Διαβρώνεται το ευρώ λόγω… Ρωσίας – Ο ρόλος των κυρώσεων

Το μερίδιο του ευρώ στις παγκόσμιες διαθέσεις συναλλάγματος μειώθηκε πέρυσι εν μέσω ανησυχιών ότι τα σχέδια χρήσης των «παγωμένων» ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας θα μπορούσαν να διαβρώσουν περαιτέρω την ελκυστικότητα του ενιαίου νομίσματος της Ευρώπης.

Δεν ήταν λίγες οι χώρες που μείωσαν τα περιουσιακά στοιχεία σε ευρώ στα αποθεματικά των κεντρικών τους τραπεζών, με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να δείχνουν ότι υπήρξε μείωση κατά περίπου 100 δισ. ευρώ πέρυσι, ή πτώση σχεδόν 5%.

ΕΚΤ: Καμπανάκι για το ευρώ ως αποθεματικό νόμισμα

Συνολικά, το μερίδιο του ενιαίου ευρωπαϊκού νομίσματος στα παγκόσμια συναλλαγματικά αποθέματα είναι σε χαμηλό τριετίας, στο 20%.

Οι πρόσφατες κινήσεις ελβετικών και ιαπωνικών ιδρυμάτων να στηρίξουν τα δικά τους νομίσματα έναντι του κινδύνου υποτίμησης σημαίνει ότι πούλησαν μέρος των διαθεσίμων τους σε ευρώ, ανέφερε η ΕΚΤ. Ωστόσο, αυτό δεν έβλαψε άλλα κρίσιμα αποθεματικά νομίσματα, όπως το δολάριο ΗΠΑ και το γιεν Ιαπωνίας, τα οποία αύξησαν το μερίδιό τους πέρυσι.

Η Ρωσία διατηρεί περίπου το 40% των επίσημων συναλλαγματικών της περιουσιακών στοιχείων σε ευρώ, ένα ασυνήθιστα υψηλό ποσοστό, που ισοδυναμεί με περίπου το 8% των συνολικών παγκόσμιων αποθεμάτων που διατηρούνται στο ενιαίο νόμισμα της Ευρώπης, ανέφερε η ΕΚΤ.

Το πάγωμα των ρωσικών assets

Περίπου 300 δισ. δολάρια από τα συναλλαγματικά αποθέματα της Ρωσίας πάγωσαν λόγω των διεθνών κυρώσεων μετά την εισβολή της στην Ουκρανία το 2022 και οι ηγέτες της G7 συζητούν σχέδια για κινητοποίηση αυτών των περιουσιακών στοιχείων – το μεγαλύτερο μέρος των οποίων είναι σε ευρώ – για την παροχή πρόσθετης χρηματοδότησης στην Ουκρανία.

Η ΕΚΤ τόνισε τον κίνδυνο οι εντάσεις με τη Ρωσία να έχουν αντίκτυπο στο ευρώ, λέγοντας ότι «τα μέτρα που σχετίζονται με τις κυρώσεις ενδέχεται να έχουν αντίκτυπο στο μερίδιο του ευρώ στα παγκόσμια συναλλαγματικά αποθέματα στο μέλλον».

Υπενθυμίζεται εδώ ότι οι εκπρόσωποι των εξωτερικών υποθέσεων των εθνικών κοινοβουλίων και των ευρωπαϊκών επιτροπών – συμπεριλαμβανομένων εκείνων στη Γερμανία, τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο – κάλεσαν τους παγκόσμιους ηγέτες να δεσμεύσουν όλα τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας σε επιστολή τους στους Financial Times.

«Ο απώτερος στόχος πρέπει να είναι η πλήρης κατάσχεση όλων των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων και η μεταφορά τους στην Ουκρανία, διασφαλίζοντας ότι αυτή η διαδικασία είναι σύμφωνη με το διεθνές δίκαιο», ανέφερε η επιστολή.

Τα υπό συζήτηση σχέδια επικεντρώνονται στη χρήση μελλοντικών κερδών από τα δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία για τη στήριξη του χρέους για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας, αντί να τα κατασχέσουν εντελώς.

Το «καμπανάκι» της ΕΚΤ

Η ΕΚΤ έχει προειδοποιήσει επανειλημμένα ότι μια οριστική κατάσχεση κινδυνεύει να βλάψει τον διεθνή ρόλο του ευρώ. Ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Ιταλίας Φάμπιο Πανέτα δήλωσε νωρίτερα αυτό το έτος ότι η «εργαλειοποίηση» του ενιαίου νομίσματος θα μπορούσε να βλάψει την ελκυστικότητά του.

Ο ρόλος του ευρώ ως το δεύτερο μεγαλύτερο αποθεματικό νόμισμα στον κόσμο πίσω από το δολάριο ΗΠΑ προσφέρει σημαντικά οφέλη στην Ευρωζώνη, καθώς επιτρέπει στα μέλη του μπλοκ ενιαίου νομίσματος να εκδίδουν χρέη με καλύτερους όρους.

Ωστόσο, το μερίδιο του ευρώ στα παγκόσμια συναλλαγματικά αποθέματα έχει μειωθεί από 25% πριν από δύο δεκαετίες, καθώς οι χώρες έχουν στραφεί στην κατοχή μεγαλύτερου μεριδίου άλλων νομισμάτων, όπως το κινεζικό ρενμίνμπι, το δολάριο Αυστραλίας και το γουόν Κορέας. Στο ίδιο χρονικό πλαίσιο, το μερίδιο του δολαρίου ΗΠΑ μειώθηκε από κοντά στο 70% σε λίγο κάτω από το 60%.

Η ΕΚΤ είπε ότι ένας δείκτης της διεθνούς χρήσης του ευρώ μειώθηκε 0,7 ποσοστιαίες μονάδες πέρυσι σε σταθερές συναλλαγματικές ισοτιμίες. Ωστόσο, ανέφερε ότι η μέτρηση ήταν «σε γενικές γραμμές σταθερή» στις τρέχουσες συναλλαγματικές ισοτιμίες.

Επικαλέστηκε έρευνα της HSBC στις κεντρικές τράπεζες που διαπίστωσε ότι οι αδύναμες προοπτικές ανάπτυξης της Ευρωζώνης ήταν ένας παράγοντας που «εμποδίζει τις επενδύσεις σε περιουσιακά στοιχεία σε ευρώ», καθώς και την έλλειψη προσφοράς περιουσιακών στοιχείων υψηλής αξιολόγησης και την κεντρική έκδοση χρέους στο μπλοκ.

Ορισμένες χώρες, όπως η Κίνα, η Ρωσία και το Ιράν, επιδιώκουν να χρησιμοποιούν τα δικά τους νομίσματα περισσότερο για το διεθνές εμπόριο, καθιερώνοντας τοπικές εναλλακτικές λύσεις στο σύστημα Swift για διεθνείς πληρωμές.