Έλλειμμα: Κίτρινη κάρτα από την Κομισιόν σε Γαλλία, Ιταλία κι άλλους 5

Τη διαδικασία περί υπερβολικού ελλείμματος κατά κατά τη Γαλλίας και άλλων έξι χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εκκίνησε σήμερα η Κομισιόν.

Οι χώρες που βάζουν στο ραντάρ τους οι Βρυξέλλες είναι το Βέλγιο, η Γαλλία, η Ιταλία, η Ουγγαρία, η Μάλτα, η Πολωνία και η Σλοβακία. Σημειώνεται ότι τα διογκωμένα ελλείμματα είναι ως επί το πλείστον κληρονομιά της πανδημίας COVID και της κρίσης των τιμών της ενέργειας που ακολούθησε την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022.

«Οι προκλήσεις δημοσιονομικής βιωσιμότητας είναι χαμηλές σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ βραχυπρόθεσμα, ενώ είναι αυξημένες μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα σε αρκετές χώρες, λόγω των προβλεπόμενων υψηλών ή/και αυξανόμενων δεικτών χρέους σε ορισμένα κράτη μέλη», ανέφερε η Επιτροπή.

Γαλλία: «Ενός κακού μύρια έπονται» – Η ΕΕ προειδοποιεί για το χρέος

Η Γαλλία βρίσκεται στο επίκεντρο επειδή είναι η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ. Η χώρα βρίσκεται εν μέσω πολιτικής αναταραχής, μετά την απόφαση του προέδρου της Εμανουέλ Μακρόν να προκηρύξει πρόωρες εκλογές για τις 30 Ιουνίου-7 Ιουλίου ως απάντηση στα κακά αποτελέσματα του κόμματός του στις ευρωεκλογές.

Υπερβολικό έλλειμμα

Τα πειθαρχικά μέτρα, γνωστά ως διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος, θα είναι η πρώτη τέτοια κίνηση από τότε που η Ευρωπαϊκή Ένωση ανέστειλε τους δημοσιονομικούς κανόνες της, με στόχο την αποφυγή υπερβολικού δανεισμού, το 2020 και στη συνέχεια αναμόρφωσε το πλαίσιο για να ληφθούν υπόψη οι νέες οικονομικές πραγματικότητες που δημιούργησε το υψηλό πανδημικό χρέος.

Η Γαλλία είχε δημοσιονομικό έλλειμμα 5,5% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος το 2023, το οποίο αναμένεται να μειωθεί ελαφρώς στο 5,3% φέτος, πολύ πάνω από το όριο του 3% του ΑΕΠ που θέτει η ΕΕ.

Το γαλλικό δημόσιο χρέος ήταν 110,6% του ΑΕΠ το 2023 και η Επιτροπή αναμένει ότι θα αυξηθεί σε 112,4% φέτος και 113,8% το 2025. Αυτό είναι σχεδόν διπλάσιο από το όριο της ΕΕ του 60%.

Επταετή πορεία

Οι συνομιλίες μεταξύ του Παρισιού και της Επιτροπής σχετικά με το πόσο γρήγορα θα μειωθεί το έλλειμμα και το χρέος της Γαλλίας θα πραγματοποιηθούν τους επόμενους μήνες αφού η εκτελεστική εξουσία της ΕΕ προτείνει στο Παρίσι μια επταετή πορεία για να θέσει το χρέος σε πτωτική πορεία.

«Όποια κυβέρνηση και αν σχηματιστεί μετά τις εκλογές της 7ης Ιουλίου θα αντιμετωπίσει την υποχρέωση να συνεργαστεί με την Κομισιόν για να καθορίσει μια μεσοπρόθεσμη στρατηγική», ανέφερε στο Reuters, αξιωματούχος του γαλλικού υπουργείου Οικονομικών.

«Τελικά θα πρέπει να δημιουργήσει μια στρατηγική συνεπή με το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης», είπε ο αξιωματούχος, ο οποίος ζήτησε να μην κατονομαστεί.

Ο παράγοντας Μαρί Λεπέν

Αλλά με το ακροδεξιό κόμμα RN της Μαρίν Λεπέν να προηγείται στις δημοσκοπήσεις πριν από τις εκλογές, η Κομισιόν πιθανότατα θα βρεθεί αντιμέτωπη με μια έντονα ευρωσκεπτικιστική κυβέρνηση στο Παρίσι που θέλει να χαλαρώσει, αντί να σφίξει, τη δημοσιονομική του πολιτική.

Το κόμμα της Λεπέν θέλει να μειώσει την ηλικία συνταξιοδότησης και τις τιμές της ενέργειας και να αυξήσει τις δημόσιες δαπάνες, και υποστηρίζει μια προστατευτική οικονομική πολιτική «η Γαλλία πρώτα», κάνοντας τις αγορές ήδη να ανησυχούν για τα δημόσια οικονομικά της χώρας.

«Η σταδιακή δημοσιονομική εξυγίανση που σχεδιάζει η σημερινή κυβέρνηση θα είναι το πρώτο θύμα της πολιτικής κρίσης», ανέφερε σε σημείωμα ο οικονομολόγος της Oxford Economic, Λεό Μπαρινκού.

«Ένα διχασμένο κοινοβούλιο είναι απίθανο να μπορέσει να συμφωνήσει σε πολιτικά δύσκολες περικοπές δαπανών, οι οποίες θα οδηγούσαν σε υψηλότερο έλλειμμα από το τρέχον βασικό μας επίπεδο» υπογράμμισε.

Οι επενδυτές έκαναν ντάμπινγκ στα γαλλικά περιουσιακά στοιχεία την περασμένη εβδομάδα λόγω της πολιτικής αβεβαιότητας, με τις αποδόσεις των γαλλικών ομολόγων να καταγράφουν το μεγαλύτερο εβδομαδιαίο άλμα από το 2011 και τις τραπεζικές μετοχές να πέφτουν, με αποτέλεσμα να χαθούν πάνω από 280 δισ. ευρώ σε κεφαλαιοποίηση από το χρηματιστήριο του Παρισιού.

Το yield premium που ζητούν πλέον οι επενδυτές προκειμένου να διατηρήσουν το 10ετές γαλλικό χρέος έναντι των γερμανικών τραπεζογραμματίων παρέμεινε δύο μονάδες βάσης υψηλότερα στις 79 μονάδες βάσης, το μεγαλύτερο από το 2017, μετά τη δημοσίευση της έκθεσης.

Το spread έχει σκαρφαλώσει 32 μονάδες βάσης από τότε που ο Μακρόν ζήτησε πρόωρες εκλογές, φέρνοντας τις αγορές σε ανάκαμψη. Ορισμένοι επενδυτές λένε ότι η διαφορά θα μπορούσε τελικά να φτάσει τις 100 μονάδες βάσης, ένα επίπεδο που παρατηρήθηκε τελευταία όταν η κρίση δημόσιου χρέους της ευρωζώνης βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη

Η παρέμβαση της ΕΚΤ

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πρόσθεσε τη δική της φωνή ανησυχίας την Τετάρτη με μια έκθεση που καλεί τα μέλη της ευρωζώνης να ξεκινήσουν αμέσως τη μείωση του χρέους ενόψει των τεράστιων μακροπρόθεσμων δημοσιονομικών κινδύνων από τη γήρανση του πληθυσμού, τις αμυντικές δαπάνες και την κλιματική αλλαγή.

Τα επόμενα βήματα και τα πρόστιμα

Η ανακοίνωση της Κομισιόν είναι το αποκορύφωμα των ετών επαναβαθμονόμησης του καθεστώτος χρέους και ελλείμματος του μπλοκ. Οι ανανεωμένοι κανόνες θα μπορούσαν να επιτρέψουν μεγαλύτερη επιβολή μέσω προστίμων, σε αντίθεση με ένα σύστημα κυρώσεων που δεν είχε ενεργοποιηθεί ποτέ στο παρελθόν.

Το επόμενο στάδιο θα είναι η παράδοση των μεσοπρόθεσμων σχεδίων από τις χώρες έως τις 20 Σεπτεμβρίου που δεσμεύονται για ανώτατο όριο για την αύξηση των καθαρών δαπανών για τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Ακολουθούν οι αξιολογήσεις τους από την Επιτροπή τον Νοέμβριο, η οποία θα καθορίσει μια δημοσιονομική πορεία που πρέπει να ακολουθηθεί προκειμένου να ισοσκελίσουν τους προϋπολογισμούς τους.

Το καθεστώς, γνωστό ως Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, ανεστάλη για τη διάρκεια της πανδημίας προκειμένου να επιτραπεί η στήριξη μεγάλης κλίμακας, η οποία στη συνέχεια ακολουθήθηκε από μέτρα στήριξης κατά την πρόσφατη κρίση κόστους ζωής.

Οικονομικές επιπτώσεις

Η δημοσιονομική ζημιά είναι ακόμα αισθητή. Στη Γαλλία, το χρέος προβλέπεται από τις Βρυξέλλες να συνεχίσει να αυξάνεται και να φτάσει κοντά στο 114% της παραγωγής το επόμενο έτος. Τον περασμένο μήνα, η S&P Global Ratings υποβάθμισε τη χώρα, υπογραμμίζοντας τους χαμένους στόχους στα σχέδια της κυβέρνησης για τη μείωση του ελλείμματος.

Ο δείκτης χρέους της Ιταλίας, ο οποίος μειώθηκε πέρυσι στο 137%, τώρα αυξάνεται και πάλι, βάζοντας τη χώρα σε τροχιά να ξεπεράσει την Ελλάδα με το μεγαλύτερο σωρό δανείων της περιοχής μέσα σε τρία χρόνια, σύμφωνα με την Scope Ratings.

Σε αντίθεση με τον Μακρόν, το κόμμα του οποίου κατατροπώθηκε στις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο νωρίτερα αυτό το μήνα, η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζορτζία Μελόνι βρίσκεται επί του παρόντος ψηλά, ελέγχει μια ισχυρή πλειοψηφία και ενισχύεται πολιτικά από τη δική της νίκη σε αυτή την ψηφοφορία σε όλη την περιοχή.

Αλλά όπης επισημαίνει το Bloomberg, η κυβέρνηση της Ρώμης είναι γεμάτη με μια ιδιαίτερα επαχθή κληρονομιά από την πανδημία, η οποία έπληξε τη χώρα πριν από πολλούς άλλους και στη συνέχεια ενέπνευσε ένα μέτρο ανακαίνισης σπιτιών που ονομάζεται superbonus που πρόκειται να στοιχειώσει τα δημόσια οικονομικά της για τα επόμενα χρόνια.

Η προειδοποίηση της ΕΕ θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε δίλημμα για τη Μελόνι, καθώς σταθμίζει αν θα υποκύψει στις Βρυξέλλες και θα εγκαταλείψει τις υποσχέσεις της προεκλογικής εκστρατείας, συμπεριλαμβανομένης μιας ακριβής φορολογικής περικοπής στους μισθούς που θα την καθιστούσε πίσω κατά περίπου 10 δισεκατομμύρια ευρώ (10,7 δισεκατομμύρια δολάρια). Αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει ρωγμές στον συνασπισμό της, ιδιαίτερα από τον αντίπαλο και ηγέτη της Λέγκας, Ματέο Σαλβίνι.

Η ανακοίνωση της επιτροπής έδωσε μια αναβολή στην Ισπανία, την Εσθονία και την Τσεχική Δημοκρατία, των οποίων τα ελλείμματα ξεπέρασαν το όριο του 3% του μπλοκ πέρυσι.

Στην περίπτωση της Ισπανίας, της τέταρτης μεγαλύτερης οικονομίας της ευρωζώνης, το χρέος της υπερβαίνει το 100% της παραγωγής, αλλά τώρα βρίσκεται σε πτωτική τροχιά, σε αντίθεση με τις καταστάσεις στη Γαλλία και την Ιταλία.

Η Ρουμανία υπόκειται ήδη σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος. Αξιωματούχοι επέκριναν την έλλειψη δράσης της χώρας για να διορθώσει τη δημοσιονομική και οικονομική της κατάσταση. Ο ένας, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας, παρατήρησε ότι η αποτυχία του να ενεργήσει ως «εξαιρετικά ανησυχητική».

Οι συστάσεις προς την Ελλάδα

Αναφορικά με την Ελλάδα η Κομισιόν περιλαμβάνει τις εξής συστάσεις

• Έγκαιρη υποβολή του μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού-διαρθρωτικού σχεδίου. Σε συμφωνία με τις απαιτήσει του μεταρρυθμισμένου Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, να περιορίσει την καθαρή ανάπτυξη δαπανών το 2025 σε ποσοστό που συνάδει με τον υπολογισμό του χρέους της γενικής κυβέρνησης σε μια εύλογα πτωτική τροχιά μεσοπρόθεσμα και διατηρώντας το έλλειμμα γενικής κυβέρνησης κάτω από την τιμή αναφοράς του 3% του ΑΕΠ σύμφωνα με τη Συνθήκη.
• Να συνεχίσει τη βελτίωση της επενδυτικής φιλικότητας του φορολογικού συστήματος με την ενίσχυση της νομιμότητάς του τη βεβαιότητα και τη συνέχιση της αύξησης της λειτουργικής αυτονομίας της φορολογικής αρχής.
• Να διασφαλίσει την αποτελεσματική διακυβέρνηση, εξασφαλίζοντας παράλληλα ότι μπορεί να προσελκύσει τις κατάλληλες δεξιότητες και να διατηρήσει συνοχή με το ενιαίο μισθολογικό πλέγμα. Να βεβαιωθεί ότι οι εξωτερικές ισορροπίες συνεχίζουν σταθερά τη βελτιωτική τους πορεία με την προώθηση της ισορροπημένης ανάπτυξης και την υποστήριξη της παραγωγικής εγχώριας παραγωγής. να συνεχίσει τις προσπάθειας μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων που κατέχονται από τράπεζες και πιστωτικούς φορείς.
• Να ενισχύσει της διοικητική ικανότητα για τη διαχείριση κεφαλαίων της ΕΕ, την επιτάχυνση των επενδύσεων και διατήρηση της δυναμικής στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων.
• Να αντιμετωπίσει τις καθυστερήσεις και να επιτρέψει τη συνεχή, ταχεία και αποτελεσματική εφαρμογή του σχεδίου REPowerEU, που διασφαλίζει την ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων και των επενδύσεων έως τον Αύγουστο του 2026.
• Επιτάχυνση της εφαρμογής των προγραμμάτων πολιτική συνοχής. Στο πλαίσιο της ενδιάμεσης αναθεώρησής τους, να συνεχίσει να εστιάζει  στις προτεραιότητες, ανάληψη δράσης για την καλύτερη αντιμετώπιση των αναγκών στον τομέα της πρόληψης και στην ετοιμότητα έναντι των κινδύνων που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη την ευκαιρίες που παρέχονται από την πρωτοβουλία Strategic Technologies for Europe Platform για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας.
• Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας μέσω της αντιμετώπισης της χαμηλής επίδοσης σε βασικές δεξιότητες, ενισχύοντας τη διαχείριση της κρατικής περιουσίας και τη συμπλήρωση του ρυθμιστικού πλαισίου για περιβαλλοντική αδειοδότηση.
• Να μειώσει την  εξάρτηση από ορυκτά καύσιμα επιταχύνοντας την απαλλαγή του τομέα των μεταφορών από τις εκπομπές άνθρακα. Να ενισχύσει τη διαχείριση των φυσικών καταστροφών με τη δημιουργία ενός αποτελεσματικού συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης και πρόληψης κινδύνων.