Μακρόν: Γιατί καταρρέει με πάταγο το πολιτικό του άστρο

Mετά τη νίκη επί της Μαρίν Λεπέν το 2017, ο Εμανουέλ Μακρόν ανέβηκε τα σκαλιά του Μεγάρου των Ηλυσίων με μία στόχευση: Να απελευθερώσει επιτέλους τη Γαλλία από το δέλεαρ της ακροδεξιάς, σύμφωνα με τους FT.

Ο πρόεδρος, τότε 39 ετών, και το επιτελείο του από λαμπρούς, αισιόδοξους βοηθούς – που ονομάστηκαν «Μορμόνοι» – είχαν ως στόχο να αναζωογονήσουν την οικονομία και τη διεθνή θέση της Γαλλίας, να υπερασπιστούν την ΕΕ και να υπερβούν το χάσμα αριστεράς-δεξιάς στην πολιτική.

«Αν δεν τα καταφέρουμε, είτε σε λίγους μήνες, είτε σε πέντε ή 10 χρόνια, το Εθνικό Μέτωπο θα είναι στην εξουσία», έγραψε ο Μακρόν στην «Επανάσταση», το μανιφέστο του που γράφτηκε πριν από τις εκλογές του 2017.

Επτά χρόνια μετά, η Λεπέν είναι πιο κοντά από ποτέ στην ανάληψη των καθηκόντων της με το μετονομασμένο κόμμα Rassemblement National. Η αισιοδοξία γύρω από τον Mακρόν έχει εξατμιστεί εδώ και καιρό. Και η απόφασή του να προκηρύξει πρόωρες κοινοβουλευτικές εκλογές, με ψηφοφορία πρώτου γύρου την Κυριακή, έχει επισπεύσει μια πολιτική αναμέτρηση που θα μπορούσε να κλονίσει τα θεμέλια της Πέμπτης Δημοκρατίας.

Οι ακραίοι και ο νέος ρόλος του Μακρόν

Η άφιξη του Μακρονισμού – και το κεντρικό του δόγμα της εγκατάλειψης, αρπάζοντας πολιτικές ιδέες και ταλέντα από όλες τις πλευρές – σάρωσε τα παραδοσιακά αριστερά και δεξιά κόμματα. Αλλά η θητεία του συνέπεσε με μια έκρηξη υποστήριξης για ακραία κόμματα – το RN και την ακροαριστερή La France Insoumise (LFI).

Σχεδόν ανεξάρτητα από το εκλογικό αποτέλεσμα, ο ρόλος του Mακρόν πρόκειται να αλλάξει δραματικά. Για να έχει την ευκαιρία να παραμείνει στην εξουσία μετά τον δεύτερο γύρο των εκλογών στις 7 Ιουλίου, το κίνημα του Mακρόν θα ελπίζει να αποσπάσει την υποστήριξη από κεντροδεξιά και μετριοπαθή αριστερά κόμματα – τις ίδιες ομάδες που έθεσε ως στόχο να επισκιάσει.

Ο François Patriat, βετεράνος γερουσιαστής και ένας από τους πρώτους υποστηρικτές του Mακρόν, παραδέχτηκε ότι η συμμαχία Ensemble του Macron «κινδυνεύει να συντριβεί» στις εκλογές. «Οι βασικές αξίες και το όραμα του Μακρόνισμού είναι ακόμα ζωντανά», είπε. «Θα πρέπει να συσπειρωθούμε γύρω τους, διαφορετικά η επόμενη φάση θα είναι πολύ δύσκολη».

Ο Μακρόν υπερασπίστηκε τη διάλυση του κοινοβουλίου, η οποία εξέπληξε τους συναδέλφους του, ως μια αναγκαία στιγμή «διευκρίνισης», ελπίζοντας ότι οι ψηφοφόροι θα επιλέξουν την ψυχρή λογική και όχι τις σειρήνες του λαϊκισμού.

Η συνολική εκκαθάριση

«Είναι καθαρός καρτεσιανός, καθόλου συναισθηματικός», είπε ένας μακροχρόνιος σύμβουλος. Αλλά μια τέτοια ορθολογική εκτίμηση φαίνεται ακατάλληλη για την οργισμένη, περιφρονητική διάθεση του γαλλικού εκλογικού σώματος. Ακόμη και ορισμένοι από τους συμμάχους του Macron παραδέχονται ότι η μυρωδιά του dégagisme – μια συνολική εκκαθάριση – είναι στον πολιτικό αέρα.

Σε μια ένδειξη του πόσο μακριά έχει πέσει το αστέρι του Macron, το πρόσωπό του δεν εμφανίζεται πλέον στα φυλλάδια και τις αφίσες για την εκστρατεία της συμμαχίας του. Οι φίλοι του τον παρότρυναν να ρίξει τους τόνους.

Το τέλος του μακρονισμού

Οι επικριτές του προέδρου, εν τω μεταξύ, έχουν απολαύσει τη στιγμή. Ο Serge July, ιδρυτικός συντάκτης της αριστερής εφημερίδας Libération, σημείωσε ξερά ότι ο Mακρόν διέλυσε τον εαυτό του καθώς και το κοινοβούλιο. Ο Raphael Glucksmann, ένα ανερχόμενο αστέρι της κεντροαριστεράς, δήλωσε: «Ο μακρονισμός τελείωσε».

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το RN και οι σύμμαχοί του θα μπορούσαν να πλησιάσουν την απόλυτη πλειοψηφία στο σώμα των 577 εδρών, ενώ οι κεντρώοι θα μπορούσαν να χάσουν περισσότερους από τους μισούς 250 βουλευτές τους.

Εάν το RN εξασφάλιζε 289 βουλευτές, θα βύθιζε τον Mακρόν σε μια άβολη κυβέρνηση κατανομής της εξουσίας – γνωστή ως «συγκατοίκηση» – με τον υπολοχαγό της Le Pen, Jordan Bardella. Ο πρόεδρος θα περιοριστεί κυρίως στη διαχείριση των εξωτερικών υποθέσεων και της άμυνας, ενώ το RN θα διαχειρίζεται τις εσωτερικές υποθέσεις, την κυβέρνηση και τον προϋπολογισμό.

Το χιούμορ της αγχόνης

Το χιούμορ της αγχόνης εξαπλώνεται μεταξύ των συμμάχων του Mακρόν. Όταν ρωτήθηκε για μια συνέντευξη για να συζητηθεί τι απέμεινε από το αρχικό σχέδιο Mακρόν, ένας υπάλληλος απάντησε: «Τίποτα. LOL».

Εάν οι εκλογές παράγουν ένα ασταθές κοινοβούλιο, το οποίο οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι είναι ένα πιο πιθανό σενάριο, θα μπορούσε να προκληθεί αδιέξοδο ή θεσμική κρίση εάν καμία παράταξη δεν μπορεί να σχηματίσει κυβέρνηση. Μπορεί να χρειαστεί μια τεχνοκρατική κυβέρνηση, αν και δεν είναι τυπική στη γαλλική πολιτική κουλτούρα.

«Ο τρόπος διακυβέρνησής μας δεν ήταν σπουδαίος», παραδέχτηκε ένας φίλος και σύμβουλος από το 2016 έως το 2020. «Δεν μπορείς να μετασχηματίσεις και να μεταρρυθμίσεις χωρίς μια κουλτούρα συμβιβασμού. Αντ ‘αυτού, η μέθοδός μας ήταν σαν αυτό ή τσουβαλιάστε το».

Ο πρώιμος μακρονισμός προσπάθησε να συνθέσει τις καλύτερες πολιτικές ιδέες από αριστερά και δεξιά, όπως η πολιτική του «Τρίτου Δρόμου» του Τόνι Μπλερ και του Μπιλ Κλίντον. Συμπυκνώθηκε στο μάντρα του Macron “en même temps” – την ίδια στιγμή. Σε μια προεκλογική συγκέντρωση το 2017, το πλήθος του το φώναξε με άγριο ενθουσιασμό.

Η φράση χλευάζεται τώρα από τους επικριτές του προέδρου και ακόμη και από ορισμένους κάποτε υποστηρικτές, οι οποίοι λένε ότι έχει αδειάσει από νόημα από το πολιτικό ζιγκ-ζαγκ του Mακρόν. Αυτό επιταχύνθηκε μόνο το 2022, αφού οι ψηφοφόροι του έδωσαν μια δεύτερη θητεία ως πρόεδρος, αλλά του έκοψαν τα φτερά στερώντας από την κεντρώα ομάδα του την απόλυτη κοινοβουλευτική πλειοψηφία της.

Έτσι, ενώ μια τολμηρή αναμόρφωση του συνταξιοδοτικού συστήματος αποδυναμώθηκε – μετά από μήνες διαδηλώσεων στους δρόμους – ο Mακρόν έπρεπε ακόμα να το περάσει από το κοινοβούλιο χρησιμοποιώντας μια συνταγματική εξουσία. Η κυβέρνησή του επιβίωσε οριακά μιας πρότασης μομφής.

Ένα άλλο παράδειγμα ήταν ένα νομοσχέδιο για τη μείωση της παράνομης μετανάστευσης, βοηθώντας παράλληλα τους εργαζόμενους χωρίς χαρτιά να εξασφαλίσουν νομικό καθεστώς – μια επίδειξη εγχειριδίων en même temps.

Το νομοσχέδιο έγινε σκληρότερο για τους ξένους για να εξασφαλίσει τις συντηρητικές κοινοβουλευτικές ψήφους που απαιτούνται για να περάσει. Οι μισές από τις διατάξεις του απορρίφθηκαν από το συνταγματικό δικαστήριο. Ο Μακρόν ισχυρίστηκε ότι νίκησε, αλλά οι αριστεροί βουλευτές στην ομάδα του ήταν έκπληκτοι.

Αφού στράφηκε προς τα δεξιά, ο πρόεδρος στη συνέχεια στράφηκε προς τα αριστερά, περνώντας μια συνταγματική τροποποίηση για την προστασία του δικαιώματος στην άμβλωση και προτείνοντας ένα σχέδιο νόμου για τον υποβοηθούμενο θάνατο.

Η κυβερνητική δράση είχε γίνει ακατανόητη, δήλωσε ένα τρίτο πρόσωπο που ήταν επίσης πρώιμος σύμβουλος.

«Νομίζω ότι ο ίδιος ξέχασε εντελώς τι εννοούσε ο Μακρονισμός», είπε η πηγή. «Το μετέτρεψε σε “μια μέρα απευθύνομαι στη δεξιά ή στην άκρα δεξιά και την επόμενη στην αριστερά”. Στα Ηλύσια, το αποκαλούν τριγωνισμό, αλλά είναι μια προδοσία του αρχικού Μακρόν».

Ποιος θα κυβερνήσει την Γαλλία;

Οι σύμμαχοι του Mακρόν λένε τώρα ότι το ρεκόρ του μπορεί να κριθεί μόνο στο τέλος της θητείας του το 2027. Εάν το RN πάρει την πρωθυπουργία και στη συνέχεια σκοντάψει άσχημα στην κυβέρνηση, θα μπορούσε να «θωρακίσει» τη Γαλλία ενάντια στην εκλογή της Λεπέν το 2027 – μια νίκη για το έθνος, λένε άνθρωποι στο στρατόπεδό του.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το ένα πέμπτο του εκλογικού σώματος εξακολουθεί να υποστηρίζει τον φιλοεπιχειρηματικό και φιλοευρωπαϊκό κεντρώο χαρακτήρα του Mακρόν. Οι σύμμαχοί του υποστηρίζουν ότι αυτό το πολιτικό ρεύμα θα ξεπεράσει τον ίδιο τον Mακρόν και κάποιος άλλος θα αναδυθεί για να το οδηγήσει.

Οι πρόωρες εκλογές του Mακρόν απελευθέρωσαν επίσης τους πολιτικούς της κεντρώας συμμαχίας του, οι οποίοι φιλοδοξούν να τον αντικαταστήσουν το 2027 από κάθε εναπομείνασα αίσθηση πίστης. Ο πρώην πρωθυπουργός Εντουάρ Φιλίπ, ο σημερινός πρωθυπουργός Γκαμπριέλ Ατάλ, ο επί μακρόν υπουργός Οικονομικών Μπρουνό Λεμέρ και ο υπουργός Εσωτερικών Ζεράλντ Νταρμανέν έχουν ήδη αρχίσει να τοποθετούνται.

Σε ανοιχτή επιστολή του προς τους Γάλλους την Κυριακή, ο Μακρόν δήλωσε ότι οι εκλογές ήταν ο «μόνος τρόπος για να επιτρέψουμε στη χώρα μας να προχωρήσει και να ενωθεί». Ζήτησε από τους συμπολίτες του να απαντήσουν σε μια ερώτηση: «Ποιος θα κυβερνήσει τη Γαλλία;».