Ευρωπαϊκή οικονομία: Αχτίδες αισιοδοξίας – Τα στοιχεία για ανάπτυξη και πληθωρισμό

Η ευρωπαϊκή οικονομία δεν έχει καταφέρει να επιτύχει σημαντική μεγέθυνση τα τελευταία χρόνια. Ενώ η αμερικανική οικονομία συνεχίζει να εντυπωσιάζει με την μεγέθυνσή της, η Ευρώπη παραμένει στάσιμη. Αν εξαιρέσουμε την Ιρλανδία, όπου τα στατιστικά στοιχεία αντικατοπτρίζουν τη δράση των πολυεθνικών εταιριών, το ΑΕΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει αυξηθεί μόνο κατά 3% από το 2019, σε σύγκριση με το 9% της Αμερικής.

Παρά τη στάσιμη πορεία, τα πρόσφατα στοιχεία προσφέρουν αχτίδα αισιοδοξίας. Η ευρωζώνη σημείωσε μεγέθυνση 0,3% το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, σηματοδοτώντας την πρώτη σημαντική μεγέθυνση μετά από έξι συνεχόμενα τρίμηνα ύφεσης. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναθεώρησε επίσης τις προβλέψεις της για την μεγέθυνση της ΕΕ, με τους αξιωματούχους να εκφράζουν αισιοδοξία για το μέλλον.

Ο πληθωρισμός, που κάποτε απειλούσε την ευρωπαϊκή οικονομία, έχει περιοριστεί. Ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των τιμών στη ζώνη του ευρώ παρέμεινε σταθερός στο 2,4% τον Απρίλιο, κοντά στο στόχο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Ο πυρήνας του πληθωρισμού, που εξαιρεί τις ευμετάβλητες τιμές τροφίμων και ενέργειας, μειώθηκε από 2,9% σε 2,7%. Είναι ενθαρρυντικό ότι αυτός ο περιορισμός του πληθωρισμού επιτεύχθηκε χωρίς να αυξηθεί η ανεργία, η οποία παραμένει στο 6,1%, κοντά στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων δεκαετιών.

Με τον πληθωρισμό υπό έλεγχο, η νομισματική πολιτική μπορεί τώρα να στηρίξει την ανάκαμψη της Ευρώπης. Αρκετές κεντρικές τράπεζες έχουν ήδη αρχίσει να μειώνουν τα επιτόκια, και η ΕΚΤ αναμένεται να ακολουθήσει σύντομα. Αυτή η διαφοροποίηση στη νομισματική πολιτική μεταξύ Ευρώπης και Αμερικής δημιουργεί ευκαιρίες για τις εταιρείες να εκμεταλλευτούν τη διαφορά επιτοκίων.

Ωστόσο, για να επιτύχει μια πραγματική οικονομική απογείωση, η Ευρώπη χρειάζεται να αυξήσει την παραγωγικότητά της και να ενισχύσει τις επενδύσεις της. Η ανάπτυξη μέχρι τώρα έχει βασιστεί κυρίως στην εγχώρια ζήτηση, με τους Ευρωπαίους να εργάζονται και να επωφελούνται από τις χαμηλότερες τιμές της ενέργειας. Ωστόσο, η παραγωγικότητα, όπως μετράται με το ΑΕΠ ανά εργαζόμενο, έχει μειωθεί από το 2022. Εάν οι εργαζόμενοι δεν γίνουν πιο αποδοτικοί, η Ευρώπη θα συνεχίσει να υστερεί σε σχέση με την Αμερική. Οι Ευρωπαίοι, που προτιμούν την απόλαυση της ζωής περισσότερο από τους Αμερικανούς, ενδέχεται να χρειαστεί να αναθεωρήσουν τις πρακτικές τους για να διατηρήσουν τα κοινωνικά αγαθά που απολαμβάνουν.

Η Ευρώπη αντιμετωπίζει επίσης μια κρίση ανταγωνιστικότητας. Πρέπει να ανησυχεί για την έλλειψη μεγάλων επιχειρήσεων και καινοτομίας, και να αντιληφθεί εγκαίρως ότι θα ωφεληθεί από μια ενισχυμένη ενιαία αγορά και περισσότερες επενδύσεις στην τεχνολογία. Η γεωπολιτική ένταση και η απουσία φθηνού ρωσικού φυσικού αερίου μπορεί να επηρεάσουν την ανάκαμψη ορισμένων ενεργοβόρων βιομηχανιών.

Η ανθεκτικότητα της Ευρώπης, ωστόσο, δεν πρέπει να υποτιμάται. Παρά τις προκλήσεις, η Ευρώπη διαθέτει τις δυνατότητες να ξεπεράσει τις δυσκολίες και να επιτύχει βιώσιμη ανάπτυξη.

Τμήμα Έρευνας και Ανάπτυξης του Προγράμματος Συμπληρωματικής Εκπαίδευσης (E-learning) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Βάση Δεδομένων για Οικονομικές Προβλέψεις

Επιστημονικός Υπεύθυνος Π.Ε. Πετράκης (Καθηγητής), Συνεργάτες Δρ. Π.Χ. Κωστής και Δρ. Κ.Η. Καυκά με ομάδα ερευνητών