Προσωρινές μειώσεις, μόνιμα προβλήματα

Το καλοκαίρι του 2020 – για όποιον δεν θυμάται, στο άνοιγμα μετά το πρώτο lockdown της πανδημίας – η κυβέρνηση αποφάσισε προς ενίσχυση συγκεκριμένων κλάδων που πλήττονταν από την πανδημία τη μείωση του ΦΠΑ. Με τη συγκεκριμένη απόφαση είχε μειωθεί όλο το τουριστικό πακέτο στο 13% από 24%, το ίδιο ίσχυε για τις μεταφορές, τον καφέ και τα μη αλκοολούχα ποτά, τα εισιτήρια των κινηματογράφων. Ολες αυτές οι μειώσεις ήταν προσωρινές. Μέχρι τον Οκτώβριο του 2020 προέβλεπε ότι θα ίσχυαν η αρχική απόφαση. Η ίδια γράφτηκε και ξαναγράφτηκε με άλλη ημερομηνία λήξης των συγκεκριμένων μειώσεων, για αρκετά χρόνια. Σχεδόν όλες οι μειώσεις ΦΠΑ εκείνης της περιόδου από προσωρινές έγιναν μόνιμες. Για λίγες έως ελάχιστες ο ΦΠΑ επέστρεψε εκεί που ήταν πριν από την πανδημία. Μια από αυτές τις κατηγορίες είναι και ο σερβιριζόμενος καφές, με τη χθεσινή απόφαση Χατζηδάκη.

Προφανώς οι άνθρωποι που θα κληθούν να κρατήσουν τις επιχειρήσεις τους, με ΦΠΑ υψηλότερο κατά 11 μονάδες, δεν νιώθουν καμία χαρά. Θα πρέπει ξανά να το πάρουν απόφαση και να προσαρμοστούν. Δεν θα είναι εύκολο. Η μείωση του ΦΠΑ είναι πάντα εύκολη, η αύξηση ποτέ.

Η κυβέρνηση από τη μεριά της ζύγισε προφανώς την κατάσταση, αλλά και τις αντιδράσεις. Μη γελιόμαστε, εάν βρισκόμασταν σε προεκλογική περίοδο, δεν υπήρχε περίπτωση να πάρει τέτοιο μέτρο. Θα έκοβε από αλλού για να σωθεί η «τιμή του καφέ». Το ότι το έκανε αποτελεί και μια ξεκάθαρη επιλογή, όπως και το γεγονός ότι δεν προηγήθηκε καμία διαβούλευση.

Η αντίδραση των συνδικαλιστών του καφέ επίσης δείχνει μια ξεκάθαρη επιλογή, με τη φράση ότι όλη η αύξηση του ΦΠΑ θα μετακυλιστεί στον καταναλωτή πελάτη τους, επικαλούμενοι μάλιστα ότι ανέβηκε νωρίτερα η τιμή της ποικιλίας Arabica και της ποικιλίας Robusta. Αυτό που δεν μας είπαν είναι εάν, όταν ο ΦΠΑ μειώθηκε κατά 11 μονάδες, οι τιμές τους μειώθηκαν ή αυξήθηκαν. Γιατί οι περισσότεροι πιστεύουμε ότι αυξήθηκαν.

Την ίδια στιγμή η μέση ευρωπαϊκή τάση, σύμφωνα με τη Eurostat, έδειξε μια άνοδο της τιμής του καφέ από τον Αύγουστο του 2021 και μετά, που έφτασε στην κορύφωσή της στα μέσα του 2022, και μια υποχώρηση στις αρχές του 2024, επιστρέφοντας στα επίπεδα του καλοκαιριού του 2021. Είδε κάποιος, με δεδομένο και σε ισχύ τον μειωμένο ΦΠΑ, κάποια μείωση στον σερβιριζόμενο καφέ εδώ στην Ελλάδα; Μάλλον όχι.

Η υπόθεση του σερβιριζόμενου καφέ δείχνει πόσο δύσκολη έως αδύνατη στην εφαρμογή είναι οποιαδήποτε προσωρινή μείωση φόρων, εκτός εξαιρετικά ακραίων συνθηκών. Οι άνθρωποι, οι επιχειρήσεις, προσαρμόζονται εύκολα στο καλό νέο. Μαθαίνουν να κάνουν τους υπολογισμούς τους και να φτιάχνουν το μοντέλο λειτουργίας τους, με τη μείωση ως δεδομένη. Οταν αυτό ανατρέπεται, τότε αυτοί οι υπολογισμοί τινάσσονται στον αέρα. Αυτό βιώνουν αυτές τις μέρες και οι άνθρωποι της μεγαλύτερης «βιομηχανίας» της χώρας, αυτής του καφέ. Και όλο αυτό είναι ένα καλό μάθημα για το πώς πρέπει να σκεφτόμαστε και να αντιμετωπίζουμε όσους θεωρούν ότι μπορεί να παίζουν με τους συντελεστές φορολόγησης.