Economist: Οι τρεις γυναίκες που θα διαμορφώσουν την Ευρώπη

Σε έναν κόσμο που γίνεται όλο και πιο επικίνδυνος η «άνετη» Ευρώπη του παρελθόντος, βρίσκεται αντιμέτωπη με ζωτικά προβλήματα. Από τη μία, ο πόλεμος στην Ουκρανία, ο πιο αιματηρός στην Ήπειρο από το 1945 και μια Ρωσία που αποτελεί απειλή από τη Βαλτική μέχρι τον κυβερνοχώρο.

Από την άλλη μια πιθανή εκλογή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο θα μπορούσε να υπονομεύσει το ΝΑΤΟ, που αποτελεί θεμέλιο της ευρωπαϊκής ασφάλειας, την ώρα που η ακροδεξιά ανεβαίνει στις δημοσκοπήσεις. Παράλληλα, η ευρωπαϊκή οικονομία είναι ευάλωτη σε σοκ όπως έδειξε ο πόλεμος στην Ουκρανία.

Το μεγάλο «παζάρι» των ευρωεκλογών για «εξουσία» και «χρήμα»

Το αν θα καταφέρει να αντιμετωπίσει αυτά τα προβλήματα εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από τις επιλογές τριών γυναικών, αναφέρει σε δημοσίευμά του ο Economist: Της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, της Ιταλίδας πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι και της ηγέτιδας της γαλλικής ακροδεξιάς, Μαρίν Λε Πεν.

Για να αντιμετωπίσει αυτούς τους κινδύνους η Ευρώπη χρειάζεται, τουλάχιστον, συνεκτική ηγεσία σε επίπεδο ΕΕ. Πρέπει επίσης να κρατήσει τους εξτρεμιστές μακριά από την εξουσία.

Φον ντερ Λάιεν

Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ηγείται του εκτελεστικού βραχίονα της ΕΕ από το 2019 και είναι υποψήφια για δεύτερη θητεία. Ο Economist κρίνει ως θετικό το πρόσημό της: Οργάνωσε την ισχυρή συλλογική απάντηση της ΕΕ στην επιθετικότητα του Βλαντιμίρ Πούτιν και βοήθησε στην εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης σε μια κρίσιμη στιγμή, για παράδειγμα προωθώντας ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα για την έκδοση κοινού χρέους. Ως μια ψύχραιμη συντηρητική πολιτικός, έχει επίσης θέσει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο επίκεντρο της λήψης αποφάσεων όταν οι γαλλογερμανικές σχέσεις ήταν δύσκολες. Δεδομένων των απειλών, η ανάγκη για ισχυρή, ενιαία ηγεσία δεν ήταν ποτέ μεγαλύτερη, προσθέτει.

Για να κερδίσει μια δεύτερη θητεία, χρειάζεται πρώτα την υποστήριξη των 27 ηγετών της ΕΕ. Στη συνέχεια, πρέπει να συγκεντρώσει την πλειοψηφία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Θεωρητικά θα έχει την υποστήριξη των συντηρητικών, φιλελεύθερων και σοσιαλιστικών κομμάτων. Αλλά επειδή η πολιτική έχει γίνει τόσο κατακερματισμένη, οι τρεις αυτές ομάδες προβλέπεται ότι θα κερδίσουν συλλογικά μόνο μια ισχνή πλειοψηφία εδρών, και ορισμένοι από τους βουλευτές τους ενδέχεται να μην την στηρίξουν. Η φον ντερ Λάιεν μόλις και μετά βίας κέρδισε την πρώτη της ψηφοφορία το 2019 και αυτή τη φορά η νίκη δεν είναι εξασφαλισμένη.

Μελόνι και Λε Πέν

Η Μελόνι, πρωθυπουργό της Ιταλίας από το 2022 και ηγέτιδα του κόμματος Αδέλφια της Ιταλίας, το οποίο από μικρή δύναμη στο ιταλικό κοινοβούλιο έγινε κυβέρνηση της χώρας, αναμένεται να τα πάει καλά στις ευρωεκλογές. Με την υποστήριξή της η φον ντερ Λάιεν θα μπορούσε να έχει περισσότερες πιθανότητες να κερδίσει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία για μια δεύτερη θητεία στην κορυφαία θέση της ΕΕ. Έχει μάλιστα στο παρελθόν «φλερτάρει» με τους Ιταλούς. «Έχω συνεργαστεί πολύ καλά με την Τζόρτζια Μελόνι», δήλωνε στις 23 Μαΐου.

Αυτά τα λόγια, καθώς και η ιδέα οποιουδήποτε είδους συμφώνου που περιλαμβάνει τα Αδέλφια της Ιταλίας, έχουν εξοργίσει τους φιλελεύθερους και στελέχη του πολιτικού κατεστημένου, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων στο κυβερνών Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα στη Γερμανία, αλλά και στο κόμμα του Εμανουέλ Μακρόν στη Γαλλία. Γι’ αυτούς η κ. Μελόνι είναι εκτός ορίων. Κάνει παρέα με τον Βίκτορ Όρμπαν, τον ισχυρό άνδρα της Ουγγαρίας, υποστηρίζει τη θεωρίες συνωμοσίας όπως η «μεγάλη αντικατάσταση» (ότι ο ευρωπαϊκός πληθυσμός θα αντικατασταθεί σε μεγάλο βαθμό από μετανάστες στην Ήπειρο), έχει παρομοιάσει την ΕΕ με τη Σοβιετική Ένωση και αποτελεί παράδειγμα που πρέπει να αποκλειστεί από τη λήψη αποφάσεων.

Η Μελόνι έχει πράγματι πολλά δυσάρεστα χαρακτηριστικά, σχολιάζει ο Economist, προσθέτοντας ότι το να αποκλειστεί μια συνεργασία μαζί της για λόγους αρχής θα ήταν μυωπικό. Το ιστορικό της δεν είναι αυτό ενός πολιτικού «εμπρηστή». Έχει συμπλεύσει σε ορισμένα θέματα με την Φον ντερ Λάιεν όπως η παράνομη μετανάστευση, καθώς και οι δύο έχουν πραγματοποιήσει κοινές επισκέψεις σε χώρες της Βόρειας Αφρικής, συνάπτοντας συμφωνίες με αυταρχικούς ηγέτες για να ανακόψουν τις μεταναστευτικές ροές. Υπήρξε επίσης σθεναρή υποστηρίκτρια της Ουκρανίας, σε αντίθεση με ορισμένους από τους συναδέλφους της. Το κόμμα ασχολείται της ασχολείται με «πολέμους κουλτούρας« (culture wars) στο εσωτερικό, αλλά σε θέματα ασφάλειας και οικονομίας έχει διοικήσει την Ιταλία με πραγματισμό και δεν θα πρέπει να αποκλειστεί από το πολιτικό ρεύμα, σχολιάζει ο Economist.

Επιπλέον, μια συμφωνία μαζί της θα μπορούσε να έχει ένα πρόσθετο πλεονέκτημα: να διασπάσει τη λαϊκιστική δεξιά μεταξύ των πιο μετριοπαθών και των πιο ακραίων στοιχείων της. Σε αυτό το σημείο υπεισέρχεται η Μαρίν Λε Πεν. Το κόμμα της, ο Εθνικός Συναγερμός, αναμένεται κια αυτό να τα πάει καλά και στις ευρωεκλογές. Η Λε Πέν προσπάθησε να επαναπροσδιορίσει τον εαυτό της ως μια κυρίαρχη προσωπικότητα, αλλά αυτό δεν αλλάζει το μακρύ ιστορικό ξενοφοβίας και κολακείας προς τη Ρωσία. Θέλει να δημιουργήσει μια μεγα-ομάδα εθνικιστών που θα μπορούσε να οδηγήσει την Ευρώπη προς τα δεξιά. Για να το πετύχει αυτό θα πρέπει να συνεργαστεί με την Μελόνι.

Οι δύο δρόμοι

Είναι πολύ καλύτερο να προσελκύσει κανείς την Μελόνι προς το κέντρο, αναφέρει το βρετανικό περιοδικό. Αυτό θα εμπόδιζε το σχέδιο της Λε Πεν και θα κατακερμάτιζε τη σκληρή δεξιά. Ήδη η Εναλλακτική για τη Γερμανία αντιμετωπίζει εσωτερικά προβλήματα, αφού ο επικεφαλής υποψήφιός της για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υποτίμησε τα ναζιστικά εγκλήματα. Η αποδυνάμωση της Λε Πεν θα μπορούσε επίσης να μειώσει την απήχησή της στη Γαλλία, όπου το κόμμα της προηγείται στις δημοσκοπήσεις ενόψει των εθνικών εκλογών του 2027. Η προοπτική μιας προέδρου Λε Πεν είναι ανησυχητική προσθέτει.

Μετά το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών, τα παζάρια θα μπορούσαν να τραβήξουν για μήνες και θα δοκιμάσουν τις ικανότητες της φον ντερ Λάιεν. Το διακύβευμα είναι υψηλό. Ένας δρόμος είναι αυτός που θα μπορούσε να προσφέρει σταθερή ηγεσία σε επίπεδο ΕΕ και να δείξει πώς οι μετριοπαθείς μπορούν να συμπορευτούν έξυπνα με τη λαϊκιστική δεξιά. Το ερώτημα δεν είναι πλέον αν οι λαϊκιστές μπορούν να περιοριστούν. Είναι το πώς θα απαντήσουμε στην άνοδό τους, προσθέτει. Η Μελόνι κρατάει τα χαρτιά της κλειστά. Αλλά θα ήταν περίεργο να έμενε στο περιθώριο της Ευρώπης.

Ο εναλλακτικός δρόμος θα μπορούσε να είναι καταστροφικός. Η ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή έχει γίνει τόσο κατακερματισμένη που είναι πιθανό να μην βρεθεί κοινοβουλευτική πλειοψηφία για την φοιν ντερ Λάιεν ή για οποιονδήποτε άλλο υποψήφιο για την προεδρία της Κομισιόν. Αυτό θα πυροδοτούσε μια συνταγματική κρίση στη χειρότερη στιγμή, καθώς η Ουκρανία συνεχίζει να πολεμά και μια προεδρία του Τραμπ είναι πιθανή.

Επιπλέον, αν η Μελόνι δεν βλέπει κάποιο πλεονέκτημα από τη συνεργασία με το κέντρο, μπορεί να μπει στον πειρασμό να συνεργαστεί με την Λε Πεν. Αν κάνουν τη λάθος επιλογή, οι κεντρώοι της Ευρώπης θα μπορούσαν να αποσταθεροποιήσουν την ΕΕ και να βοηθήσουν στη δημιουργία αυτού που φοβούνται εδώ και καιρό: ενός ενωμένου, πανηπειρωτικού ακροδεξιού κινήματος. Για να αποφευχθεί αυτό, θα άξιζε να ασχοληθεί κανείς με την Μελόνι, καταλήγει ο Economist.