ενός έτους, όχι λιγότερο.

Ν. Φιλιππίδης
Άρα έχουμε σταθερά εδώ στην Ελλάδα, τα οποία ήταν μια λύση. Μετά τον Ιανουάριο, επειδή το πράσινο, εγώ το λέω το υπουργικό τιμολόγιο.

Δ. Φούρλαρης
Ήταν σωστό, οφείλω να το πω.

Ν. Φιλιππίδης
Ήταν σωστό το πράσινο τελικά;

Δ. Φούρλαρης
Ναι. Το Υπουργείο και σωστά φοβούμενο αυτή τη μετάβαση, την οποία κανένας δεν ήξερε πως θα πάει.

Ν. Φιλιππίδης
Και μέσα στις γιορτές κιόλας.

Δ. Φούρλαρης
Και μέσα στις γιορτές και ευτυχώς ότι έπεφτε το TTF, η τιμή του φυσικού αερίου στο χρηματιστήριο της Ολλανδίας. Τι έγινε; Το Υπουργείο θεώρησε ότι εδώ έτσι πως θα κάνουμε αυτή τη μετάβαση και κάποιοι που δεν έχουν συμβόλαια, κάποιοι δεν πρόλαβαν να φτιάξουν και τα λοιπά μπορεί να βρεθούν σε περίεργα τιμολόγια, οπότε θεώρησε σαν μεταβατικό μέτρο και να κρατήσει για όλο το 24 να κάνει ένα τιμολόγιο, το οποίο θα ανακοινώνεται την 1η  του μήνα, όποια είναι η τιμή για όλο το μήνα και μέσα σε αυτό το τιμολόγιο έκανε και μια, ας το πω υπερρύθμιση και είπε, κοιτάξτε, θα έχει τρία component: πάγιο, βασική χρέωση προμήθειας με έκπτωση και μηχανισμός διακύμανσης. Η μόνη διαφορά, ο μηχανισμός διακύμανσης έχει μια φόρμουλα, έναν τύπο ο οποίος ισχύει για όλους τους παρόχους.

Ν. Φιλιππίδης
Αυτή είναι η διαφορά του πράσινου από τα υπόλοιπα;

Δ. Φούρλαρης
Βέβαια, ο κοινός τύπος, όλοι οι πάροχοι πάνε με αυτό τον τύπο και η διαφοροποίηση τους γίνεται στο πάγιο και στην έκδοση προμήθειας. Σημειωτέον, γιατί λέω το πράσινο τιμολόγιο είναι ευέλικτο; Γιατί δίνει τη δυνατότητα σε αντίθεση με όλα τα άλλα τιμολόγια να γίνεται κάθε μήνα αλλαγή στο πάγιο και κάθε μήνα να μπορεί να αλλάζει η έκπτωση της βασικής τιμής προμήθειας. Αυτό δίνει ένα τεράστιο πλεονέκτημα στο πράσινο, να μπορεί να διαμορφώσει τις τιμές πιο φιλικές προς τον καταναλωτή έναντι του κίτρινου, το οποίο πηγαίνει τουλάχιστον για ένα εξάμηνο.

Ν. Φιλιππίδης
Άρα το πράσινο δεν θα είναι μεταβατικό μάλλον;

Δ. Φούρλαρης
Κοιτάξτε οι πάροχοι, οι εταιρείες ενέργειας δεν θα θέλουν όλοι να είναι με τον ίδιο τύπο κλπ, άρα επιδιώκουνε και πραγματικά στα κίτρινα τους τιμολόγια ο καθένας έχει διαφορετικό τύπο.

Ν. Φιλιππίδης
Τον ανταγωνισμό επειδιώκουν, μας λέτε;

Δ. Φούρλαρης
Τον ανταγωνισμό. Εκεί ο ανταγωνισμός 1, 2, 3 ή θα μειώσεις το πάγιο ή θα αυξήσεις την έκδοση αν θέλεις ανταγωνιστικότερος.

Ν. Φιλιππίδης
Δημιουργήθηκε ανταγωνισμός; Γιατί 5 μήνες έπεφταν τα τιμολόγια του ρεύματος και πάνω που ανέβηκε η χονδρική είδαμε πολλές εταιρείες να περνούν όλη την επιβάρυνση χονδρικής στα τιμολόγια Ιουνίου.

Δ. Φούρλαρης
Ναι. Αυτό οφείλω να πω το κάνανε. Θα μπορούσαν όμως μέσω του πράσινου τιμολογίου τους, αν ήθελαν να μειώσουμε το πάγιο που θα δίνανε στο μήνα αυτόν, γιατί ήξεραν την τιμή του Μαϊου και συνέπεια βάσει του τύπου θα ανέβαινε η τελική τιμή προμήθειας και να μεγάλωναν την έκπτωση επί της βασικής τιμής προμήθειας.

Ν. Φιλιππίδης
Το ερώτημα βέβαια είναι, μήπως επιχείρησαν να εκμεταλλευθούν τη συγκυρία προκειμένου να σπρώξουν πελάτες τους προς τα κίτρινο ή τα μπλε; Γιατί είδαμε τα κίτρινα και τα μπλε παραμένουν, προς ώρας τουλάχιστον, τα ίδια.

Δ. Φούρλαρης
Δεν ξέρω την πολιτική τους, να ανιχνεύσω την πολιτική τους, αλλά θεωρώ το βασικότερο για έναν πάροχο είναι να μην του φύγει ο καταναλωτής του. Είτε είναι στο πράσινό του. Αυτό εγώ σαν πρώτο μέλημα, που δεν είμαι της αγοράς, θα με ενδιέφερε να μη μου φύγει αυτός που έχω και όχι να πειραματιστώ, να του αυξήσω λίγο την τιμή και να μη δω ότι φεύγει. Θα επιχειρούσα να τον κρατήσω και μετά σιγά σιγά να του δίνω ά λλες ευκαιρίες, να δει κάποιο άλλο τιμολόγιο που μπορεί μελλοντικά με τη διακύμανση των τιμών να τον ευνοεί.

Ν. Φιλιππίδης
Εσείς ως ρυθμιστής τι θα λέγατε στους καταναλωτές να κάνουν;

Δ. Φούρλαρης
Να προσέχουνε ακριβώς τι δίνουν οι πάροχοι.

Ν. Φιλιππίδης
Επειδή βάλατε το θέμα νωρίτερα της προσαρμογής του πράσινου τιμολογίου, μια αίσθηση που υπάρχει είναι ότι οι περισσότεροι έμειναν στο πράσινο, δεν έκαναν τίποτα. Άρα δεν αποκτήσαμε μεγάλη καταναλωτική συνείδηση, απλώς δεν κάναμε τίποτα.

Δ. Φούρλαρης
Ναι, είναι ο φόβος. Καταρχήν ξεκινάς με το φόβο. Και σιγά σιγά θεωρώ ότι αυτά τα πράγματα θα αρχίσουν να

Ν. Φιλιππίδης
Η αλλαγή είναι ελεύθερη.

Δ. Φούρλαρης
Ναι, βέβαια.

Ν. Φιλιππίδης
Με εξαίρεση το μπλε, που έχει τη δέσμευση.

Δ. Φούρλαρης
Ναι, ναι, όλα τα άλλα φεύγεις ελεύθερα. Ένα είναι αν με βολεύει και δεν μου είναι η αύξηση τόσο ακριβή, ας περιμένω κι άλλον ένα μηνα και υπάρχουν άλλοι που είναι στο DNA τους να ψάχνουν τη φθηνότερη τιμή, όπως ένα χρηματιστήριο.

Ν. Φιλιππίδης
Σωστό, σωστό. Η αλήθεια είναι ότι στο χώρο της ενέργειας αφήνουμε πολλές λέξεις να αιωρούνται, δηλαδή για παράδειγμα λέμε για τις εκπτώσεις και δεν διευκρινίζουμε ότι μιλάμε για έκπτωση συνέπειας. Δηλαδή αυτό σημαίνει ότι αν δεν πληρώσει το λογαριασμό στην ώρα, πολύ απλά δεν θα πληρώσεις την τιμή την οποία ανακοινώθηκε, αλλά θα πληρώσεις μια πολύ υψηλότερη.

Δ. Φούρλαρης
Παράλειψή μου, δεν το είπα νωρίτερα ότι ένα από τα πράγματα που λέγαμε πάντα στους καταναλωτές, να προσέχουν τι λέμε έκπτωση, έκπτωση συνέπειας, έκπτωση κάτι άλλο; Θέλει πολύ προσοχή.

Ν. Φιλιππίδης
Άρα πληρώνουμε το λογαριασμό του ρεύματος στην ώρα του, ειδικά τώρα που οι εκπτώσεις είναι μεγάλες, γιατί αλλιώς ενεργοποιούνται άλλες τιμές.

Δ. Φούρλαρης
Ναι. Ο πάροχος λέει, εγώ σου δίνω έκπτωση συνέπειας αν με πληρώνεις στην ώρα μου. Αυτό πρέπει να το προσέχουν οι καταναλωτές.

Ν. Φιλιππίδης
Έχουν μειωθεί καθόλου αλήθεια, με αυτή τη διαδικασία τα φέσια που λέγαμε, οι οφειλές οι ληξιπρόθεσμες;

Δ. Φούρλαρης
Ναι, οι ληξιπρόθεσμες οφειλές έχουνε ελαττωθεί και το καταλαβαίνουμε και με τους παρόχους, οι οποίοι οι οφειλές τους προς τους διαχειριστές έχουν μειωθεί.

Ν. Φιλιππίδης
Επειδή το αναφέρατε τώρα η αλήθεια είναι ότι επειδή δημιουργήθηκε μια κρίση και όταν δημιουργούνται κρίσεις δημιουργούνται έτσι γενικώς στρεβλώσεις, δηλαδή μεένουν οφειλόμενα και διάφορα άλλα, αυτού του είδους, δηλαδή το αν για παράδειγμα, έχει εισπράξει η ΕΡΤ το ανταποδοτικό, αν έχουν εισπράξει ο ΑΔΜΗΕ και ο ΔΕΔΔΗΕ τα τέλη. Όλο αυτό είναι μέρος της δουλειάς σας να το παρακολουθείτε. Αυτά έχουν συμβεί, έχουν αποκατασταθεί;

Δ. Φούρλαρης
Οι προκρίσεις έχουν αποκατασταθεί, βέβαια. Κυνηγήσαμε τους παρόχους, τους πιέσαμε ούτως ώστε να είναι συνεπείς προς τους διαχειριστές, γιατί οι διαχειριστές καταλαβαίνετε, ο επενδυτής τους και το φωνάζω είναι ο καταναλωτής. Αλλά και οι διαχειριστές πρέπει να προσέχουν τον επενδυτή τους, τον καταναλωτή και με την παροχή υπηρεσιών που του δίνουν και με την κοστολόγησή τους από, ας πούμε τα λειτουργικά τους κόστη.

Ν. Φιλιππίδης
Τα εργαλεία σύγκρισης τιμών, αυτά που έχετε φτιάξει τα παρακολουθεί ο κόσμος; Έχετε στοιχεία επισκεψιμότητας;

Δ. Φούρλαρης
Έχουμε στοιχεία επισκεψιμότητας. Αυτό που θέλω να σας πω πραγματικά για τα invoices είναι το εξής

Ν. Φιλιππίδης
Τα τιμολόγια.

Δ. Φούρλαρης
Τα τιμολόγια, ναι, ναι. Προς το παρόν πολλοί καταναλωτές χρησιμοποιούν αυτή την πλατφόρμα της ΡΑΑΕΥ και πολλά στελέχη της αγοράς. Συγκεκριμένα, στελέχη προμηθευτών μας έχουν αναφέρει ότι χρησιμοποιούν την πρόσφατη πλατφόρμα invoices ως σημείο αναφοράς τους και κάθε μήνα οι προμηθευτές υποβάλλουν στη ΡΑΑΕΥ τις τιμές μαζί με συνοδευτικό excel με το οποίο επαληθεύεται η τιμή, δηλαδή η φόρμουλα την οποία ακολουθούν επαληθεύεται; Οπότε τα στελέχη της ΡΑΑΕΥ κάνουν τον έλεγχο και ανεβάζουν τις τιμές. Οι τιμές δηλαδή είναι πιστοποιημένες και ανεβαίνουν μόνο εφόσον έχουν ελεγχθεί.

Ν. Φιλιππίδης
Καλό αυτό. Αυτά τα εργαλεία είναι εξαιρετικά. Και λειτουργούν γιατί περάσαμε δύσκολα και επειδή ήταν παράλειψή μου που δεν σας ρώτησα, ποιο ήταν το χειρότερο σημείο της ενεργειακής κρίσης που περάσαμε;

Δ. Φούρλαρης
Ναι, δηλαδή όταν βλέπαμε κάποιες φορές τιμή προσφοράς μεγαβατώρας 800€ προβληματιστήκαμε, πού πάμε και πόσο θα αντέξουμε. Ωραία το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης. Πόσο η φορολόγηση των παραγωγών; Πόσο η φορολόγηση των προμηθευτών, πόσο θα αντλούνται κεφάλαια από τον Ελληνικό και από τον ΕΛΑΠΕ;

Ν. Φιλιππίδης
Που ακόμα βλέπουμε κάποια ελλείμματα να παρατηρούνται σε αυτούς τους λογαριασμούς. Υπάρχει όμως και το θέμα των υπερκερδών. Είδαμε την φορολόγηση των υπερκερδών των παραγωγών. Εκκρεμεί όμως η απόφαση των προμηθευτών. Πότε περιμένουμε να προχωρήσει αυτό το θέμα;

Δ. Φούρλαρης
Είχαμε ζητήσει το τελευταίο τρίμηνο του 23 να μας δώσουνε τα υπερκέρδη τους, τα έσοδά τους. Εμείς αυτό που κάνουμε, εξετάζουμε ενδελεχώς, ζητήσαμε όλες τις συμβάσεις τους για την ανάληψη ρίσκου. Γιατί αυτό απαιτεί βάσει του νόμου να είναι μηνιαίο για το διάστημα που ήταν η ενεργειακή κρίση, γιατί ήταν έτοιμες από τις 20 του μηνός, οπότε αυτοί είχαν ένα εύλογο κέρδος, 25€ την μεγαβατώρα, τα λειτουργικά τους κόστη και από κει και πέρα ότι hertz φέρναμε δεν τους το εντάσσαμε στο υπερκέρδος. Όποτε ήτανε πολύ σοβαρό για την αρχή να ελέγξει αναλυτικά τα χετζινγκ όλων των παρόχων, για αυτό δεν έχει τελειώσει. Θεωρώ ότι θα τελειώσουμε τον έλεγχο αυτή τη βδομάδα και θα ετοιμάσουμε τη σύνταξη προς το ΥΠΕΝ.

Ν. Φιλιππίδης
Άρα μέσα στον Ιούνιο θα γίνει.

Δ. Φούρλαρης
Μέσα στο μήνα θα έχει λήξει. Είναι πολύ σημαντικό, γιατί μπορεί να βρεθούνε αυξομειώσεις που δεν φανταζόμαστε.

Ν. Φιλιππίδης
Βλέπουμε ότι υπάρχει ένα καλό σκηνικό στην ενέργεια, βλέπουμε πολλά φωτοβολταϊκά, πολλά αιολικά πάρκα να αναπτύσσονται, πολλές επενδύσεις να γίνονται και άλλες να εκκρεμούν. Πιστεύαμε ότι αν φτάσουμε σε αυτό το σημείο θα είχαμε λύσει τουλάχιστον το πρόβλημα της επάρκειας της ενέργειας. Κι όμως ακόμα, βλέπουμε ότι υπάρχουν κίνδυνοι ενός blackout.

Δ. Φούρλαρης
Blackout, θεωρώ ότι πρέπει να συμβούν πολλά ατυχή διαδοχικά γεγονότα για να γίνει. Ένα συμβάν που είχε γίνει έγινε ένα βραχυκύκλωμα σε έναν υποσταθμό και έφυγαν ακαριαία 1000 μεγαβάτ από φωτοβολταϊκά. Δηλαδή είχαμε έλλειψη 1000 μεγαβάτ. Οι διασυνδέσεις, δεν είχαμε εισαγωγικές. Ήμασταν εξαγωγικοί. Αν οι διασυνδέσεις ήταν υπερβολικά εισαγωγικές, τότε αυτά τα 1000 μεγαβάτ θα ερχόντουσαν όντως από τη διασύνδεση και εκεί μπορούσε να υπήρχε ένα φαινόμενο που δεν ξέρω, αλλά θεωρώ ότι δεν θα φτάναμε ποτέ στο blackout. Γιατί τέτοια φαινόμενα να μας φύγουν οι διασυνδέσεις τα έχουμε ξαναζήσει στο παρελθόν, αλλά υπάρχουν πρόνοιες με τους ηλεκτρονόμους υποσυχνότητας, απορρίπτουν ακαριαία φορτία για να σταθεί το σύστημα. Είναι ένα πρόβλημα, δεν είναι ευχάριστο να χάνεις 1000 μεγαβάτ ακαριαία. Αυτή τη θεραπεία πρέπει να τη βρουν οι διαχειριστές. Αλλά να μην τρομοκρατείται ο κόσμος. Δεν θεωρώ ότι υπάρχει κίνδυνος blackout. Πρέπει να γίνουν πολλά ατυχή, διαδοχικά ή ξέρω γω αστοχία υλικών για να γίνει αυτό το πράγμα.

Ν. Φιλιππίδης
Περίπου αυτή τη στιγμή μια μέση ετήσια κατανάλωση ρεύματος στην Ελλάδα πόση είναι περίπου;

Δ. Φούρλαρης
Κοιτάξτε το 2008 είχαμε την μεγαλύτερη ever κατανάλωση. Τότε η κατανάλωση είχε φτάσει γύρω στις 58 τεραβατώρες ετησίως. Τώρα καταλαβαίνετε και με την ενεργειακή κρίση και με τα μνημόνια και όλα αυτά, κοβιντ, αλλαγή κλιματιστικών, ψυγείων, ενεργειακής απόδοσης και όλα αυτά, όλα αυτά ρίξαν την κατανάλωση. Φέτος, η κατανάλωση το 2023 έκλεισε με 49 τεραβατώρες, οπότε η εκτίμηση είναι ότι με τη διασύνδεση της Κρήτης, γιατί η Κρήτη είναι γύρω στις 350 τεραβατώρες το χρόνο, με τη διασύνδεση των Δωδεκανήσων, με τη διασύνδεση του Βορειοανατολικού Αιγαίου με τη διασύνδεση των Δυτικών Κυκλάδων με όλες τις διασυνδέσεις των νήσων, αυτό το πράγμα δεν θα περάσει τις 60 τεραβατώρες, οπότε το ΕΣΕΚ που έκανε έναν υπολογισμό για 150 τεραβατώρες το 2050 είναι υπερβολικός. Τους το είπαμε και θεωρώ αναθεωρήθηκε και έχουμε πάει στις 120 τεραβατώρες όπου εκεί θεωρούν ότι θα είναι η ηλεκτροκίνηση, η ηλεκτροδότηση των λιμένων όταν τα πλοία ελλιμενίζονται.

Ν. Φιλιππίδης
Για να μην καίνε ορυκτά καύσιμα.

Δ. Φούρλαρης
Εννοείται μέσα στο λιμάνι, μέσα στην πόλη, έλεος, ας πούμε και ο θόρυβος. Να φανταστείτε ένα κρουαζιερόπλοιο έχει γύρω στα 13-15 μεγαβάτ κατανάλωση. Τεράστιο νούμερο, δηλαδή είναι απίστευτο.

Ν. Φιλιππίδης
Νέοι πελάτες για τις εταιρείες ενέργειας. Καινούργια αγορά.

Δ. Φούρλαρης
Καινούργια αγορά θα ξεκινήσει, όπως είναι το electromobility, και οι λιμένες θα γίνουν καινούργια αγορά, το οποίο είναι το Fit for 55, και το επόμενο είναι για τη ζήτηση, ηλεκτρόλυση για πράσινο υδρογόνο.

Ν. Φιλιππίδης
Το οποίο ακόμα δεν έχουμε αδειοδοτικό καθεστώς, ευρωπαϊκό καθεστώς, ελληνικό καθεστώς, δεν έχουμε τίποτα ακόμη. Το βλέπουμε ως τεχνολογία και το παρατηρείτε.

Δ. Φούρλαρης
Ναι, είδα τώρα πρόσφατα μάλιστα ότι υπάρχει το πρώτο λεωφορείο με πράσινο υδρογόνο που ξεκίνησε.

Ν. Φιλιππίδης
Κόβει βόλτες στην Αθήνα δοκιμαστικές. Ξαναγυρίζω στις ΑΠΕ και θα πούμε δύο λόγια και για το υδρογόνο. Εξηγήστε μας λίγο πόσες αιτήσεις έχουμε αυτή τη στιγμή και πόσες χρειαζόμαστε;

Δ. Φούρλαρης
Γενικά, όταν υποβάλλονται βεβαιώσεις παραγωγής, η αρχή συνήθως δίνει βεβαιώσεις παραγωγής. Αυτοί πάνε στους διαχειριστές οι οποίοι βλέποντας αν το δίκτυο μπορεί να τους υποδεχθεί, τους δίνει οριστικές προσφορές σύνδεσης ή όχι. Αυτή τη στιγμή εμείς έχουμε γύρω στα 12-13 γίγα, θα πάμε γύρω στα 19 με οριστικές προσφορές σύνδεσης και το 2030 θα υπερβούμε τις 30 γιγαβάτώρες, είτε λειτουργούντα είτε με οριστικές προσφορές σύνδεσης. Αν φανταστείτε ότι η αιχμή δεν θα περάσει ποτέ τις 10-11 τεραβατώρες είναι τεράστιο νούμερο, αλλά αυτό το νούμερο δεν μπορεί να είναι 24 ώρες ταυτοχρονισμένο, δεν γίνεται, είναι φωτοβολταϊκά, είναι ανεμογεννήτριες οι οποίες έχουν μεγαλύτερο φάσμα λειτουργίας από τα φωτοβολταϊκά. Τι γίνεται τώρα, έχουν δοθεί πολλά ΑΠΕ. Η ζήτηση είναι μικρή, τα ΑΠΕ καλύπτουν πλήρως τη ζήτηση τουλάχιστον για τις ώρες τις πρωινές, όπου έχουμε πολλά φωτοβολταϊκά. Εκείνα όμως για την ευστάθεια του συστήματος, ίσως το έχετε ακούσει πολλές φορές, ότι χρειάζεται μονάδες με στρεφομενο άξονα να αποδίδουν αδράνεια και να μπορούν να πάρουν τις μεταβολές οι οποίες γίνονται. Ένα κομμάτι αυτών, έτσι, με επιφύλαξη θεωρούν ότι θα το καλύψουν οι μπαταρίες, αλλά οι μπαταρίες αυτή τη στιγμή συζητάμε για κάποια μεγαβάτ διάρκειας 2 το πολύ 4 ωρών να αποδίδουν την ισχύ τους. Οπότε οι μονάδες βάσης θα είναι μονάδες βάσης. Το έχουν αποδεχθεί και καθηγητές των πανεπιστημιακών μας ιδρυμάτων ότι οι μονάδες στρεφόμενου άξονα είναι απαραίτητες για το σύστημα.

Ν. Φιλιππίδης
Οι μονάδες στρεφόμενου άξονα, πείτε μας μια.

Δ. Φούρλαρης
Και οι λιγνιτικές είναι.

Ν. Φιλιππίδης
Τελείωνουν σιγά σιγά. Φυσικού αερίου είναι κυρίως.

Δ. Φούρλαρης
Φυσικού αερίου.

Ν. Φιλιππίδης
Έχουμε την Πτολεμαϊδα 5 η αλήθεια είναι που είναι οι λιγνιτικοί αλλά είναι τελευταίας τεχνολογίας.

Δ. Φούρλαρης
Εξαιρετική τεχνολογία. Και τα υδροηλεκτρικά είναι στρεφόμενα.

Ν. Φιλιππίδης
Σωστά. Σε σχέση με την μπαταρία, έτρεξαν δύο διαγωνισμοί και περιμένουμε έναν τρίτο. Περιμένουμε να βγει γρήγορα;

Δ. Φούρλαρης
Δεν έχουμε τέτοιο feedback. Θα πάει αργότερα, πιθανόν μετά το καλοκαίρι.

Ν. Φιλιππίδης
Για να καταλάβω, υπάρχει ένα θέμα, χρειαζόμαστε μπαταρίες, δεν έχω καταλάβει, γιατί δεν τις αφήνουμε ελεύθερες, δηλαδή να μπορέσει ο καθένας όποιος έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει μπαταρίες και τις κάνουμε με διαγωνισμό;

Δ. Φούρλαρης
Είναι ένα θέμα. Θα μπορούσε να γίνει και έτσι. Ακόμη να σας πω ένα πρόβλημα. Πού συνδέονται οι μπαταρίες; Τώρα λέμε στην υψηλή. Διαμαρτύρονται κάποιοι, γιατί όχι στη χαμηλή; ΔΕΔΔΗΕ, ΑΔΜΗΕ.

Ν. Φιλιππίδης
Αυτό που θα ήθελα να ακούσω είναι, υπάρχει εμπλοκή σε διαγωνισμό, προφανώς από σας θα βγει, για τα offshore αιολικά;

Δ. Φούρλαρης
Ναι, ναι. Έπειτα από συζητήσεις που έχει κάνει το ΥΠΕΝ, το οποίο είναι αρμόδιο για την προκήρυξη, των διαγωνισμών για τα θαλάσσια αιολικά. Αναμένουμε τον πρώτο διαγωνισμό το 2026-7 για πρώτο πιλοτικό υπεράκτιο πάρκο στην Ανατολική Κρήτη.

Ν. Φιλιππίδης
Άρα εκεί που υπάρχει και η μεγάλη ένταση τώρα, αυτό το διάστημα για το οποίο αναζητείται το κατάλληλο σημείο, προκειμένου να μην το βλέπουν οι τουρίστες το συγκεκριμένο, το οποίο θα είναι αν καταλαβαίνουμε καλά, δεν θα είναι πάνω στη θάλασσα, θα είναι πάνω σε πλοίο. Άρα το πλοίο μετακινείται κιόλας.

Δ. Φούρλαρης
Ναι, υπάρχουν τεχνολογίες.

Ν. Φιλιππίδης
Η ζωή, δεν έχει αδιέξοδα, το πλοίο μπορεί να είναι εδώ. Το πλοίο μπορεί να πάει παραπέρα.

Δ. Φούρλαρης
Σαφώς, θα το δούμε και πραγματικά δεν ξέρω, ανάλογα δηλαδή στον κόλπο της Αλεξανδρούπολης, όπου έχουν δοθεί άδειες πάλι για πιλοτικό 600 μεγαβάτ. Εκεί είναι πιο εύκολη η πάκτωση. Το άλλο που θέλω να σου πω για τις μπαταρίες ότι εμείς ετοιμάζουμε τη μεθοδολογία για τους διαγωνισμούς ενίσχυσης. Υπάρχει μια συνεργασία με ΑΔΜΗΕ – ΕΧΕ για τη συμμετοχή στην αγορά. Ο ΑΔΜΗΕ το 2023 από μόνος του έθεσε σε δημόσια διαβούλευση τις ασικές αρχές για τη συμμετοχή συστημάτων αποθήκευσης στην αγορά, οπότε έχουμε ένα πρώτο draft, γιατί είναι σημαντικό πως θα συμμετέχουν οι μπαταρίες.

Ν. Φιλιππίδης
Υπάρχει μια αλλαγή μεγάλη, αντιλαμβανόμαστε ότι μπαίνουν πολλά νέα συστήματα με λιγότερες ή καθόλου επιδοτήσεις σε όλο το σύστημα των ΑΠΕ και υπάρχουν κάποιοι που έχουν κλειδωμένες επιδοτήσεις. Κάποια στιγμή θα φτάσουμε σε ένα σημείο που δεν θα υπάρχει επιδότηση φαντάζομαι.

Δ. Φούρλαρης
Εννοείται, είναι πραγματικότητα πλέον. Ποιος θα δώσει επιδότηση;

Ν. Φιλιππίδης
Που και την επιδότηση την πληρώνουμε στα τιμολόγιά μας, σωστά;

Δ. Φούρλαρης
Φυσικά. Ο καταναλωτής είναι ο μεγάλος επενδυτής και για αυτό απαιτεί ένα σεβασμό από τους διαχειριστές.

Ν. Φιλιππίδης
Να πάμε ορισμένα θέματα έτσι λίγο πιο γρήγορα Δημήτρη, το πρώτο είναι οι διασυνδέσεις. Αντιλαμβάνομαι ότι πλέον συζητάμε πώς θα καταφέρουμε να φτιάξουμε και θαλάσσια καλώδια και υπέργεια τα οποία θα πηγαίνουν προς τη Βόρεια Ευρώπη και θαλάσσια προς την Κύπρο, την Αίγυπτο, τη Σαουδική Αραβία. Δεν ξέρω πού αλλού. Τι δουλεύετε αυτή τη στιγμή εσείς;

Δ. Φούρλαρης
Λοιπόν αυτή τη στιγμή, σύμφωνα με το δεκαετές πρόγραμμα ανάπτυξης του διαχειριστή το 25 34 του ΑΔΜΗΕ υπάρχει δεύτερη διασύνδεση μεταξύ Ελλάδας -Τουρκίας γύρω στα 600 μεγαβάτ, η οποία θα είναι 24 εκατομμύρια περίπου. Η δεύτερη διασύνδεση Ελλάδας – Αλβανίας γύρω στα 200 μεγαβάτ 15 εκατομμύρια. Και υπάρχει μια αναβάθμιση μεταξύ Ελλάδος και Βόρειας Μακεδονίας, η οποία εξετάζει τη σκοπιμότητα της επένδυσης. Από εκεί και πέρα, πάμε στις μεγάλες διασυνδέσεις. Είναι η δεύτερη με την Ιταλία, η οποία θα είναι 1000 μεγαβάτ και γύρω στα 600 εκατομμύρια, σοβαρά νούμερα. Γι αυτό λέω για τον επενδυτή. Θα αφήσω τελευταία την Κύπρο. Υπάρχει διασύνδεση Ελλάδας – Αιγύπτου, η οποία δεν είναι στο ρυθμιζόμενο έσοδο.

Ν. Φιλιππίδης
Άρα δεν θα πληρώσει ο καταναλωτής. Είναι επενδυτικό.

Δ. Φούρλαρης
Είναι επενδυτικό αυτό. Υπάρχει διασύνδεση Ελλάδας – Γερμανίας, με  6-9 γιγαβάτ να οδεύσουν από την Ελλάδα μέσω υποβρυχίου, γύρω στα 8,1 δισ.

Ν. Φιλιππίδης
Αυτό είναι το μεγάλο.

Δ. Φούρλαρης
Το μεγάλο το οποίο πάει για το 34 και η διασύνδεση Ελλάδος – Σαουδικής Αραβίας, που στο δεκαετές πρόγραμμα δεν έχει γίνει η εκπόνηση μελετών για την εμπορική βιωσιμότητα του. Και αφήνω τελευταίο Ελλάδα – Κύπρος – Ισραήλ. Αυτή τη στιγμή συζητάμε για το Ελλάδα – Κύπρος.

Ν. Φιλιππίδης
Από την Κρήτη.

Δ. Φούρλαρης
Τρομερό τεχνολογικό ενδιαφέρον, δηλαδή υπάρχει Αττική – Κρήτη και από την Κρήτη θα φύγει για Κύπρο. Εκεί είναι πραγματικά η διαλειτουργικότητα του μετατροπέα συνεχούς εναλλασσόμενου ρεύματος. Αυτό το καλώδιο είναι 1,9 δις και κάτι, 2 δις χοντρικά. Μεγάλο κόστος. Υπάρχει ένας διασυνοριακός επιμερισμός του κόστους μεταξύ των 2 χωρών που είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μεταξύ Ελλάδος και Κύπρου, το οποίο είναι 37% επί του capex, τα πληρώνει η Ελλάδα και 63%

Ν. Φιλιππίδης
Οι κύπριοι καταναλωτές.

Δ. Φούρλαρης
Πάντα ο καταναλωτής. Οπότε αυτό είναι ένα τεράστιο πρότζεκτ. Οφείλω να πω ότι η ελληνική πλευρά έτρεξε όσο πιο γρήγορα μπορούσε τις διαδικασίες. Υπήρξαν κάποιες κωλυσιεργίες. Η δική μας άποψη είναι ευθύνη του ΑΔΜΗΕ ,γιατί άργησε να μας φέρει την αγοραπωλησία μεταξύ αυτού και του Euroasia για να μπορέσουν όπως προβλέπει το CBCA, για να μπορέσει να τον κάνει να ανακηρύξει φορέα υλοποίησης, υπήρχαν κάποιες δυσκολίες. Εκείνο που το είχαμε τονίσει σε μια συνάντηση, ζητούσε μεθοδολογία εισόδου. Πάρα πολύ βασικό. Του είχε τονίσει η κυπριακή πλευρά και επιμένει ακόμα και τώρα ότι εμείς μεθοδολογία εισόδου έχουμε. Οπότε ο ΑΔΜΗΕ, αν ήθελε να την κάνει πιο customize, να την φέρει πιο στα καλούπια του έργου αυτού, έκανε μια εισήγηση την πήραμε, την επεξεργαστήμε, τη βγάλαμε σε δημόσια διαβούλευση, τη στείλαμε στην Κύπρο, τους ξεκαθαρίσαμε στην κυπριακή ρυθμιστική αρχή ότι εμείς έχουμε αυτή τη μεθοδολογία. Σας στέλνουμε, αν θέλετε την ενστερνίζεστε,ευχή είναι να το κάνετε αλλιώς σε κάθε περίπτωση, αν δεν συμφωνείτε με αυτή την μεθοδολογία, εμείς σε κάθε περίπτωση θα την ακολουθήσουμε για το 37%.

Ν. Φιλιππίδης
Και αυτή τη στιγμή περιμένουμε την απάντηση της Κύπρου, ακόμα και η κυπριακή κυβέρνηση περιμένουμε να αποφανθεί. Ο κύριος Παπαναστασίου, ο αρμόδις υπουργός. Ακόμα δεν υπάρχει ξεκάθαρη επενδυτική απόφαση. Ενώ υπάρχουν τα ευρωπαϊκά λεφτά, υπάρχουν οι επενδυτές από ότι καταλαβαίνουμε από Ισραήλ από τρίτες χώρες, η Ελλάδα και τα λοιπά αναζητείται ακόμα και έχει βρεθεί μέχρι και η εταιρεία που θα ποντίσει το καλώδιο.

Δ. Φούρλαρης
Όχι την έχουμε πληρώσει, την έχει πληρώσει ο ΑΔΜΗΕ. Ήδη έχει δώσει προκαταβολές, είναι κοντά στα 82 εκατομμύρια και πρέπει πρόσφατα τώρα 01/06 να πλήρωσε κι άλλα, 2-3 δόσεις ακόμη. Αλλά από τα ευρωπαϊκά κονδύλια οφείλω να πω ότι έχει πάρει ο ΑΔΜΗΕ γύρω στα 164 εκατομμύρια, έχει δώσει τα 131, του μένουν άλλα 33 και με κάποια άλλα λεφτά που εκτιμάται ότι έβαλε εξ ιδίων κεφαλαίων, αυτά περιμένουμε να μας τα πει, πλήρωσε και και 2 ή 3 δόσεις επιπλέον για να μην γίνει

Ν. Φιλιππίδης
Γιατί υπάρχει και μεγάλος φόρτος εργασίας σε αυτές τις εταιρίες. Θα γίνουμε εξαγωγείς ενέργειας; Αυτό παλεύουμε;

Δ. Φούρλαρης
Αυτό είναι το σίγουρο.

Ν. Φιλιππίδης
Ναι, μέχρι τώρα εξάγουμε διυλισμένο πετρέλαιο σε αυτή τη χώρα, θα εξάγουμε και ρεύμα;

Δ. Φούρλαρης
Θα εξάγουμε και ρεύμα, αν γίνουν όλες αυτές οι διασυνδέσεις. Φυσικά θα εξάγουμε ρεύμα, κυρίως σε βόρειες διασυνδέσεις, αλλά προϋπόθεση μία, για αυτό λέω δεν θα υπάρχουν επιδοτήσεις στα ΑΠΕ γιατί η εξαγωγή της ενέργειας σημαίνει χαμηλή τιμή, δηλαδή η προημερήσια αγορά πρέπει να είναι έως και αρνητική όταν έχουμε πληθώρα ΑΠΕ να εξαχθούν.

Ν. Φιλιππίδης
Θα είναι όφελος για τον καταναλωτή μας λέτε. Θα πρέπει να είναι πολύ χαμηλή η τιμή για τον Έλληνα καταναλωτή για να ανοίξει η αγορά των εξαγωγών.

Δ. Φούρλαρης
Ο αλγόριθμος επίλυσης της ευρωπαϊκής αγοράς βάσει του target model είναι ενιαίος, πρέπει η τιμή στον ελλαδικό χώρο να είναι φθηνότερη από την τιμή των Ιταλών και των γειτόνων. Άρα αυτό σημαίνει ότι όταν έχεις τόσα πολλά ΑΠΕ, το πρώτο είναι ένα άρεις, όλες τις συμφορήσεις που γίνονται εντός του δικτύου σου για να μπορέσουν να φτάσουν στα σύνορα και από εκεί και πέρα πρέπει να φτιαχτούν έργα για να μπορεί να μετακομίζει αυτή η ενέργεια στις πιο ακριβές αγορές. Άρα το πρώτο θέμα είναι οι τιμές που θα διαμορφώνονται από τον ευρωπαϊκό αλγόριθμο να είναι φθηνότερες στην Ελλάδα έναντι των όμορων διαχειριστών για να μπορεί να εξαχθεί η ενέργεια.

Ν. Φιλιππίδης
Τώρα, προχωρώντας προς το κλείσιμο, αν σας έλεγα ποια είναι η μεγαλύτερη στρέβλωση την οποία δεν έχετε καταφέρει και σας προβληματίζει να επιλύσετε;

Δ. Φούρλαρης
Αυτό που γίνεται με τα ΑΠΕ, δηλαδή αυτά που έχουν ταρίφα τα οποία όπου και να πάει η τιμή της χονδρεμπορικής, αυτοί θα πάρουν την τιμή που έχουν συμφωνήσει. Υπάρχουν τα feed- in premium τα οποία παίρνουν τη διαφορική προσαύξηση από την αγορά, αλλά σε περίπτωση όπως συνέβη κατά την οποία μετά, όταν 2 διαδοχικές ώρες η τιμή είναι αρνητική δεν παίρνουν καμία επιδότηση, μηδενίζεται.

Ν. Φιλιππίδης
Αυτό είναι θέμα πλέον αλλαγής δεδομένων για τους επενδυτές. Τινάζουν στον αέρα μελλοντικά επενδυτικά σχέδια και ξαφνικά αρχίζει το Ελντοράντο το επενδυτικό να χλωμαίνει επικινδύνως.

Δ. Φούρλαρης
Πρέπει να ξέρουμε ότι αν οι τιμές βγαίνουν αρνητικές στην προημερήσια αγορά, αυτά τα ΑΠΕ με διαφορική προσαύξηση δεν παίρνουν την προσαύξηση που τους αρμόζει, δηλαδή αν η τιμή είναι -5 ευρώ δεν θα πάρουν την τιμή που έχουν κλειδώσει μέσω διαγωνισμού.

Ν. Φιλιππίδης
Κι αυτό είναι ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζει και η Ισπανία η οποία ζει ήδη με μηδενικές τιμές στις ΑΠΕ. Είπαμε να έχουμε χαμηλές τιμές, αλλά φαίνονται οι μηδενικές τιμές, αρχίζουν και γίνονται το ίδιο επικίνδυνες με τις ακριβές.

Δ. Φούρλαρης
Δεν φτάνουν, δηλαδή 001 τιμή που είναι λίγο πάνω από το 0 για να μπορεί να πάρει την προσαύξηση αυτός ο οποίος είναι με διαφορική προσαύξηση στην αγορά, είναι ακριβές για κάποιες ώρες της ημέρας έναντι των όμορων διαχειριστών. Για αυτό γίνονται και εισαγωγές αντί εξαγωγές. Αυτό είναι μια στρέβλωση την οποία κοιτάμε να βρούμε με κάποιο τρόπο, με κάποιες αρνητικές τιμές στην αγορά balancing. Αλλά επειδή υπάρχει κάποια που λέμε υποχρεωτική λειτουργία κάποιων μονάδων θερμικών, όπως είναι λιγνιτική μονάδα για τηλεθέρμανση στην Δυτική Μακεδονία, οπότε αυτή η μονάδα υποχρεωτικά θα πάρει ότι προσφέρει. Και εκεί όταν κλείνει το capacity στην αγορά, κάποιος άλλος πρέπει να μειώσει. Αν αυτός έχει βάλει αρνητικές τιμές, πρέπει να πληρωθεί για να μειώσει. Αρχίζουν τέτοιες στρεβλώσεις μετά.

Ν. Φιλιππίδης
Από μια απλώς μονάδα που θα φτιαχτεί για καλό σκοπό.

Δ. Φούρλαρης
Από την στιγμή που μπαίνει εκτός αγοράς μια μονάδα για να εξυπηρετήσει ένα κοινωνικό σύνολο, τηλεθέρμανση, αυτό μπορεί να δημιουργήσει μια στρέβλωση ότι αυτή η μονάδα που θα μπει αυτή και θα αντικαταστήσει κάποια άλλη μονάδα αυτή μπορεί να πρέπει να πληρωθεί.

Ν. Φιλιππίδης
Ένα από τα θέματα  που υπάρχουν και ακούγεται ως διαμαρτυρία από τους επενδυτές είναι ότι δεν υπάρχει επαρκής ορατότητα, ένα ξακάθαρο θεσμικό πλαίσιο. Τι μπορείτε να κάνετε πάνω σε αυτό και τι ελλείψεις διαπιστώνετε;

Δ. Φούρλαρης
Η αγορά δίνει τα σήματα, τα κατάλληλα σήματα και θεωρώ ότι ένα σήμα είναι η αποθήκευση και το δεύτερο το demand response, η απόκριση ζήτησης, ο καταναλωτής να έχει συμπεριφορά παραγωγού, είτε μειώνω την κατανάλωση μου είτε την αυξάνω, για να διευκολύνω το balancing, την αγορά εξισορρόπησης, οπότε τα σήματα δίνονται. Τώρα πρέπει με κάποιο τρόπο να δραστηριοποιηθούν αυτές οι δύο οντότητες, όσο μπορούμε.

Ν. Φιλιππίδης
Και να χάνουν όλοι το λιγότερο και στο τέλος νομίζω ότι όλη η ιστορία είναι για να έχουμε φθηνή ενέργεια σωστά;

Δ. Φούρλαρης
Γι αυτό παλεύουμε, αλλά δηλαδή προσπαθούμε. Πραγματικά μερικές φορές συμβαίνουν πράγματα τα οποία δεν μπορούμε να τα δούμε ίσως.

Ν. Φιλιππίδης
Η Ευρώπη ετοιμάζεται να αλλάξει και αυτή το πλαίσιο, να το κάνει πιο απλό;

Δ. Φούρλαρης
Το κοιτάζει, έχει λεχθεί και αυτό. Δηλαδή θα είναι τρομερό να έχουμε πάει στο target model και να ξαναγυρίσουμε στον ηεπ. Τώρα η προημερήσια αγορά λειτουργεί καθαρά σαν οικονομικό μοντέλο, τίποτα άλλο, δεν παίρνουν ούτε εφεδρείας ούτε τίποτα. Πρώτα, στον ημερήσιο ενεργειακό προγραμματισμό που ήτανε η χονδρεμπορική επιλύετο μαζί με συμβελτιστοποίηση και η ενέργεια και οι εφεδρείες. Τώρα το ξανά συζητάει, δεν ξέρω.

Ν. Φιλιππίδης
Αγαπητέ Δημήτρη, η αλήθεια είναι με τη συζήτηση κατάλαβα, τι ωραία που ήταν η περίοδος της αθωότητας που ο μέσος καταναλωτής δεν χρειάζονταν να τα ακούει όλα αυτά. Αλλά από δω και μπρος είναι μέρος της ζωής του.

Δ. Φούρλαρης
Όταν σας λέω ότι η απόκριση ζήτησης είναι μέρος της ζωής του και με τα δυναμικά τιμολόγια, με τους ευφυείς μετρητές που θα πάμε σιγά σιγά

Ν. Φιλιππίδης
Που έρχονται και θα γίνουν πορτοκαλί τα τιμολόγια, θα ενεργοποιηθούν πιο πολλά. Πότε έρχονται αυτά; Πιο έντονα;

Δ. Φούρλαρης
Μας είπε ότι ο ΔΕΔΔΗΕ που είχαμε μια συνάντηση την Παρασκευή με τον διευθυντή ότι 900.000 μετρητές οι οποίοι θα είναι μέχρι τέλος του 24 και θα φιλοξενούνται, γιατί το βασικό είναι να υπάρχει μια πλατφόρμα δική του, η οποία στις 900.000 μετρητές που θα έχουμε τέλος, στα 24 τους φιλοξενεί και την επόμενη μέρα θα δίνει ένα προφίλ κατανάλωσης του κάθε μετρητή για να ξέρει πως περίπου μπορεί να διαφοροποιεί τη ζήτηση για να έχει λιγότερο κόστος. Οπότε αυτό έρχεται και πάει να παίξει στην απόκριση ζήτησης που θα την κάνει κάποιος φορέας σωρευτικής εκπροσώπησης, οπότε έχει ακόμη πεδίο δόξης λαμπρόν. Δεν ξέρω τι θα δούμε ακόμη. Οι εταιρείες προφανώς αυτά τα επεξεργάζονται 24 ώρες το 24ωρο. Εμείς είμαστε υποστελεχωμένοι εξαιτίας της υποαμοιβής και τους 4 διαχειριστές, τους φορείς, τους άλλους.

Ν. Φιλιππίδης
Ευχαριστώ θερμά.

Δ. Φούρλαρης
Εγώ ευχαριστώ για την πρόσκληση και ευχαριστώ ιδιαιτέρως Νίκο, που μας δίνεις την ευκαιρία να παρουσιάσουμε το έργο της αρχής, τις δυσκολίες μας. Και εκείνο που θέλω να πω είναι ότι η αρχή αμερόληπτα εφαρμόζει το ρυθμιστικό και νομοθετικό πλαίσιο. Δεν έχει άλλη έννοια. Αυτό είναι το πλαίσιο, με αυτό λειτουργούμε. Αν το πλαίσιο αλλάξει είτε από την ελληνική νομοθεσία, είτε από την ευρωπαϊκή, αλλάζουμε και εμείς την πορεία μας.

Ν. Φιλιππίδης
Ευχαριστώ θερμά.

Δ. Φούρλαρης
Και εγώ ευχαριστώ.