
Αντιμέτωποι με την άνοδο της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας, που πλήττει τις σοδειές και ανεβάζει αλματωδώς τις τιμές, οι επαγγελματίες του ελαιολάδου εντείνουν τις προσπάθειες για να βρουν λύσεις, από κοινού με τον κόσμο της επιστήμης.
«Η κλιματική αλλαγή είναι ήδη μια πραγματικότητα, πρέπει να προσαρμοσθούμε», τόνισε ο Χάιμε Λίγιο, εκτελεστικός διευθυντής του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιοκομίας (IOC), με την ευκαιρία του πρώτου Παγκόσμιου Συνεδρίου για το ελαιόλαδο, που διεξάγεται μέχρι και σήμερα στη Μαδρίτη με 300 συμμετέχοντες.
Ελαιόλαδο: Πότε αναμένεται να υποχωρήσουν οι τιμές – Προβλέψεις για την παραγωγή
Πρόκειται για μια «πραγματικότητα» οδυνηρή για το σύνολο του τομέα, ο οποίος βρίσκεται εδώ και δύο χρόνια αντιμέτωπος με μια πρωτοφανούς έκτασης μείωση της παραγωγής, με φόντο κύματα καύσωνα και ακραία ξηρασία στις κύριες χώρες παραγωγούς, όπως η Ισπανία, η Ελλάδα ή η Ιταλία.
Η παγκόσμια παραγωγή
Η παγκόσμια παραγωγή μειώθηκε έτσι, σύμφωνα με το IOC, από τα 3,42 εκατομμύρια τόνους το 2021-2022, στα 2,57 εκατομμύρια τόνους το 2022-2023, κατέγραψε δηλαδή πτώση περίπου κατά ένα τέταρτο. Και με βάση τα στοιχεία που ανακοινώνονται από τα 37 κράτη μέλη του οργανισμού, η παραγωγή αναμένεται να μειωθεί και πάλι το 2023-2024 στους 2,41 εκατ. τόνους.
Η κατάσταση αυτή έχει προκαλέσει μεγάλη αύξηση των τιμών από 50% ως 70%, ανάλογα με την ποικιλία στη διάρκεια της χρονιάς που πέρασε. Στην Ισπανία, η οποία παρέχει τη μισή από τη συνολική παγκόσμια ποσότητα ελαιολάδου, οι τιμές έχουν μάλιστα τριπλασιασθεί σε σύγκριση με τις αρχές του 2021, προς μεγάλη απογοήτευση των καταναλωτών.
«Η ένταση στις αγορές και η αύξηση των τιμών αποτέλεσαν ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο ‘στρες τεστ’ για τον τομέα μας. Ποτέ στο παρελθόν δεν είχαμε δει κάτι τέτοιο», διαβεβαίωσε ο Πέδρο Μπαράτο, πρόεδρος του Διεπαγγελματικού Οργανισμού του Ισπανικού Ελαιολάδου.
«Οφείλουμε να προετοιμασθούμε για όλο και πιο περίπλοκα σενάρια για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε την κλιματική κρίση», συνέχισε συγκρίνοντας την κατάσταση που βιώνουν οι ελαιοκαλλιεργητές με τις «αναταράξεις» που πέρασε ο τραπεζικός τομέας στη διάρκεια της χρηματοοικονομικής κρίσης του 2008.
Οι προοπτικές
Εκ των πραγμάτων, οι προοπτικές δεν είναι καθόλου ευχάριστες.
Σήμερα, περισσότερο από το 90% της παγκόσμιας παραγωγής ελαιολάδου προέρχεται από τη λεκάνη της Μεσογείου. Όμως, σύμφωνα με τη Διακυβερνητική Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων για την Κλιματική Αλλαγή (GIEC), η περιφέρεια αυτή -η οποία περιγράφεται ως «θερμό σημείο» της κλιματικής αλλαγής- θερμαίνεται κατά 20% ταχύτερα από το μέσο όρο.
Είναι μια κατάσταση που θα μπορούσε μακροπρόθεσμα να πλήξει την παγκόσμια παραγωγή. «Αντιμετωπίζουμε μια ευαίσθητη κατάσταση», εξαιτίας της οποίας πρέπει «να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο χειριζόμαστε τα δένδρα και τα εδάφη», συνοψίζει ο Γιώργος Κουμπούρης, ερευνητής στο ελληνικό Ινστιτούτο Ελιάς, Υποτροπικών Φυτών και Αμπέλου.
«Η ελιά είναι ένα από τα φυτά που έχουν προσαρμοστεί καλύτερα στο ξηρό κλίμα. Όμως, σε περίπτωση ακραίας ξηρασίας, ενεργοποιεί μηχανισμούς για να προστατευθεί και δεν παράγει πλεόν τίποτα. Για να έχει ελιές, χρειάζεται μια ελάχιστη ποσότητα νερού», επιμένει από την πλευρά του ο Χάιμε Λίγιο.
Ποιες λύσεις προωθούνται
Ανάμεσα στις λύσεις που προωθούνται στη Μαδρίτη περιλαμβάνεται η γενετική έρευνα: εδώ και χρόνια, εκατοντάδες ποικιλίες ελαιοδένδρων έχουν δοκιμασθεί για να εντοπισθούν τα είδη που είναι πιο καλά προσαρμοσμένα στην κλιματική αλλαγή, κυρίως ανάλογα με το πότε ανθίζουν.
Ο στόχος είναι να βρεθούν «ποικιλίες που έχουν ανάγκη λιγότερες ώρες ψύχους το χειμώνα και ανθίστανται καλύτερα στο στρες που προκαλείται από την έλλειψη νερού ορισμένες στιγμές-κλειδιά» του χρόνου, όπως την άνοιξη, συνοψίζει ο Χουάν Αντόνιο Πόλο, υπεύθυνος στο COI για τεχνολογικά ζητήματα.
Ο άλλος μεγάλος άξονας των ερευνών των επιστημόνων αφορά την άρδευση, την οποία ο τομέας επιθυμεί να αναπτύξει αποθηκεύοντας νερό της βροχής, ανακυκλώνοντας χρησιμοποιημένα ύδατα ή αφαλατώνοντας το θαλασσινό νερό, ενώ παράλληλα θα βελτιώσει την «αποδοτικότητά» της.
Αυτό σημαίνει εγκατάλειψη της «επιφανειακής άρδευσης» και γενίκευση των «συστημάτων σταγόνας», που κατευθύνουν το νερό «απ’ ευθείας στις ρίζες των δένδρων» και επιτρέπουν να αποφεύγεται η σπατάλη, επιμένει ο Κώστας Χαρτζουλάκης του ελληνικού Ινστιτούτου Ελιάς, Υποτροπικών Φυτών και Αμπέλου.
Για την προσαρμογή στα νέα κλιματικά δεδομένα, εξετάζεται και μια τρίτη, πιο ριζοσπαστική λύση: να εγκαταλειφθεί η παραγωγή σε ορισμένα εδάφη, τα οποία μπορεί να μην είναι πια κατάλληλα επειδή θα έχουν γίνει υπερβολικά ερημικά, και να αναπτυχθεί σε άλλα.
Το φαινόμενο αυτό «έχει ήδη αρχίσει», αν και σε μικρή κλίμακα, με την εμφάνιση «νέων φυτειών» σε περιφέρειες που ήταν μέχρι τώρα ξένες στην καλλιέργεια της ελιάς, διευκρινίζει ο Χάιμε Λίγιο, ο οποίος δηλώνει «αισιόδοξος» για το μέλλον, παρά τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο τομέας.
«Χάρη στη διεθνή συνεργασία, λίγο-λίγο θα βρούμε τις λύσεις», υπόσχεται.
ΑΠΕ – ΜΠΕ


Latest News

Η ακτινογραφία του αμπελοοινικού τομέα το 2024 – Τι δείχνουν τα στοιχεία
Η παγκόσμια παραγωγή κρασιού το 2024, σύμφωνα με τον OIV, υπολογίζεται σε 226 εκατομμύρια εκατόλιτρα, η χαμηλότερη των τελευταίων 60 ετών

Ξεκινά το νέο πρόγραμμα μεταποίησης - Επενδύσεις από 400.001 έως 5 εκατ. ευρώ
Με αρχικό προϋπολογισμό 135 εκατ. ευρώ ξεκινά το πρόγραμμα μεταποίησης, εμπορίας και ανάπτυξης γεωργικών προϊόντων του ΣΣ ΚΑΠ

Ο αμπελώνας της Σαντορίνης εκπέμπει SOS – Κίνδυνος να μηδενιστεί η παραγωγή μέχρι το 2042
Πώς θα διασωθεί ο αμπελώνας στη Σαντορίνη – Ποια σχέδια δρομολογεί ο Σύνδεσμος Οινοποιών Σαντορίνης

Στα «χαρακώματα» οι παραγωγοί επιτραπέζιας ελιάς - Οι φόβοι για την επόμενη ημέρα των δασμών
Σε αναβρασμό ο κλάδος για την επιτραπέζια ελιά - «Δεν έχουμε περιθώριο να χάσουμε ούτε σεντ», λένε οι παραγωγοί στον ΟΤ

Δύσκολη χρονιά για το κρασί και τους παραγωγούς του
Στα χαμηλότερα επίπεδα από το 1961 υποχώρησε η παγκόσμια παραγωγή το 2024 – κάμψη και στη ζήτηση

Πώς κινήθηκαν οι τιμές των αυγών στην ΕΕ τον Μάρτιο - Η τρίτη θέση της Ελλάδας
Η Ελλάδα ήταν τρίτη ανάμεσα στις χώρες που κατέγραψαν μείωση τιμών στα αυγά

Υπεγράφη η συμπληρωματική σύμβαση του έργου για το φράγμα Ασωπού
Η συμπληρωματική σύμβαση για το φράγμα Ασωπού υπεγράφη από τους υπουργούς Υποδομών και Μεταφορών και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων

Στα 134,64 εκατ. ευρώ η νέα πρόσκληση για τη μεταποίηση – Ποια προϊόντα εντάσσονται
Για δύο μήνες θα μπορούν οι ενδιαφερόμενοι να υποβάλλουν αιτήσεις για ένταξη στην παρέμβαση της ΚΑΠ - Οι δικαιούχοι και οι προθεσμίες

Πληρώθηκαν 119,1 εκατ. ευρώ σε 110.868 παραγωγούς - Οι δικαιούχοι
Τα σχετικά αρχεία πληρωμών έχουν ήδη αποσταλεί από τον ΟΠΕΚΕΠΕ στην τράπεζα και η πίστωση των λογαριασμών των δικαιούχων ολοκληρώνεται

Σπάνε τα ρεκόρ στις εξαγωγές τα ακτινίδια - Συνεχίζονται οι εισαγωγές εσπεριδοειδών από Αίγυπτο
Πώς κινήθηκαν οι εξαγωγές σε φρούτα και λαχανικά μέχρι και τις 17 Απριλίου 2025 - Εντατικοποίηση των ελέγχων ζητούν οι εξαγωγείς