ΗΠΑ: Γιατί το τέλος του YOLO δεν είναι καλό νέο για την οικονομία

Μέχρι και πριν δύο χρόνια, πολλοί ήταν πρόθυμοι να δαπανήσουν χρήματα για νέες τηλεοράσεις, να αναβαθμίσουν τα σπίτια τους και να αγοράσουν στατικά ποδήλατα για γυμναστική. Οι Αμερικανοί βγήκαν από τα lockdown με καλύτερες δουλειές, επιπλέον χρήματα για δαπάνες και μια διακαή επιθυμία να ζήσουν τη ζωή έξω από τα όρια της κατοικίας τους, ανεξάρτητα από το τίμημα. Κατά τη διάρκεια της περίφημης «οικονομίας YOLO» (σ.σ. από το «you only live once», δηλαδή «ζεις μόνο μια φορά»), ή αλλιώς revenge spending, οι καταναλωτές ξόδεψαν χρήματα για τις εμπειρίες και τα αγαθά που τους είχαν λείψει.

Τα πράγματα πλέον όμως έχουν αλλάξει. «Η Covid-19 έδειξε σε όλους μας ότι η ζωή δεν συνεχίζεται για πάντα», δήλωσε ο Sameer Samana, ανώτερος στρατηγικός αναλυτής της παγκόσμιας αγοράς στο Wells Fargo Investment Institute, στο CNN. «Η διακοπή κάθε προγραμματισμού από ένα απρόσμενο συμβάν, όπως μια παγκόσμια πανδημία, άλλαξε τη νοοτροπία μας. Οι άνθρωποι ήθελαν να ζήσουν τη στιγμή».

Αγορές: Πώς έχασαν 1,5 τρισ. δολάρια οι κερδισμένοι της πανδημίας

Τώρα, σχεδόν πέντε χρόνια μετά την έναρξη της πανδημίας, το πάρτι των ελεύθερων δαπανών φτάνει στο τέλος του. Και αυτά μπορεί να είναι άσχημα νέα για την οικονομία.

Με φειδώ

Οι καταναλωτικές δαπάνες γίνονται πλέον λογικές, και ακόμη και οι Αμερικανοί με το υψηλότερο εισόδημα στρέφονται σε εκπτωτικά καταστήματα λιανικής πώλησης όπως τα Walmart. Η Target ρίχνει τις τιμές για να προσελκύσει τους απρόθυμους αγοραστές πίσω στα καταστήματά της, και τα καταστήματα καφεστίασης, όπως τα Starbucks, έχουν αναφέρει ότι οι πωλήσεις δεν αυξάνονται όπως παλιά – ένας Frappuccino δεν μοιάζει πλέον με απαραίτητο έξοδο.

Τι συμβαίνει λοιπόν; Ο πληθωρισμός εξακολουθεί να είναι αυξημένος και οι καταναλωτές εξαντλούν τις αποταμιεύσεις τους από την εποχή της πανδημίας, η αγορά εργασίας αρχίζει να στενεύει και οι εργαζόμενοι ανησυχούν μήπως χάσουν τη δουλειά τους.

Υπάρχει όμως και μια άλλη εξήγηση: Οι Αμερικανοί ξέδωσαν και είναι έτοιμοι να κατεβάσουν και πάλι τους τόνους.

«Κάποια στιγμή πρέπει να καταλάβουμε όλοι πώς μοιάζει η νέα κανονικότητα, τι είναι πλέον φυσιολογικό. Οι εργοδότες θέλουν οι εργαζόμενοι να επιστρέφουν πιο συχνά στο γραφείο και σε ορισμένες τοποθεσίες, δεν μπορούν πλέον να εργάζονται από οπουδήποτε κι αυτό επίσης αλλάζει τη νοοτροπία. Υπάρχει αυτή η αίσθηση της επιστροφής στον μέσο όρο».

Το σωσίβιο

Οι καταναλωτικές δαπάνες έσωσαν την αμερικανική οικονομία από την ύφεση στα χρόνια του υψηλού πληθωρισμού και των επιτοκίων που ακολούθησαν την πανδημία.

Και εξακολουθούν να αποτελούν το πιο σημαντικό μέτρο μιας ισχυρής οικονομίας – οι δαπάνες αντιπροσωπεύουν περίπου το 70% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος και αποτελούν το μέτρο της οικονομικής υγείας των ΗΠΑ.

Τι θα γίνει όμως τώρα που ενώ οι άνθρωποι εξακολουθούν να είναι πρόθυμοι να πληρώνουν για συναυλίες της Taylor Swift και αεροπορικά εισιτήρια, μειώνουν τις διακριτικές τους αγορές και αναζητούν να κάνουν το ίδιο και με τα καθημερινά είδη πρώτης ανάγκης;

Το πάρτι τελείωσε

Έτσι, αν αυτό επιβραδυνθεί, θα ήταν κακό νέο και θα μπορούσε ενδεχομένως να προκαλέσει την ύφεση για την οποία οι οικονομολόγοι άρχισαν να προειδοποιούν ήδη από το 2021, έστω και εάν δεν προβλέπεται να τους αφορά όλους.

Επίσης, κλονίζει τις αγορές και κρατά τους επενδυτές σε εγρήγορση – ο Dow έπεσε πάνω από 1.000 μονάδες μεταξύ Τρίτης και Πέμπτης την περασμένη εβδομάδα λόγω απροσδόκητων οικονομικών στοιχείων. Έπεσε άλλες 115 μονάδες τη Δευτέρα μετά από μια έκθεση που έδειξε ότι η μεταποιητική βιομηχανία είχε συρρικνωθεί ελαφρώς.

«Δεν υπάρχει πραγματικά καμία ένδειξη ότι όλοι οι παράγοντες που βαραίνουν το μυαλό των καταναλωτών πρόκειται να χαλαρώσουν σύντομα», δήλωσε ο Sameer Samana στο CNN.

Τι θα ακολουθήσει

Οι επόμενες δύο εβδομάδες θα είναι σημαντικές για τους επενδυτές, τους καταναλωτές και γενικά τους παρατηρητές της οικονομίας. Τα επίσημα στοιχεία για τις θέσεις εργασίας για τον μήνα Μάιο θα δημοσιευθούν την Παρασκευή και οι αναλυτές θα μελετήσουν τους αριθμούς για ενδείξεις σχετικά με το αν η αγορά εργασίας θα συνεχίσει να χαλαρώνει.

Την επόμενη εβδομάδα, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ πραγματοποιεί τη συνεδρίαση πολιτικής της, όπου οι αξιωματούχοι θα ανακοινώσουν επίσης τις προοπτικές τους για την απασχόληση, τον πληθωρισμό και τα επιτόκια τους επόμενους μήνες.

Είναι εξαιρετικά απίθανο να δούμε κάποια αλλαγή στα επιτόκια σε αυτή τη συνεδρίαση, αλλά ο πρόεδρος της Fed Jerome Powell θα μπορούσε να παράσχει κάποιες οδηγίες σχετικά με το πότε η κεντρική τράπεζα αναμένει να ξεκινήσει τη στροφή της.