Προϋπολογισμός: Η πρόταση της Κομισιόν – Πού θα διατεθούν τα κονδύλια

Τον ετήσιο προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2025, ύψους 199,7 δισ. ευρώ ενέκρινε σήμερα Τετάρτη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ο προϋπολογισμός θα συμπληρωθεί με εκταμιεύσεις κατ’ εκτίμηση ποσού ύψους 72 δισ. ευρώ στο πλαίσιο του NextGenerationEU.

Αυτό το σημαντικό χρηματοδοτικό κονδύλιο θα στηρίξει την ΕΕ στην εκπλήρωση των πολιτικών της προτεραιοτήτων, ενσωματώνοντας παράλληλα τις αλλαγές που συμφωνήθηκαν στην ενδιάμεση αναθεώρηση του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ) τον Φεβρουάριο του 2024.

Έλλειμμα: Κίτρινη κάρτα από την Κομισιόν σε Γαλλία, Ιταλία κι άλλους 5

Ο προϋπολογισμός και οι προτεραιότητες

Όπως αναφέρει η Κομισιόν στην ανακοίνωσή της, σύμφωνα με το σχέδιο ο προϋπολογισμός για το 2025 κατευθύνει τα κεφάλαια εκεί όπου μπορούν να κάνουν τη μεγαλύτερη διαφορά, σε συνεργασία και σύμφωνα με τις ανάγκες των κρατών μελών της ΕΕ και των εταίρων σε ολόκληρο τον κόσμο, με σκοπό να καταστεί η Ευρώπη πιο ανθεκτική και να προετοιμαστεί καλύτερα για το μέλλον προς όφελος των πολιτών και των επιχειρήσεων της ΕΕ.

Ο σκοπός αυτός θα επιτευχθεί με την προώθηση της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης, με τη δημιουργία θέσεων εργασίας και παράλληλα με την ενίσχυση της στρατηγικής αυτονομίας και του παγκόσμιου ρόλου της Ευρώπης. Το σχέδιο προϋπολογισμού θα καταστήσει δυνατή τη στήριξη βασικών κρίσιμων τεχνολογιών μέσω της πλατφόρμας στρατηγικών τεχνολογιών για την Ευρώπη (STEP).

Ο προϋπολογισμός για το το 2025 θα παράσχει επίσης — σύμφωνα με την ενδιάμεση αναθεώρηση του ΠΔΠ — συνεχή στήριξη στους Σύρους πρόσφυγες στην Τουρκία και την ευρύτερη περιοχή, στη Νότια Γειτονία, συμπεριλαμβανομένης της εξωτερικής διάστασης της μετανάστευσης, καθώς και στα Δυτικά Βαλκάνια. Το σημαντικότερο είναι ότι θα παράσχει σταθερή και προβλέψιμη στήριξη στην Ουκρανία.

Πού θα κατευθυνθούν τα κεφάλαια

Η Επιτροπή προτείνει να διατεθούν τα ακόλουθα ποσά στις διάφορες προτεραιότητες της ΕΕ (σε αναλήψεις υποχρεώσεων):

• 53,8 δισ. ευρώ για την Κοινή Γεωργική Πολιτική και 0,9 δισ. ευρώ για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας, για τους Ευρωπαίους γεωργούς και αλιείς, αλλά και για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας του αγροδιατροφικού και του αλιευτικού τομέα και την παροχή των απαραίτητων δυνατοτήτων για διαχείριση κρίσεων.
• 49,2 δισ. ευρώ για την περιφερειακή ανάπτυξη και τη συνοχή με σκοπό τη στήριξη της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής, καθώς και για τις υποδομές στήριξης της πράσινης μετάβασης και των έργων προτεραιότητας της Ένωσης.
• 16,3 δισ. ευρώ για τη στήριξη των εταίρων μας και των συμφερόντων μας στον κόσμο, εκ των οποίων, μεταξύ άλλων, 10,9 δισ. ευρώ στο πλαίσιο του Μηχανισμού Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας — Η Ευρώπη στον κόσμο (ΜΓΑΔΣ — Η Ευρώπη στον κόσμο), 2,2 δισ. ευρώ για τον Μηχανισμό Προενταξιακής Βοήθειας (ΜΠΒ ΙΙΙ) και 0,5 δισ. ευρώ για τη Διευκόλυνση ανάπτυξης για τα Δυτικά Βαλκάνια, καθώς και 1,9 δισ. ευρώ για την ανθρωπιστική βοήθεια (HUMA).
• Επιπλέον ποσό ύψους 4,3 δισ. ευρώ θα διατεθεί υπό μορφή επιχορηγήσεων στο πλαίσιο της διευκόλυνσης για την Ουκρανία, το οποίο θα συμπληρωθεί με δάνεια ύψους 10,9 δισ. ευρώ.
• 13,5 δισ. ευρώ για την έρευνα και την καινοτομία, εκ των οποίων, πρωτίστως, 12,7 δισ. ευρώ για το εμβληματικό ερευνητικό πρόγραμμα της Ένωσης «Ορίζων Ευρώπη». Το σχέδιο προϋπολογισμού περιλαμβάνει επίσης τη χρηματοδότηση της ευρωπαϊκής πράξης για τα μικροκυκλώματα στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» και μέσω ανακατανομής από άλλα προγράμματα.
• 4,6 δισ. ευρώ για ευρωπαϊκές στρατηγικές επενδύσεις, εκ των οποίων, για παράδειγμα, 2,8 δισ. ευρώ για τον μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη» με στόχο τη βελτίωση των διασυνοριακών υποδομών, 1,1 δισ. ευρώ για το πρόγραμμα «Ψηφιακή Ευρώπη» με σκοπό τη διαμόρφωση του ψηφιακού μέλλοντος της Ένωσης και 378 εκατ. ευρώ για το πρόγραμμα InvestEU για βασικές προτεραιότητες (έρευνα και καινοτομία, διττή πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, τομέας της υγείας και στρατηγικές τεχνολογίες).
• 2,1 δισ. ευρώ για δαπάνες που προορίζονται για το διάστημα, κυρίως για το Ευρωπαϊκό Διαστημικό Πρόγραμμα, το οποίο θα συγκεντρώνει τις δράσεις της Ένωσης σε αυτόν τον στρατηγικό τομέα.
• 11,8 δισ. ευρώ για την ανθεκτικότητα και τις αξίες, εκ των οποίων, μεταξύ άλλων, 5,2 δισ. ευρώ για το αυξανόμενο κόστος δανεισμού για το NGEU, 4 δισ. ευρώ για το Erasmus+ με στόχο τη δημιουργία ευκαιριών εκπαίδευσης και κινητικότητας για τους ανθρώπους, 352 εκατ. ευρώ για τη στήριξη καλλιτεχνών και δημιουργών σε όλη την Ευρώπη και 235 εκατ. ευρώ για την προώθηση της δικαιοσύνης, των δικαιωμάτων και των αξιών.
• 2,4 δισ. ευρώ για το περιβάλλον και τη δράση για το κλίμα, εκ των οποίων, πρωτίστως, 771 εκατ. ευρώ για το πρόγραμμα LIFE για τη στήριξη του μετριασμού της κλιματικής αλλαγής και της προσαρμογής σε αυτήν, και 1,5 δισ. ευρώ για το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, ώστε να διασφαλιστεί ότι η πράσινη μετάβαση θα λειτουργήσει για όλους.
• 2,7 δισ. ευρώ για την προστασία των συνόρων μας, εκ των οποίων, πρωτίστως, 1,4 δισ. ευρώ για το Ταμείο για την ολοκληρωμένη διαχείριση των συνόρων (IBMF) και 997 εκατ. ευρώ (συνολική συνεισφορά της ΕΕ) για τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (Frontex).
• 2,1 δισ. ευρώ για δαπάνες που σχετίζονται με τη μετανάστευση εντός της ΕΕ, εκ των οποίων, πρωτίστως, 1,9 δισ. ευρώ για τη στήριξη των μεταναστών και των αιτούντων άσυλο σύμφωνα με τις αξίες και τις προτεραιότητές μας.
• 1,8 δισ. ευρώ για την αντιμετώπιση των προκλήσεων στον τομέα της άμυνας, εκ των οποίων, πρωτίστως, 1,4 δισ. ευρώ για τη στήριξη της ανάπτυξης ικανοτήτων και της έρευνας στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας (ΕΤΑ), καθώς και 244,5 εκατ. ευρώ για τη στήριξη της στρατιωτικής κινητικότητας.
• 977 εκατ. ευρώ για τη διασφάλιση της λειτουργίας της ενιαίας αγοράς, συμπεριλαμβανομένων 613 εκατ. ευρώ για το πρόγραμμα για την ενιαία αγορά, και 205 εκατ. ευρώ για εργασίες σχετικά με την καταπολέμηση της απάτης, τη φορολογία και τα τελωνεία.
• 583 εκατ. ευρώ για το πρόγραμμα EU4Health για τη διασφάλιση ολοκληρωμένης υγειονομικής ανταπόκρισης στις ανάγκες των ανθρώπων, καθώς και 203 εκατ. ευρώ για τον μηχανισμό πολιτικής προστασίας της Ένωσης (rescEU), ώστε να είναι δυνατή η ταχεία ανάπτυξη επιχειρησιακής βοήθειας σε περίπτωση κρίσης.
• 784 εκατ. ευρώ για την ασφάλεια, εκ των οποίων, ειδικότερα, 334 εκατ. ευρώ για το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας (ΤΕΑ), το οποίο θα καταπολεμήσει την τρομοκρατία, τη ριζοσπαστικοποίηση, το οργανωμένο έγκλημα και το έγκλημα στον κυβερνοχώρο.
• 196 εκατ. ευρώ για ασφαλείς δορυφορικές συνδέσεις στο πλαίσιο του νέου προγράμματος ασφαλούς συνδεσιμότητας της Ένωσης.

Το σχέδιο προϋπολογισμού για το 2025 αποτελεί μέρος του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της Ένωσης, όπως εγκρίθηκε στα τέλη του 2020 και όπως τροποποιήθηκε τον Φεβρουάριο του 2024 με τις μεταγενέστερες τεχνικές προσαρμογές, και επιδιώκει να μετατρέψει τις προτεραιότητές του σε συγκεκριμένα ετήσια αποτελέσματα.

Ο ετήσιος προϋπολογισμός για το 2025 θα πρέπει να εγκριθεί επίσημα από την αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή πριν από το τέλος του έτους.

Προϋπολογισμός – Ιστορικό

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ για το 2025 περιλαμβάνει τις δαπάνες που καλύπτονται από τις πιστώσεις στο πλαίσιο των μακροπρόθεσμων ανώτατων ορίων του προϋπολογισμού, οι οποίες χρηματοδοτούνται από ιδίους πόρους. Αυτές συμπληρώνονται από δαπάνες στο πλαίσιο του NextGenerationEU, οι οποίες χρηματοδοτούνται με δανεισμό από τις κεφαλαιαγορές.

Οσον αφορά τον βασικό προϋπολογισμό, προτείνονται δύο ποσά για κάθε πρόγραμμα στο σχέδιο προϋπολογισμού — αναλήψεις υποχρεώσεων και πληρωμές. Οι «αναλήψεις υποχρεώσεων» αφορούν τη χρηματοδότηση που μπορεί να συμφωνηθεί βάσει συμβάσεων εντός συγκεκριμένου έτους και οι «πληρωμές» αφορούν τα ποσά που πράγματι καταβάλλονται. Όλα τα ποσά είναι σε τρέχουσες τιμές.