Κλιματική αλλαγή: Σχέδιο ΟΟΣΑ για «φρένο» στη χρηματοδότηση νέων εργοστασίων άνθρακα

Ορισμένες από τις μεγάλες οικονομίες του κόσμου θέλουν να οριστικοποιήσουν ένα σχέδιο πριν από τη φετινή σύνοδο κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα για τη διακοπή της νέας χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα για έργα άνθρακα, ανέφεραν στο Reuters πέντε πηγές με άμεση γνώση του θέματος.

Εάν εγκριθεί, το σχέδιο πρότασης του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, θα είναι η πρώτη κίνηση ενός πολυμερούς οργανισμού για τον περιορισμό της χρηματοδότησης του άνθρακα, μιας από τις μεγαλύτερες αιτίες της κλιματικής αλλαγής, που παράγει περισσότερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από το πετρέλαιο ή αέριο όταν καίγεται προκειμένου να παραχθεί ενέργεια.

Άνθρακας: Αυξάνονται οι εξαγωγές προς Κίνα και Ινδία

Το προσχέδιο της πρότασης, το οποίο στοχεύει να θέσει μια πολιτική «χρυσού κανόνα» για τον τρόπο με τον οποίο τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα προσεγγίζουν τον άνθρακα, δίνει εντολή σε επενδυτές, τράπεζες και ασφαλιστές να σταματήσουν τη νέα χρηματοδότηση σε υπάρχοντα ή προγραμματισμένα έργα άνθρακα και να τερματίσουν τη χρηματοδότηση σε εταιρείες που κατασκευάζουν υποδομές άνθρακα, ανέφεραν οι πηγές.

Σύμφωνα με το σχέδιο, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα χρηματοδοτούσαν την πρόωρη απόσυρση των εργοστασίων άνθρακα, αντί να εκχωρήσουν από αυτά τα περιουσιακά στοιχεία. Και το πρόωρο κλείσιμο εγκαταστάσεων με καύση άνθρακα θα πρέπει να συνδυαστεί με χρηματοδότηση για καθαρή ενέργεια για την αντικατάσταση της απώλειας της ενέργειας που θα παραγόταν με καύση άνθρακα.

Ο δανεισμός και τα ασφαλιστικά συμβόλαι των εμπορικών τραπεζών στη βιομηχανία άνθρακα ανήλθαν συνολικά σε 470 δισεκατομμύρια δολάρια μεταξύ Ιανουαρίου 2021 και Δεκεμβρίου 2023, ανέφερε σε έκθεσή της η ΜΚΟ Urgewald, τον περασμένο μήνα.

Οι χώρες του ΟΟΣΑ – των οποίων τα 38 μέλη περιλαμβάνουν τις περισσότερες από τις μεγαλύτερες δημοκρατίες του κόσμου- ετοιμάζουν σχόλια για την πρόταση, η οποία πρόκειται να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση πριν από την επίσημη έγκριση πριν από τη σύνοδο κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα COP29 στο Αζερμπαϊτζάν τον Νοέμβριο.

Η απόφαση του ΟΟΣΑ δεν θα είναι δεσμευτική, αλλά στόχο είναι να συμβάλει στον καθορισμό ενός διεθνούς προτύπου που θα χρησιμοποιείται από τα διοικητικά συμβούλια και τους μετόχους των εταιρειών.

Προηγούμενες κατευθυντήριες γραμμές του ΟΟΣΑ – για παράδειγμα, για την παιδική εργασία – έχουν υιοθετηθεί από ορισμένες πολυεθνικές εταιρείες, θέτοντας ένα πρότυπο για την αντιμετώπιση χωρών όπου δεν υπάρχει επίσημη νομοθεσία για την παιδική εργασία.

Η Γαλλία, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Βρετανία, ο Καναδάς και η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μεταξύ των υποστηρικτών της πρότασης, μέρος μιας πρωτοβουλίας «Coal Transition Accelerator» που σχεδίασε η Γαλλία στην περσινή σύνοδο κορυφής για το κλίμα COP28, ανέφεραν οι πηγές.

Αυτό το έργο, το οποίο επικεντρώθηκε επίσης στη μείωση του κόστους κεφαλαίου για επενδύσεις καθαρής ενέργειας, υποστηρίχθηκε από αναδυόμενες οικονομίες που εξαρτώνται από τον άνθρακα, όπως η Ινδονησία και το Βιετνάμ – και οι δύο χώρες έχουν συνάψει συμφωνίες πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων με χώρες δωρητές για να μειώσουν την εξάρτησή τους από τον άνθρακα.

Η μεγαλύτερη ώθηση στην πρόταση του ΟΟΣΑ προήλθε από την Ιαπωνία, ανέφεραν τρεις από τις πηγές. Η Ιαπωνία είναι ο τρίτος μεγαλύτερος εισαγωγέας άνθρακα στον κόσμο και παράγει περισσότερο από το ένα τέταρτο της ενέργειάς της από άνθρακα.

Ορισμένες από τις πηγές δήλωσαν στο Reuters ότι η πρόταση θα μπορούσε να αποδυναμωθεί, ενδεχομένως για να σταματήσει η χρηματοδότηση έργων αλλά όχι ο δανεισμός γενικού εταιρικού σκοπού, ή θα μπορούσε να στοχεύσει σε επενδύσεις για σταθμούς παραγωγής ενέργειας και όχι σε όλες τις υποδομές άνθρακα.

Κρίσιμη σύνοδος κορυφής στη Ιταλία

Οι ηγέτες των χωρών της G7 – μεταξύ αυτών, η Γαλλία, οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία – αναμένεται να συζητήσουν τις προσπάθειές τους για σταδιακή κατάργηση του άνθρακα σε μια σύνοδο κορυφής στην Ιταλία την επόμενη εβδομάδα. Δύο πηγές ανέφεραν ότι το αποτέλεσμα της συνόδου κορυφής της G7 θα μπορούσε να επηρεάσει τους στόχους οποιασδήποτε συμφωνίας του ΟΟΣΑ.

Οι κυβερνήσεις, συμπεριλαμβανομένης της G7, έχουν απαγορεύσει ή έχουν περιορίσει τη δημόσια χρηματοδότηση για την ενέργεια από άνθρακα καθώς προσπαθούν να επιτύχουν τους κλιματικούς στόχους, επομένως η περισσότερη χρηματοδότηση από άνθρακα προέρχεται πλέον από τον ιδιωτικό τομέα.

Μόνο το ένα τέταρτο των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων έχει επί του παρόντος πολιτικές που περιορίζουν τη χρηματοδότησή τους από άνθρακα, σύμφωνα με την S&P Global. Η παγκόσμια ισχύς ενέργειας από άνθρακα παραμένει, πάνω από το επίπεδο των 2.000 γιγαβάτ – με άλλα 500 γιγαβάτ νέας ισχύος να σχεδιάζονται να υλοποιηθούν στο μεγαλύτερο μέρος της στην Κίνα.

Για τις αναδυόμενες οικονομίες με σχετικά νεόδμητα εργοστάσια άνθρακα, όπως η Ινδία και το Βιετνάμ, το πρόωρο κλείσιμό τους μπορεί να είναι μια περίπλοκη υπόθεση εάν οι αρχικές επενδύσεις που απαιτούνται για την κατασκευή του εργοστασίου θα επιστραφούν μόνο όταν ολοκληρωθεί ο κύκλος ζωής ενός εργοστασίου, που συνήθως διαρκεί περίπου 40-50 χρόνια.