Αγορές: Γιατί τους αρέσουν τα νέα πολιτικά πρόσωπα

Ήταν εδώ και καιρό σαφές ότι το 2024 θα ήταν μια ιστορική χρονιά για τη Δημοκρατία, με περισσότερες από 30 εθνικές εκλογές σε όλο τον κόσμο. Αλλά μόνο τις τελευταίες ημέρες οι αναλυτές έχουν αρχίσει να επικεντρώνονται στον οικονομικό αντίκτυπο αυτών των μαχών, σύμφωνα με άρθρο του Ruchir Sharma, πρόεδρο του Rockefeller International, στους Financial Times.

Οι έντονες αντιδράσεις της αγοράς στα αποτελέσματα των εκλογών στην Ινδία, το Μεξικό και τη Νότια Αφρική έχουν εγείρει ορισμένα βασικά ερωτήματα. Οι οικονομίες αποδίδουν καλύτερα κάτω από μια κυβέρνηση ισχυρής πλειοψηφίας ή υπό έναν ευρύ συνασπισμό; Κάτω από ένα κόμμα της αριστεράς ή της δεξιάς; Υπό έναν εν ενεργεία ηγέτη ή ένα φρέσκο πρόσωπο;

Γαλλία: Έχασε τον θρόνο του το χρηματιστήριο – Πρωτιά και πάλι για το Λονδίνο

Για να απαντήσει στα παραπάνω ερωτήματα, ο Sharma τονίζει ότι είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι οι χρηματοπιστωτικές αγορές δεν καθοδηγούνται από κάποια ιδεολογία. Έχουν κίνητρα να επικεντρωθούν στις προοπτικές για την οικονομία, όχι στο πολιτικό σύστημα. Αυτό που αποκαλύπτει η έρευνά του είναι ότι το αν η κυβέρνηση είναι αδύναμη ή ισχυρή, αριστερή ή δεξιά, δεν φαίνεται να έχει μεγάλη σημασία για την οικονομία. Αλλά οι νέοι ηγέτες συνδέονται στενά με υψηλότερη ανάπτυξη και αποδόσεις.

Τα παραδείγματα

Αρκεί να σκεφτεί κανείς πρώτα το οικονομικό ιστορικό των κυβερνήσεων συνασπισμού. Η ιστορία δείχνει ότι τα διασπασμένα κοινοβούλια δεν είναι απαραίτητα κακά για την οικονομία. Σε χώρες όπως η Ινδία, η Βραζιλία και η Ιταλία, η οικονομία τα πήγε καλύτερα υπό τις κυβερνήσεις μειοψηφίας.

Η Ινδία, για παράδειγμα, υιοθέτησε μια λιγότερο σοσιαλιστική προσέγγιση στη χάραξη πολιτικής μόνο αφού έγινε μια αληθινή πολυκομματική δημοκρατία στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και η οικονομία άρχισε να αποφεύγει τη στασιμότητα του κατά κεφαλήν εισοδήματος τις επόμενες δεκαετίες. Την ημέρα των εκλογών φέτος, η αγορά σημείωσε απότομη πτώση μετά την είδηση ότι το κόμμα του πρωθυπουργού Ναρέντρα Μόντι έχασε την απόλυτη πλειοψηφία του. Αλλά έκτοτε έχει ανακάμψει, ίσως αναγνωρίζοντας ότι οι κυβερνήσεις συνασπισμού δεν σημαίνουν απαραίτητα ασθενέστερη ανάπτυξη.

Το ίδιο ισχύει και για τα κόμματα που χαρακτηρίζονται ως αριστερά. Μια μελέτη 173 κυβερνήσεων σε 24 χώρες δεν δείχνει καμία διαφορά στις αποδόσεις των χρηματιστηρίων, ανεξάρτητα του ποιο κόμμα είναι στην εξουσία, είτε δηλαδή θεωρείται αριστερό είτε δεξιό.

Είναι αλήθεια ότι οι επενδυτές συχνά φεύγουν όταν εκλέγεται ένας αριστερός πολιτικός, αλλά στη συνέχεια αξιολογούν τι κάνει αυτός ο ηγέτης στην εξουσία. Η πιο αξιομνημόνευτη περίπτωση ήταν ο Βραζιλιάνος Luiz Inácio Lula da Silva. Φόβισε τους επενδυτές πριν ξεκινήσει η θητεία του το 2002 με απειλές εκστρατείας για αθέτηση πληρωμής του βραζιλιάνικου χρέους, αλλά έγινε οικονομικά ορθόδοξος όταν ανέλαβε τα καθήκοντά του.

Μπορεί να υπάρχει ένα παρόμοιο σενάριο στο Μεξικό, όπου η συντριπτική εκλογική νίκη της Claudia Sheinbaum ξεπέρασε τις προσδοκίες. Οι αγορές φοβούνται ότι το κόμμα Morena, έχοντας επιστρέψει στην εξουσία, θα διπλασιάσει τη σοσιαλιστική του ατζέντα. Αλλά τι θα κάνει η Sheinbaum στην εξουσία δεν έχει φανεί ακόμη.

Η περίπτωση των ΗΠΑ

Οι Ηνωμένες Πολιτείες προσφέρουν μια σαφή απόδειξη του πόσο ακομμάτιστη μπορεί να είναι η Wall Street. Ξεκινώντας από τα τέλη της δεκαετίας του 1860, όταν το δικομματικό πολιτικό σύστημα άρχισε να εδραιώνεται, το χρηματιστήριο είχε κατά μέσο όρο απόδοση 68% ανά θητεία υπό τους Δημοκρατικούς προέδρους και 52% υπό τους Ρεπουμπλικάνους.

Αυτό το κενό, ωστόσο, δεν αποκαλύπτει μια κρυφή κομματική προκατάληψη. Μια πιο προσεκτική ματιά στα στοιχεία δείχνει ότι οι οικονομικές συνθήκες (κυρίως η αύξηση του ΑΕΠ και ο πληθωρισμός) ήταν πιο ευνοϊκές όταν οι Δημοκρατικοί ήταν στην εξουσία. Αυτό οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό σε σύμπτωση.

Τα νέα πρόσωπα

Αυτό μας φέρνει σε έναν πολιτικό παράγοντα που φαίνεται να έχει σημασία: «φρέσκα» πρόσωπα. Το νεότερο είναι καλύτερο. Μελετώντας πάνω από 50 Δημοκρατίες από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, ο Sharma βρήκε περισσότερους από 70 ηγέτες που διήρκεσαν πέρα από μια θητεία.

Σε ανεπτυγμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Γαλλίας (όλες θα διεξαγάγουν εκλογές σύντομα), η αύξηση του ΑΕΠ μειώθηκε σταθερά από 2,9% κατά την πρώτη θητεία του ηγέτη σε 2,6% στη δεύτερη και 2,4% στη σπάνια τρίτη θητεία τους.

Στις αναδυόμενες χώρες, όπου οι ηγέτες μπορούν να έχουν μεγαλύτερο αντίκτυπο επειδή τείνουν να αντιμετωπίζουν λιγότερους θεσμικούς περιορισμούς, η ανάπτυξη μειώθηκε κατά μέσο όρο από 5,3% την πρώτη θητεία σε 4,4% στη δεύτερη και μόλις 3,5% την τρίτη.

Οι αγορές φαίνεται να αισθάνονται την κόπωση καθώς οι ηγέτες εφησυχάζουν με την πάροδο του χρόνου. Στις αναδυόμενες οικονομίες, η χρηματιστηριακή αγορά ξεπέρασε τις αποδόσεις των ομολόγων κατά 20% κατά την πρώτη θητεία ενός σταθερού ηγέτη, δημιούργησε μεσαίες αποδόσεις στη δεύτερη περίοδο και παρουσίασε σημαντικά χαμηλότερες επιδόσεις κατά τη διάρκεια της τρίτης περιόδου.

Και στις ΗΠΑ, το χάσμα είναι εντυπωσιακό. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1860, οκτώ πρόεδροι έχουν υπηρετήσει δύο πλήρεις θητείες, με τις αποδόσεις της αγοράς να ανέρχονται κατά μέσο όρο στο 80% στην πρώτη θητεία και μόλις στο 29% στη δεύτερη.

Είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου ότι η μοίρα των οικονομιών και των αγορών καθορίζεται από πολλούς παράγοντες. Η πολιτική είναι μόνο ένα κομμάτι του παζλ, εξηγεί ο Sharma. Αλλά για όποιον προσπαθεί να προβλέψει τον οικονομικό αντίκτυπο των παγκόσμιων εκλογών φέτος, θα ήταν συνετό να αρχίσει να μην ψάχνει ούτε ισχυρές πλειοψηφίες ούτε πολιτικές ταμπέλες. Μόνο νέα πρόσωπα…