Tesla: Τι σημαίνει η συμφωνία με την Ινδονησία για το νικέλιο

Το μεταλλικό στοιχείο νικέλιο είναι ένα στοιχείο ζωτικής σημασίας για τις επαναφορτιζόμενες μπαταρίες  και για τη συνολική πράσινη μετάβαση. Είναι, δε τόσο καίριο, ώστε στα μέσα του 2020, ο Ίλον Μασκ, CEO της Tesla,  απηύθυνε απεγνωσμένη έκκληση για το πολύτιμο εμπόρευμα.

Τότε είχε πει απευθυνόμενες σε εταιρείες εξόρυξης: «Η Tesla θα σας δώσει ένα τεράστιο συμβόλαιο για μεγάλο χρονικό διάστημα εάν εξορύξετε νικέλιο αποτελεσματικά και με περιβαλλοντικά ευαίσθητο τρόπο».

Ινδονησία: Νικέλιο χαμηλού κόστους κατακλύζει την αγορά – Ερχονται λουκέτα σε δυτικές εταιρείες

Το αφεντικό της Tesla βρήκε σύντομα έναν προμηθευτή που θα μπορούσε να εκπληρώσει τουλάχιστον ένα μέρος των αναγκών της αυτοκινητοβιομηχανίας του. Το 2022, η Tesla έκλεισε συμφωνία 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την προμήθεια νικελίου από την Ινδονησία.

Θαμμένο κάτω από τα αρχαία τροπικά δάση και τα ενεργά ηφαίστεια του νησιωτικού κράτους είναι το μεγαλύτερο απόθεμα νικελίου στον κόσμο: το 42% της παγκόσμιας προσφοράς.

Επικερδές εμπόρευμα γεμάτο προκλήσεις

Καθώς ο τομέας των ηλεκτρικών οχημάτων έχει αναπτυχθεί, η κυβέρνηση της Ινδονησίας προσπάθησε να αξιοποιήσει αυτό το απόθεμα για να εκκινήσει τον κλάδο παραγωγής υψηλής αξίας και να τονώσει την οικονομία της. Η στρατηγική είναι ήδη επικερδής, αλλά η εκμετάλλευση του περιζήτητου πόρου συνοδεύεται από προκλήσεις.

Η εξόρυξη είναι μια βρώμικη, επικίνδυνη δουλειά. Και οι μειωμένες πωλήσεις ηλεκτρικών οχημάτων παγκοσμίως υποδηλώνουν ότι το νικέλιο μπορεί να μην είναι εύκολος δρόμος για την ευημερία.

Από τότε που οι Ολλανδοί άποικοι ανακάλυψαν για πρώτη φορά το νικέλιο στην Ινδονησία στις αρχές του 1900, βρίσκεται στο επίκεντρο των μαχών για το ποιος θα μπορούσε να το εξορύξει και να το πουλήσει. Την τελευταία δεκαετία, η κυβέρνηση της Ινδονησίας έχει θέσει ένα φιλόδοξο αναπτυξιακό σχέδιο που θα της έδινε τον οριστικό έλεγχο του νικελίου και άλλων εμπορευμάτων.

Απαγόρευση εξαγωγών ακατέργαστου νικελίου

Το πρώτο βήμα της κυβέρνησης για την κατάκτηση μεγαλύτερου μέρους της αλυσίδας αξίας του νικελίου ήταν η απαγόρευση το 2014 των εξαγωγών ακατέργαστου μετάλλου. Αυτό σημαίνει ότι το νικέλιο δεν εξορύσσεται απλά στην Ινδονησία, αλλά επεξεργάζεται προτού εξαχθεί. Ως αποτέλεσμα η αξία των εξαγωγών νικελίου εκτινάχθηκε από 1,06 δισεκατομμύρια δολάρια το 2014 σε σχεδόν 6 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ. Οι τιμές του νικελίου ανατιμώνται σταθερά τα τελευταία χρόνια, φθάνοντας τα 21.690 δολάρια ανά τόνο.

Η κυβέρνηση του εκλεγμένου Προέδρου Πραμπόγο Σουμπιάντο, ο οποίος αναλαμβάνει καθήκοντα τον Οκτώβριο, είναι πιθανό να ακολουθήσει ένα άλλο σχέδιο ανάπτυξης, δηλαδή την απαγόρευση της εξαγωγής επεξεργασμένου νικελίου, ώστε οι αποδέκτες να δημιουργήσουν εργοστάσια στην Ινδονησία.

Παρέχοντας ένα βασικό συστατικό για ηλεκτρικά οχήματα, η Ινδονησία βρίσκεται στη μέση μιας εντεινόμενης αντιπαλότητας μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ. Μέχρι στιγμής η κυβέρνηση ισορροπεί μεταξύ των δύο. Από το 2006, η Κίνα έχει επενδύσει 17,2 δισεκατομμύρια δολάρια στον τομέα μετάλλων της Ινδονησίας, σύμφωνα με το American Enterprise Institute.

Ανάμεσα σε δύο υπερδυνάμεις

«Η Ινδονησία έχει τραβήξει την προσοχή των Κινέζων επειδή φαίνεται να είναι η καλύτερη επιλογή μετάλλων σε κλίμακα», είπε στο Fortune ο Ντέρεκ Σίζορς, ανώτερος συνεργάτης στο American Enterprise Institute. Ταυτόχρονα, ως ουδέτερη χώρα στην αντιπαράθεση ΗΠΑ-Κίνας, η Ινδονησία ελπίζει ότι θα μπορεί να εξυπηρετεί και τα δύο κράτη, ακόμα κι αν η επεξεργασία χρηματοδοτείται από κινεζικά χρήματα.

Η Ινδονησία προσπάθησε να επαναλάβει τη στρατηγική της για το νικέλιο με απαγορεύσεις εξαγωγών άλλων ορυκτών όπως ο βωξίτης, ο χαλκός και ο κασσίτερος. Η Ουντίθ Σικάντ της Gavekal Research είναι δύσπιστη ότι η Τζακάρτα μπορεί να επαναλάβει την επιτυχία της στο νικέλιο. Η Ινδονησία έχει «σχεδόν αποκλειστικότητα» στην παραγωγή νικελίου, λέει, αλλά «αντιμετωπίζει ένα πολύ πιο ανταγωνιστικό τοπίο» για τα άλλα μέταλλα.

Η στροφή αυτή έχει ως στόχο να ενισχύσει την κερδοφορία εγχώριων εταιρειών. Ο νέος πρόεδρος έχει δεσμευτεί να επιτύχει ετήσια οικονομική ανάπτυξη 8%. Το πρώτο τρίμηνο του 2024, το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 5,11%, ξεπερνώντας τις εκτιμήσεις.

Ωστόσο, η συνέχιση της ανάπτυξης δεν είναι εγγυημένη. Η εξόρυξη νικελίου της Ινδονησίας είναι απειλή λόγω των κινδύνων που εγκυμονεί για το περιβάλλον και τους ανθρώπους που εξορύσσουν και κατεργάζονται τον πόρο.

Ρυπαίνουσα και επικίνδυνη εξόρυξη

Η Ινδονησία απέτυχε σε μεγάλο βαθμό, λένε οι επικριτές, να εξορύσσει νικέλιο «αποτελεσματικά και με περιβαλλοντικά ευαίσθητο τρόπο». Ο νυν πρόεδρος Τζόκο Γιντόντο είχε δεσμευτεί να βελτιώσει τα περιβαλλοντικά πρότυπα. Ωστόσο, ο διευθυντής κλίματος και ενέργειας στην Greenpeace Indonesia, είπε στο Fortune ότι η παγκόσμια ζήτηση για EVs έχει «παρερμηνευτεί» από την κυβέρνηση και «χρησιμοποιείται για να δικαιολογήσει την εκμετάλλευση του νικελίου … προκαλώντας εξαιρετικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις».

Το μεγαλύτερο εμπόδιο, ωστόσο, μπορεί να είναι η βιομηχανία EV. Οι μειώσεις τιμών σε ολόκληρο τον κλάδο σημαίνουν ότι η αγορά είναι κορεσμένη.

Προς το παρόν, ωστόσο, η Ινδονησία προχωρά. Όταν ο Μασκ επισκέφτηκε την Τζακάρτα στα τέλη Μαΐου για να ξεκινήσει τις υπηρεσίες Starlink, η κυβέρνηση πρότεινε να κατασκευάσει ένα εργοστάσιο μπαταριών ηλεκτρικών οχημάτων της Tesla στη χώρα, αλλά ο ίδιος ο Μασκ δεν έχει κάνει κανένα σχόλιο.