Η κυριαρχία του δολαρίου

Η κυριαρχία του δολαρίου – ο ισχυρός ρόλος του δολαρίου ΗΠΑ στην παγκόσμια οικονομία – έχει τραβήξει την προσοχή τελευταία, καθώς η ευρωστία της οικονομίας των ΗΠΑ, η αυστηρότερη νομισματική πολιτική και ο αυξημένος γεωπολιτικός κίνδυνος συνέβαλαν σε υψηλότερη αποτίμηση του δολαρίου. Ταυτόχρονα, ο οικονομικός κατακερματισμός και η πιθανή αναδιοργάνωση της παγκόσμιας οικονομικής και χρηματοπιστωτικής δραστηριότητας σε χωριστά, μη επικαλυπτόμενα μπλοκ θα μπορούσαν να ενθαρρύνουν ορισμένες χώρες να χρησιμοποιούν και να διατηρούν άλλα διεθνή και αποθεματικά νομίσματα.

Πρόσφατα στοιχεία από τη Νομισματική Σύνθεση των Επίσημων Συναλλαγματικών Αποθεμάτων (COFER) του ΔΝΤ δείχνουν συνεχιζόμενη σταδιακή μείωση του μεριδίου του δολαρίου σε συναλλαγματικά αποθέματα των κεντρικών τραπεζών και των κυβερνήσεων. Εντυπωσιακό είναι ότι ο μειωμένος ρόλος του δολαρίου ΗΠΑ τις τελευταίες δύο δεκαετίες δεν συνδυάστηκε με ενίσχυση των άλλων «τεσσάρων μεγάλων» νομισμάτων – του ευρώ, του γεν και της στερλίνας. Μάλλον, συνοδεύτηκε από αύξηση του μεριδίου αυτού που ονομάσαμε μη παραδοσιακά αποθεματικά νομίσματα, όπως το δολάριο Αυστραλίας, το δολάριο Καναδά, το κινεζικό ρενμίνμπι, το γουόν Νότιας Κορέας, το δολάριο Σιγκαπούρης και τα νομίσματα της Σκανδιναβίας.

Αυτά τα μη παραδοσιακά αποθεματικά νομίσματα είναι ελκυστικά για τους διαχειριστές αποθεματικών επειδή παρέχουν διαφοροποίηση και σχετικά ελκυστικές αποδόσεις και επειδή γίνονται όλο και πιο εύκολο να αγοραστούν, να πουληθούν και να διατηρηθούν με την ανάπτυξη νέων ψηφιακών χρηματοοικονομικών τεχνολογιών.

Αν κοιτάξουμε πιο μακριά, τις τελευταίες δύο δεκαετίες, το γεγονός ότι η αξία του δολαρίου ΗΠΑ παρέμεινε σε γενικές γραμμές αμετάβλητη, ενώ το μερίδιο του δολαρίου ΗΠΑ στα παγκόσμια αποθέματα έχει μειωθεί, δείχνει ότι οι κεντρικές τράπεζες έχουν πράγματι απομακρυνθεί σταδιακά από το δολάριο.

Διαπιστώσαμε επίσης ότι οι οικονομικές κυρώσεις, όταν επιβλήθηκαν στο παρελθόν, ώθησαν τις κεντρικές τράπεζες να μετατοπίσουν τα χαρτοφυλάκια αποθεματικών τους από νομίσματα τα οποία κινδυνεύουν να παγώσουν και να αναδιανεμηθούν, προς όφελος του χρυσού, ο οποίος μπορεί να αποθηκευτεί στη χώρα και έτσι είναι απαλλαγμένος από κυρώσεις.

Συνολικά, το διεθνές νομισματικό και αποθεματικό σύστημα συνεχίζει να εξελίσσεται. Τα μοτίβα που επισημάναμε νωρίτερα – η πολύ σταδιακή απομάκρυνση από την κυριαρχία του δολαρίου και ο αυξανόμενος ρόλος των μη παραδοσιακών νομισμάτων μικρών, ανοιχτών, καλά διαχειριζόμενων οικονομιών, που ενεργοποιούνται από τις νέες τεχνολογίες ψηφιακών συναλλαγών – παραμένουν ανέπαφα.

Ο Arslanalp Serkan είναι σύμβουλος στο γραφείο της γενικής διευθύντριας του ΔΝΤ.

Ο Eichengreen Βarry είναι οικονομολόγος και καθηγητής στο University of California, Berkeley.

Ο Simpson-Bell Chima είναι οικονομολόγος στο τμήμα Αφρικής του ΔΝΤ.

Η άρθρο αποτελεί μέρος εκτενέστερης ανάλυσης που δημοσιεύεται στο Blog του ΔΝΤ