Ελεύθερη αγορά

Τα έκτακτα μέτρα είναι γενικά για έκτακτες καταστάσεις. Τόσο τα μέτρα Αδώνιδος Γεωργιάδη (καλάθι νοικοκυριού) όσο και τα μέτρα Κώστα Σκρέκα (περιορισμός προσφορών κ.λπ.) απευθύνονταν σε μια περίοδο ακραίας επιτάχυνσης του πληθωρισμού, με ρυθμό στην περίπτωση των τροφίμων άνω του 10%. Ως εκ τούτου οι καιροί ζητούσαν άμεσες λύσεις, ακόμα και αν αυτές περιλάμβαναν κάποιες ακραίου κρατικού παρεμβατισμού, με επιπτώσεις τη δημιουργία πολλών στρεβλώσεων στο σύνολο της αγοράς. Αυτά τα μέτρα εφαρμόσθηκαν και σε έναν σημαντικό βαθμό απέδωσαν. Σε κάθε περίπτωση, αυτή η ανάγκη υπήρχε πριν από δύο χρόνια, υπήρχε και στις αρχές αυτής της χρονιάς. Αλλά το φαινόμενο πλέον έχει εισέλθει σε περίοδο ύφεσης, εδώ και σημαντικό διάστημα.

Ο πληθωρισμός έχει επιβραδυνθεί σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή στο 2,4% σε μέσα επίπεδα. Ο πληθωρισμός των σουπερμάρκετ, δηλαδή οι τιμές πώλησης των προϊόντων σε αυτά, είναι αρνητικός της τάξεως του -1,25% σύμφωνα με την ανάλυση επίσης για τον μήνα Μάιο, του Ινστιτούτου Ερευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών. Αρα αυτό που επισήμανε ο Πρωθυπουργός ότι θέλει να δει μείωση των τιμών στο ράφι συμβαίνει ήδη. Τουλάχιστον εκεί όπου γίνονται οι μεγάλες πωλήσεις, στα 4.000 υποκαταστήματα των 20 μεγάλων αλυσίδων σουπερμάρκετ που υπάρχουν στη χώρα. Πού δεν συμβαίνει; Στα υπόλοιπα 20.000 μικρά ή μεσαία καταστήματα πώλησης τροφίμων που υπάρχουν διάσπαρτα σε κάθε γειτονιά σε όλη τη χώρα. Σε αυτά δεν υπάρχει όμως σε εφαρμογή και κανένα μέτρο από αυτά που η κυβέρνηση αποφάσισε να παραμείνουν σε ισχύ έως το τέλος του έτους.

Ούτε καλάθι του νοικοκυριού, ούτε περιορισμός στις προσφορές, ούτε τίποτα άλλο. Σε αυτά τα σημεία πώλησης το καπέλο στις τιμές θεωρείται λογικό.

Τώρα να νομίζει κάποιος ότι το σημερινό «καλάθι του νοικοκυριού» στα μεγάλα καταστήματα συμβάλλει στη μείωση των τιμών ή το πλαφόν στο περιθώριο κέρδους έχει σήμερα κάποιο νόημα, είναι μακριά νυχτωμένος. Τα μέτρα αυτά απέδωσαν ό,τι ήταν να αποδώσουν. Πλέον προκαλούν μόνο προβλήματα και η κατάργησή τους με την πρώτη ευκαιρία είναι η επόμενη λογική κίνηση.

Επίσης δεν είναι αντιληπτό ποιος είναι ο σκοπός του νέου υπουργού Ανάπτυξης Τάκη Θεοδωρικάκου, λέγοντας ότι θα ζητήσει από τους μεγάλους παίκτες της αγοράς να βάλουν πλάτη για τη στήριξη των νοικοκυριών. Αν προηγουμένως μιλούσε με τους ανθρώπους της αγοράς θα του έλεγαν ότι όλοι από το δικό τους «μετερίζι» έχουν συμβάλει στην επιβράδυνση του πληθωρισμού και στον αρνητικό πλέον πληθωρισμό σε κάποια προϊόντα. Η σωστή φράση θα ήταν ότι θα τους ζητήσει «να βάλουν και άλλη πλάτη», αλλά με ποιον τρόπο θα του απαντούσαν όταν ένα μέρος της αγοράς παραμένει κρατικά ελεγχόμενο για μεγάλο διάστημα;

Για να εξηγούμαστε, με το θέμα της ακρίβειας, δηλαδή τη συσσωρευμένη αύξηση των τιμών επί σχεδόν μία τριετία, δεν ξεμπερδέψαμε. Αλλά από την άλλη, πιστεύει κανείς ότι οι τιμές θα επιστρέψουν στα επίπεδα που ήταν; Να έχουμε δηλαδή αρνητικό πληθωρισμό για μακρύ διάστημα; Δύσκολο έως αδύνατο και συνήθως όταν γίνεται, συνοδεύεται από ύφεση, που κανείς στην κυβέρνηση δεν θέλει να ζήσει. Αυτό που μπορεί να γίνει, δεδομένης και της συγκράτησης της κατανάλωσης, με την απόσυρση κάθε λογής έξτρα επιδόματος, είναι η σωστή και βάσει της πραγματικής ζήτησης τιμολόγηση των προϊόντων στην αγορά. Και για να επιτευχθεί αυτό, πρέπει να ξαναγίνει η αγορά όχι ασύδοτη όπως ήταν, αλλά ελεύθερη.