Εξιδανίκευση των χρόνων της απάτης

Εστω και σατιρικά ή με έκδηλη ειρωνεία, είναι προκλητικός ο τρόπος που διάφορες μελέτες, αρθρογραφίες ή καλλιτεχνικές δράσεις αναφέρονται στη δεκαετία του ’80. Οι αναφορές, παρά την καυστική τους, θεωρητικά, πρόθεση, εκπέμπουν μια σαφή νοσταλγία για τα «ωραία» τότε χρόνια και την ευημερία που κατέκλυζε τα ελληνικά νοικοκυριά. Αυτό το κλίμα είναι τυπικό μιας κοινωνίας που δεν μαθαίνει από το παρελθόν και τα λάθη της και φαντάζει στην πρώτη ευκαιρία έτοιμη να τα επαναλάβει.

Οταν ξέσπασε η οικονομική κρίση το 2010, οι περισσότεροι πολίτες καταφέρονταν εναντίον των πολιτικών ηγεσιών, πως λόγω σπατάλης και κακοδιοίκησης οδήγησαν τη χώρα στην καταστροφή. Σχεδόν κανείς (ή ελάχιστοι) δεν ομολογούσε πως στο αδιέξοδο οδηγήθηκε το κράτος λόγω λαϊκών πιέσεων για όλο και μεγαλύτερες παροχές και γενναιόδωρη εισοδηματική πολιτική. Οταν ο τότε επικεφαλής του ΔΝΤ (Στρος – Καν) είχε δηλώσει (5 Μαΐου 2010) πως το 75% των κρατικών δαπανών στην Ελλάδα πήγαινε για μισθούς του δημόσιου τομέα και συντάξεις, το 20% για δραστηριότητες του κράτους και το 5% για εξυπηρέτηση δανείων από το εξωτερικό, σχεδόν κανείς δεν εννοούσε να το παραδεχθεί. Οι πολιτικοί γίνονταν δέκτες της λαϊκής οργής που παθιασμένα σκεφτόταν με νοσταλγία τα χρόνια της ευημερίας. Τα χρόνια δηλαδή των άκοπων παροχών με δάνεια από το εξωτερικό! Ευημερία δηλαδή με χρήματα που δεν είχαν ποτέ κερδηθεί από την ελληνική οικονομία. Τα χρόνια, με άλλα λόγια, της απάτης.

Κι όμως, ακόμη και σήμερα, για το μεγάλο μέρος του λαού η δεκαετία του ’80, που οδήγησε στην πτώχευση, που κόντεψε να κάνει τους Ελληνες υποτελείς μέσα στη δική τους χώρα, γελοιοποίησε την ορθολογική λειτουργία της δημοκρατίας και οδήγησε πολλούς νέους Ελληνες να γίνουν μετανάστες στο εξωτερικό, εξακολουθεί να ασκεί κάποια νοσταλγία. Διότι η ζωή ήταν εύκολη και το κράτος παρενέβαινε εξασφαλίζοντας απασχόληση, εισόδημα και σχετική ευημερία για πολλούς πολίτες και τις οικογένειές τους.

Οσοι από εμάς τολμούσαμε τότε να προειδοποιήσουμε για τους κινδύνους που παραμόνευαν αντιμετωπίζαμε φραστικές επιθέσεις και λοιδορίες. Για σκληρότητα, έλλειψη κοινωνικής ευαισθησίας και αντιλαϊκή στάση μάς κατηγορούσαν όλες οι εκδοχές της Αριστεράς. Αγνοώντας πως με τις πιέσεις τους για περισσότερες παροχές οδηγούσαν τον λαό σε επικείμενες δυστυχείς εξελίξεις.

Κάτω από τέτοιες συνθήκες, η καταστροφή για την ελληνική οικονομία και κοινωνία ήταν αναπόφευκτη. Η νοσταλγία όμως για την καταστρεπτική αυτή πολιτική ποτέ δεν εξαφανίστηκε. Είναι λογικό. Μια εποχή ξεγνοιασιάς και οικονομικής σιγουριάς πάντα σημαδεύει την ψυχή των λαϊκότερων στρωμάτων, ανεξάρτητα από το αν η ευθύνη για την καταστροφή που ακολούθησε βάρυνε και αυτά. Η λαϊκίστικη απάτη που χαρακτήρισε τις πολιτικές των χρόνων εκείνων δεν ήταν ποτέ κρυφή. Φανερά οι τότε ηγεσίες έδειχναν πως το μόνο που τις ενδιέφερε ήταν να είναι αρεστές στους εκλογείς και όχι να ακολουθήσουν πολιτικές ορθολογικές και αποτελεσματικές. Εχτισαν έτσι ένα προφίλ λαϊκότητας και φροντίδας των αδυνάτων. Που εξακολουθεί σαν πολιτική κληρονομιά να τις ακολουθεί μέχρι και σήμερα.

Αν πρόκειται όμως να αποφύγουμε μια νέα καταστροφή, είναι ανάγκη ο κόσμος να καταλάβει την απάτη. Και να πάψει να τη νοσταλγεί. Συνειδητοποιώντας πως είναι κι αυτός υπεύθυνος για τα περασμένα αδιέξοδα. Γιατί πίεζε, και συνεχίζει να πιέζει, για παροχές, επιδόματα και υψηλότερες αμοιβές. Χώρια βέβαια τα αιτήματα για διορισμούς στον δημόσιο τομέα. Αν δεν αναχαιτιστούν αυτές οι αντιλήψεις, τότε σωτηρία δεν πρόκειται ποτέ να υπάρξει.