ΕΚΤ: Καμπανάκι για το ευρώ ως αποθεματικό νόμισμα

Εντονο προβληματισμό για την πορεία του ευρώ ως αποθεματικό νόμισμα, εκφράζει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύτηκε σήμερα Τετάρτη, το μερίδιο του ευρώ στις παγκόσμιες αγορές συναλλάγματος μειώθηκε πέρυσι εν μέσω ανησυχιών ότι τα σχέδια χρήσης παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας θα μπορούσαν να διαβρώσουν περαιτέρω την ελκυστικότητα του ενιαίου νομίσματος της Ευρώπης.

Άλλες χώρες μείωσαν τα περιουσιακά στοιχεία σε ευρώ στα αποθεματικά της κεντρικής τους τράπεζας κατά περίπου 100 δισ. ευρώ πέρυσι, σημειώνοντας πτώση σχεδόν 5%. Αυτό μείωσε το μερίδιο του ενιαίου νομίσματος στα παγκόσμια συναλλαγματικά αποθέματα σε χαμηλό τριετίας στο 20%.

Οι πρόσφατες κινήσεις ελβετικών και ιαπωνικών ιδρυμάτων να στηρίξουν τα δικά τους νομίσματα έναντι του κινδύνου υποτίμησης είχαν ως αποτέλεσμα να πουλήσουν μέρος των διαθεσίμων τους σε ευρώ, ανέφερε η ΕΚΤ. Ωστόσο, αυτό δεν έβλαψε άλλα κρίσιμα αποθεματικά νομίσματα, όπως το δολάριο ΗΠΑ και το γιεν Ιαπωνίας, πρόσθεσε, τα οποία αύξησαν το μερίδιό τους πέρυσι.

Γουόλερ Fed: Το δολάριο θα παραμείνει το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα

Ο ρόλος της Ρωσίας

Η Ρωσία διατηρεί περίπου το 40% των επίσημων συναλλαγματικών της περιουσιακών στοιχείων σε ευρώ , ένα ασυνήθιστα υψηλό ποσοστό, που ισοδυναμεί με περίπου το 8% των συνολικών παγκόσμιων αποθεμάτων που διατηρούνται στο ενιαίο νόμισμα της Ευρώπης, ανέφερε η ΕΚΤ.

Περίπου 300 δισεκατομμύρια δολάρια των συναλλαγματικών αποθεμάτων της Ρωσίας πάγωσαν λόγω των διεθνών κυρώσεων μετά την πλήρη εισβολή της στην Ουκρανία το 2022, και οι ηγέτες της G7 συζητούν σχέδια για κινητοποίηση αυτών των περιουσιακών στοιχείων – το μεγαλύτερο μέρος των οποίων είναι σε ευρώ – για την παροχή πρόσθετης χρηματοδότησης στην Ουκρανία.

Η ΕΚΤ τόνισε τον κίνδυνο οι εντάσεις με τη Ρωσία να έχουν αντίκτυπο στο ευρώ, λέγοντας: «Τα μέτρα που σχετίζονται με τις κυρώσεις ενδέχεται να σχετίζονται με το μερίδιο του ευρώ στα παγκόσμια συναλλαγματικά αποθέματα στο μέλλον».

Η ΕΚΤ έχει προειδοποιήσει επανειλημμένα ότι μια οριστική κατάσχεση κινδυνεύει να βλάψει τον διεθνή ρόλο του ευρώ. Ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Ιταλίας Φάμπιο Πανέτα δήλωσε νωρίτερα αυτό το έτος ότι η «εργαλειοποίηση» του ενιαίου νομίσματος θα μπορούσε να βλάψει την ελκυστικότητά του.

Οφέλη και κίνδυνοι

Ο ρόλος του ευρώ ως το δεύτερο μεγαλύτερο αποθεματικό νόμισμα στον κόσμο πίσω από το δολάριο ΗΠΑ προσφέρει σημαντικά οφέλη στην Ευρωζώνη, καθώς επιτρέπει στα μέλη του μπλοκ ενιαίου νομίσματος να εκδίδουν χρέη πιο φθηνά.

Ωστόσο, το μερίδιο του ευρώ στα παγκόσμια συναλλαγματικά αποθέματα έχει μειωθεί από 25% πριν από δύο δεκαετίες, καθώς οι χώρες στράφηκαν στην κατοχή μεγαλύτερου μεριδίου άλλων νομισμάτων, όπως το κινεζικό ρενμίνμπι, το δολάριο Αυστραλίας και το γουόν Κορέας. Στο ίδιο χρονικό διάστημα, το μερίδιο του δολαρίου ΗΠΑ μειώθηκε από κοντά στο 70% σε λίγο κάτω από το 60%.

Η ΕΚΤ ανακοίνωσε ότι ο δείκτης της διεθνούς χρήσης του ευρώ μειώθηκε 0,7 ποσοστιαίες μονάδες πέρυσι σε σταθερές συναλλαγματικές ισοτιμίες. Ωστόσο, ανέφερε ότι η μέτρηση ήταν «σε γενικές γραμμές σταθερή» στις τρέχουσες συναλλαγματικές ισοτιμίες.

Επικαλέστηκε έρευνα της HSBC στις κεντρικές τράπεζες που διαπίστωσε ότι οι αδύναμες προοπτικές ανάπτυξης της Ευρωζώνης ήταν ένας παράγοντας που «εμποδίζει τις επενδύσεις σε περιουσιακά στοιχεία σε ευρώ», καθώς και την έλλειψη προσφοράς περιουσιακών στοιχείων υψηλής αξιολόγησης και την κεντρική έκδοση χρέους στο μπλοκ.

Ορισμένες χώρες, όπως η Κίνα, η Ρωσία και το Ιράν, επιδιώκουν να χρησιμοποιούν τα δικά τους νομίσματα περισσότερο για το διεθνές εμπόριο, καθιερώνοντας τοπικές εναλλακτικές λύσεις στο σύστημα Swift για διεθνείς πληρωμές.

Ο Piero Cipollone, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ, έγραψε στους FT ότι η Ευρωζώνη θα μπορούσε να συνδέσει το σύστημα άμεσων πληρωμών της με παρόμοια δίκτυα σε άλλες χώρες «για να αναπτύξει περαιτέρω την υποδομή για την πραγματοποίηση διασυνοριακών πληρωμών σε ευρώ με βασικούς εταίρους».

Προκλήσεις

Σύμφωνα με την έκθεση της ΕΚΤ το περασμένο έτος χαρακτηρίστηκε από αυξημένες παγκόσμιες πληθωριστικές πιέσεις και αυστηρή νομισματική πολιτική μεταξύ των μεγάλων κεντρικών τραπεζών. Οι γεωπολιτικές εντάσεις συνέχισαν να αυξάνουν τον κίνδυνο ενός πιο κατακερματισμένου διεθνούς νομισματικού συστήματος. «Αν και τα μέχρι στιγμής δεδομένα δεν δείχνουν καμία ένδειξη ουσιαστικών αλλαγών στη χρήση των διεθνών νομισμάτων, πρέπει να παραμείνουμε σε επαγρύπνηση για τυχόν ρωγμές που αρχίσουν να εμφανίζονται», δήλωσε χαρακτηριστικά η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ.

Το 2023 το μερίδιο του ευρώ στα παγκόσμια συναλλαγματικά αποθέματα μειώθηκε κατά μία ποσοστιαία μονάδα σε σταθερές συναλλαγματικές ισοτιμίες στο 20%, επίπεδο που παρατηρήθηκε τελευταία φορά το 2020.

Κι άλλοι δείκτες του διεθνούς ρόλου του ευρώ δείχνουν μειώσεις ως προς τη θέση του, αν και περιορισμένες. Αυτά περιλαμβάνουν το ανεξόφλητο απόθεμα διεθνών καταθέσεων, το ανεξόφλητο απόθεμα διεθνών δανείων και τους παγκόσμιους διακανονισμούς συναλλάγματος. Το μερίδιο του ευρώ στους εκκρεμείς διεθνείς χρεωστικούς τίτλους και στην τιμολόγηση αγαθών που διαπραγματεύονται μεταξύ της ζώνης του ευρώ και χωρών εκτός της ζώνης του ευρώ αυξήθηκε.

Σύμφωνα με την ΕΚΤ όσον αφορά το μέλλον, ο διεθνής ρόλος του ευρώ θα υποστηριχθεί κατά κύριο λόγο από μια βαθύτερη και πληρέστερη Οικονομική και Νομισματική Ένωση, συμπεριλαμβανομένης της προώθησης της ένωσης κεφαλαιαγορών, στο πλαίσιο της επιδίωξης υγιών οικονομικών πολιτικών. Το Ευρωσύστημα υποστηρίζει αυτές τις πολιτικές και τονίζει την ανάγκη για περαιτέρω προσπάθειες για την ολοκλήρωση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης. «Η βαθύτερη ευρωπαϊκή οικονομική και χρηματοπιστωτική ολοκλήρωση, μαζί με βελτιώσεις στα συστήματα διασυνοριακών πληρωμών μεταξύ του ευρώ και άλλων νομισμάτων, θα είναι καθοριστικής σημασίας για την αύξηση της ανθεκτικότητας του διεθνούς ρόλου του ευρώ σε έναν δυνητικά πιο κατακερματισμένο κόσμο», δήλωσε η Πρόεδρος Λαγκάρντ.