Χρηματιστήριο Αθηνών: Περιμένοντας την 20η Ιουνίου – Τα 3 αγκάθια για την αναβάθμιση σε ώριμες αγορές

Την 20η Ιουνίου έχει στρέψει πλέον τα βλέμματα της όλη ελληνική αγορά, με τον οίκο MSCI να αναμένεται να ανακοινώσει τα αποτελέσματα της Ετήσιας Επισκόπησης Ταξινόμησης Αγοράς για το 2024.

Με πολλές προσδοκίες, μετά και την “κατάκτηση” της επενδυτικής βαθμίδας για το ελληνικό αξιόχρεο, ένα άλλο στοίχημα πλέον βρίσκεται στην ατζέντα όλων των εμπλεκομένων με τη Λ. Αθηνών. Ένας στόχος που έχει διατυπωθεί με έμφαση τόσο από την κυβέρνηση, όσο και την ηγεσία της ΕΧΑΕ, η οποία κινείται προς την κατεύθυνση αυτή, προκειμένου το ΧΑ να μπει στη λίστα παρακολούθησης (watch list) της πιθανής αναβάθμισης.

Όπως άλλωστε έχουν επισημάνει και οι περισσότεροι αναλυτές, η αναβάθμιση του ελληνικού χρηματιστηρίου από την κατάσταση αναδυόμενων σε ανεπτυγμένη αγορά θα ήταν αναμφίβολα ένας βασικός θετικός καταλύτης απόδοσης, προσελκύοντας το ενδιαφέρον πολύ μεγαλύτερων κεφαλαίων με μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Δεν είναι αμελητέο το ότι στις ανεπτυγμένες αγορές τα κεφάλαια που δραστηριοποιούνται αγγίζουν τα 52 τρισ. δολάρια, έναντι μόλις 6,3 τρισ. δολαρίων στις αναδυόμενες αγορές.

Τα κριτήρια του MSCI

Αν και δεν αναμένεται στην παρούσα να προχωρήσει ο MSCI σε αλλαγή της ταξινόμησης του ελληνικού χρηματιστηρίου, παρά μόνο να το θέση σε λίστα παρακολούθησης, έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον για την αξιολόγηση της προόδου που έχει κάνει ο οίκος, καθώς συνυπολογίζονται η προσβασιμότητα, μαζί με την οικονομική ανάπτυξη και το μέγεθος και τη ρευστότητα.

Σε πρόσφατο report μάλιστα του MSCI, το οποίο και ανέλυσε τα κριτήρια των αξιολογήσεων, ο οίκος αναφέρει ότι στην Ελλάδα, πρόσφατα ελήφθησαν αρκετά μέτρα από τις αρχές της αγοράς για την αντιμετώπιση των ελλείψεων προσβασιμότητας στην αγορά. Η απορρόφηση των δομών omnibus στην ελληνική αγορά, που εισήχθη το 2021, παραμένει χαμηλή, με λιγότερο από 1% ενεργούς λογαριασμούς omnibus από το 1ο τρίμηνο του 2024.

Δεδομένου ότι ορισμένοι συμμετέχοντες στην αγορά εξακολουθούν να είναι προσαρμοσμένοι στο προηγούμενο πλαίσιο, η αποτελεσματικότητα του οικοσυστήματος φύλαξης παραμένει να αξιολογηθεί.

Από την άλλη πλευρά, τα μέτρα που στοχεύουν στην τόνωση της πρακτικής του δανεισμού μετοχών και των ανοικτών πωλήσεων περιελάμβαναν τη θέσπιση συμφωνίας χρηματοδότησης στο χρηματιστήριο τον Φεβρουάριο του 2023, τη μείωση του φόρου επί των πωλήσεων κατά 50%, με ισχύ από τον Ιανουάριο του 2024 και την κατάργηση του φόρου χαρτοσήμου στον εξωχρηματιστηριακό δανεισμό μετοχών και την απαλλαγή του φόρου στους τόκους που κερδίζονται από προϊόντα δανεισμού στο χρηματιστήριο, με ισχύ από τον Απρίλιο του 2024. Αναμένεται η δυνητική εισαγωγή ενός πίνακα «Hit & Take» για διμερή δανεισμό στο χρηματιστήριο θα εισαχθεί αργότερα το 2024.

Όπως αναφέρει και ο οίκος, καθώς η εφαρμογή ορισμένων μεταρρυθμίσεων είναι ακόμη σε εξέλιξη και η ικανότητά τους συνεχίζει να τεστάρεται από διεθνείς θεσμικούς επενδυτές, ο MSCI δεν θα αποτυπώσει τις βελτιώσεις σε αυτά τα κριτήρια για τη φετινή αναθεώρηση.

Οι επισημάνσεις του οίκου

Ο οίκος ενημερώνοντας το δικό του scoreboard, έχει «τικάρει» τους παρακάτω τομείς που χρειάζονται βελτιώσεις στο ελληνικό χρηματιστήριο:

Εκκαθάριση και διακανονισμός: Οι δομές Omnibus εισήχθησαν τον Απρίλιο του 2021 καθώς το Κεντρικό Αποθετήριο Τίτλων άρχισε να λειτουργεί με την άδεια του Ευρωπαϊκού Κεντρικού Αποθετηρίου Αξιών (CSDR). Ωστόσο, η απορρόφηση αυτής της υπηρεσίας από τους συμμετέχοντες στην αγορά ήταν σχετικά χαμηλή. Απαιτείται περισσότερος χρόνος για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας αυτού του μηχανισμού.

Δανεισμός μετοχών: Ο δανεισμός μετοχών δεν είναι καθιερωμένη πρακτική της αγοράς λόγω της περιορισμένης δυναμικότητας. Το Χρηματιστήριο Αθηνών έχει εισαγάγει αρκετές μεταρρυθμίσεις για την τόνωση της προσφοράς δανεισμού μετοχών, μεταξύ των οποίων η θέσπιση μιας συμφωνίας δανεισμού στο χρηματιστήριο τον Φεβρουάριο του 2023, η μείωση του φόρου επί των πωλήσεων κατά 50%, που τέθηκε σε ισχύ τον Ιανουάριο του 2024 και η κατάργηση του φόρου χαρτοσήμου στον εξωχρηματιστηριακό δανεισμό μετοχών και την απαλλαγή του φόρου στους τόκους που αποκτώνται από προϊόντα δανεισμού στο χρηματιστήριο, με ισχύ από τον Απρίλιο του 2024. Επιπλέον, αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή πίνακας «Hit & Take» για διμερείς δανεισμούς στο χρηματιστήριο θα εισαχθεί αργότερα το 2024. Καθώς η εφαρμογή ορισμένων μεταρρυθμίσεων είναι ακόμη σε εξέλιξη και η ικανότητά τους συνεχίζει να δοκιμάζεται από διεθνείς θεσμικούς επενδυτές, χρειάζεται περισσότερος χρόνος για την αξιολόγηση του αντίκτυπου αυτών των αλλαγών.

Short Selling: Επιτρέπονται οι ανοικτές πωλήσεις αλλά δεν είναι καθιερωμένη πρακτική της αγοράς λόγω του υψηλού κόστους συναλλαγής. Σε ισχύ τον Ιανουάριο του 2024, ο φόρος επί των πωλήσεων μειώθηκε κατά 50%. Επιπλέον, ο φόρος χαρτοσήμου στον δανεισμό μετοχών εξωχρηματιστηριακών μετοχών καταργήθηκε και οι τόκοι που προέρχονται από προϊόντα δανεισμού στο χρηματιστήριο απαλλάσσονται πλέον από φόρους, με ισχύ από τον Απρίλιο του 2024. Απαιτείται περισσότερος χρόνος για να εκτιμηθεί ο αντίκτυπος αυτών των αλλαγών στην πρακτική ανοικτών πωλήσεων.