Κλιματική κρίση: Πώς επηρεάζει το ελληνικό καλοκαίρι

Οι καύσωνες που πλήττουν τις χώρες της Ευρώπης και ιδιαίτερα της Μεσόγειου λόγω της κλιματικής κρίσης και αλλαγής, είναι πλέον ολοένα και πιο συχνοί κάτι που επηρεάζει τον τουρισμό.

Καύσωνες: Η ακραία ζέστη του Ιουνίου και ένας θερμότερος Ιούλιος και Αύγουστος στο μικροσκόπιο των μετεωρολόγων

Έτσι, οι τουρίστες είναι πλέον αντιμέτωποι με μία νέα κατάσταση και η επισκεψιμότητα σε πιο ζεστές μεσογειακές χώρες μειώθηκε το 2023 εν μέσω καυσώνων ρεκόρ και πυρκαγιών, με τους πιο ήπιους προορισμούς να γίνονται όλο και πιο δημοφιλείς, σύμφωνα με ειδικούς που μίλησαν στο CNN.

Ενδεικτικό της κατάστασης είναι οι πρόσφατοι θάνατοι και εξαφανίσεις τουριστών στην Ελλάδα, οι οποίοι είχαν ένα κοινό μοτίβο, ανθρώπους που είχαν βγει εν μέσω υψηλών θερμοκρασιών για πεζοπορία, ανάμεσά στους οποίους ήταν και ο Βρετανός τηλεπαρουσιαστής, Μάικλ Μόσλεϊ, ο οποίος εντοπίστηκε νεκρός στη Σύμη.

Ζήτημα για τη νότια Ευρώπη η προσαρμογή των τουριστών

Η Μαίρη Μπέτι Ουόλς, μία τουρίστρια από το Τέξας, θεωρούσε ότι ήταν συνηθισμένη στις υψηλές θερμοκρασίες, καθώς η γενέτειρά της, το Ντάλας, η οποία αυτή τη στιγμή πλήττεται από αμείλικτη ζέστη, βιώνει συχνά κύματα καύσωνα, ωστόσο έμεινε έκπληκτη από αυτό που βίωσε στην Ελλάδα.

Η 21χρονη επισκέφθηκε την Αθήνα στα μέσα Ιουνίου με τους φίλους της και όπως δήλωσε στο CNN, σοκαρίστηκε από την «αφόρητη» ζέστη των 37 βαθμών Κελσίου που αντιμετώπισε.

«Στην πραγματικότητα δεν είχα ιδέα για τη ζέστη που επικρατούσε μέχρι να βρεθούμε εκεί, κάτι που ήταν αρκετά μεγάλη έκπληξη», είπε χαρακτηριστικά.

«Πάντα αστειεύομαι ότι έχω τόσο μεγάλη ανοχή στη ζέστη- φέρνω το φούτερ μου μαζί μου στο μάθημα τον Αύγουστο (στις ΗΠΑ)», προσέθεσε αλλά υπογράμμισε πως το διαμέρισμα στο οποίο έμενε δεν είχε κλιματισμό και οι θερμοκρασίες ήταν πολύ υψηλές κατά τη διάρκεια της ημέρας για να εξερευνήσει την πόλη με τα πόδια.

«Τα επίπεδα ενέργειάς μας ήταν χαμηλότερα από ό,τι νομίζαμε ότι θα ήταν. Ήταν αρκετά αφόρητο να περπατάμε στη ζέστη», κατέληξε.

Έτσι όπως σημειώνει το CNN, ο βαθμός στον οποίο η ταξιδιωτική βιομηχανία και οι τουρίστες μπορούν να προσαρμοστούν στην αυξανόμενη αλλαγή των κλιματικών επιπτώσεων γίνεται όλο και μεγαλύτερο ζήτημα για τις χώρες της νότιας Ευρώπης, πολλές από τις οποίες βασίζονται στον τουρισμό για την τόνωση των οικονομιών τους.

Η κλιματική κρίση αλλάζει τον χάρτη του τουρισμού

Μάλιστα αρκετοί πιστεύουν ότι οι κλιματικές συνθήκες έχουν πλέον τη δυνατότητα να τροφοδοτήσουν περαιτέρω αυτή τη στροφή προς το βορρά, καθώς τα περιστατικά ακραίας ζέστης επηρεάζουν τις αποφάσεις για διακοπές.

Οι πρόσφατες υψηλές θερμοκρασίες έφεραν την κλιματική κρίση στο επίκεντρο της προσοχής ορισμένων Ευρωπαίων παραθεριστών.

«Η κλιματική κρίση που φοβόμασταν ότι θα συμβεί σε 10 ή 15 χρόνια είναι ήδη εδώ σε ορισμένα μέρη του κόσμου. Αυτό είναι το τρομακτικό», δήλωσε στο CNN ο 28χρονος Ρου Κλαρκ, από το Σάφολκ της ανατολικής Αγγλίας, ο οποίος αυτή τη στιγμή διαμένει με τη φίλη του στο ελληνικό νησί της Σκύρου.

«Πριν από πέντε χρόνια, εγώ και οι φίλοι μου δεν θα μιλούσαμε καν γι’ αυτό (την κλιματική αλλαγή), ενώ τώρα είναι όλο και περισσότερο θέμα συζήτησης», προσέθεσε.

«Χρειάζονται χρόνο για να προσαρμοστούν στους καύσωνες»

Οι θερμοκρασίες στην Ελλάδα προβλέπεται να κυμανθούν γύρω στους 30-35 βαθμούς Κελσίου τις επόμενες δύο εβδομάδες, μερικούς βαθμούς πάνω από τον μέσο όρο του καλοκαιριού, σύμφωνα με τους μετεωρολόγους του CNN, εκτός από μία με δύο ημέρες που προβλέπεται βροχή, η οποία θα κρατήσει τη θερμοκρασία σε χαμηλά επίπεδα.

Οι ελληνικές Αρχές έχουν επανειλημμένα προειδοποιήσει τους τουρίστες να μην υποτιμούν την έντονη ζέστη, ιδίως κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Ο Στέφανος Σιδηρόπουλος, ο οποίος διευθύνει το μεγαλύτερο ταξιδιωτικό πρακτορείο της Ελλάδας που ειδικεύεται στις υπαίθριες δραστηριότητες, δήλωσε ότι οι τουρίστες δεν θα πρέπει να ξεκινήσουν κατευθείαν σε δραστηριότητες.

«Οι άνθρωποι που έρχονται από τη βόρεια Ευρώπη ή από τον Καναδά, μέρη με πιο χαμηλές θερμοκρασίες, είναι πιο δύσκολο γι’ αυτούς. Χρειάζονται χρόνο για να προσαρμοστούν σε αυτές τις συνθήκες», δήλωσε στο CNN.

Η επιρροή της κλιματικής αλλαγής στο πού κάνουν διακοπές οι τουρίστες θα έχει σοβαρές επιπτώσεις για ορισμένες χώρες που εξαρτώνται από τα έσοδα από τους ταξιδιώτες.

Στην Ελλάδα, ο τουρισμός συνεισφέρει σχεδόν 38 δισεκατομμύρια ευρώ, περίπου το 20% της συνολικής οικονομίας της χώρας, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ταξιδιών και Τουρισμού.

Στην Ιταλία, όπου πρόσφατα εκδόθηκαν προειδοποιήσεις για καύσωνα επιπέδου τρία -η υψηλότερη προειδοποίηση- για τις πόλεις Ρώμη, Περούτζια και Παλέρμο, ο τουρισμός αντιπροσωπεύει το 10% της οικονομίας της χώρας, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, ενώ μία στις οκτώ θέσεις εργασίας συνδέεται με τον κλάδο.

«Οι τουρίστες ξεχνούν όταν κλείνουν τις επόμενες διακοπές τους»

Μετά το καλοκαιρινό κύμα καύσωνα στην Ευρώπη το 2023, που είδε χιλιάδες ανθρώπους να φεύγουν από τις πυρκαγιές στο ελληνικό νησί της Ρόδου, αυξήθηκε κατά 7% η έκφραση ανησυχιών για την κλιματική αλλαγή μεταξύ των Ευρωπαίων ταξιδιωτών, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ταξιδίων (ETC), μια μη κερδοσκοπική ένωση που είναι υπεύθυνη για την προώθηση της Ευρώπης ως ταξιδιωτικού προορισμού.

Αυτό ακολούθησε τη μείωση του ενδιαφέροντος για τις τοποθεσίες διακοπών στη νότια Μεσόγειο μεταξύ των καλοκαιριών του 2022 και του 2023, με πιο δροσερούς προορισμούς όπως η Τσεχική Δημοκρατία, η Βουλγαρία και η Δανία να γίνονται πιο ελκυστικοί, ανέφερε η ETC στο CNN.

«Οι ταξιδιώτες είναι όλο και περισσότερο ενήμεροι για τα ακραία καιρικά φαινόμενα και τον πιθανό αντίκτυπό τους στις διακοπές τους», δήλωσε στο CNN ο Εντουάρντο Σανταντέρ, διευθύνων σύμβουλος της ETC, προσθέτοντας ότι στο μέλλον αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει περισσότερους ταξιδιώτες να επισκέπτονται τη νότια Ευρώπη την άνοιξη και αργά το φθινόπωρο αντί για τους πιο ζεστούς καλοκαιρινούς μήνες.

Προς το παρόν, ο Σανταντέρ δήλωσε ότι οι ανησυχίες των τουριστών για την κλιματική αλλαγή τείνουν να είναι σχετικά βραχύβιες. «Οι ταξιδιώτες ανησυχούν μετά το καλοκαίρι, αλλά τείνουν να ξεχνούν αυτά τα γεγονότα όταν κλείνουν τις επόμενες διακοπές τους την άνοιξη», είπε.

Έντομα και κουνούπια

Η ακραία ζέστη είναι μία από τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής που επηρεάζει τα τουριστικά hot spot σε όλη την Ευρώπη. Υπάρχουν όμως και άλλες.

Οι θερμότερες συνθήκες που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή ωθούν τους πληθυσμούς των κουνουπιών που μεταδίδουν ασθένειες σε νέες περιοχές της Ευρώπης, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC).

Ο Κλαρκ δήλωσε συγκεκριμένα ότι ο αριθμός των κουνουπιών ήταν πολύ υψηλός κατά τη διάρκεια του καύσωνα στις αρχές Ιουνίου.

«Ήμασταν απολύτως γεμάτοι με τσιμπήματα. Δεν υπήρχε αέρας και παρόλο που ψεκαστήκαμε, πάλι έβρισκαν τρόπο», δήλωσε ο Κλαρκ στο CNN. «Ήταν σίγουρα οι χαμηλοί άνεμοι και οι υψηλές θερμοκρασίες που το προκαλούσαν», προσέθεσε.

Ένα βασικό είδος κουνουπιού που μπορεί να μεταδώσει τους ιούς του δάγκειου πυρετού, τσικουνγκούνια και Ζίκα, που ονομάζεται Aedes albopictus, έχει πλέον εντοπιστεί σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, της Ιταλίας, της Πορτογαλίας και της Ισπανίας, σύμφωνα με το ECDC.

Η Αντρέα Αμόν, διευθύντρια του ECDC, δήλωσε ότι τα ταξίδια μπορούν να συμβάλουν στην επέκταση της εμβέλειας του είδους. «Τα αυξημένα διεθνή ταξίδια από χώρες που ενδημούν στον δάγκειο πυρετό θα αυξήσουν επίσης τον κίνδυνο εισαγόμενων κρουσμάτων», ανέφερε σε ανακοίνωσή της.

Πέρυσι, το ECDC κατέγραψε 130 κρούσματα δάγκειου πυρετού στην Ευρώπη, έναντι 71 κρουσμάτων το 2022.

Μέχρι στιγμής δεν έχουν αναφερθεί κρούσματα δάγκειου πυρετού στην Ευρώπη φέτος το καλοκαίρι, ανέφερε το ECDC στο CNN, αλλά με βάση τις προηγούμενες τάσεις του καλοκαιριού αναμένουν ότι τα πρώτα κρούσματα θα αναφερθούν τις επόμενες εβδομάδες.

Ένα ανθρώπινο κρούσμα λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου, που μεταδίδεται από το κουνούπι Culex pipiens, αναφέρθηκε στην επαρχία της Σεβίλλης στην Ισπανία τον Μάρτιο, σύμφωνα με το ECDC.

Η ταξιδιωτική βιομηχανία πρέπει να εξετάσει την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή

Οι θερμοκρασίες-ρεκόρ του περασμένου καλοκαιριού σε όλο τον κόσμο οφείλονται σε ένα συνδυασμό της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής και της επιστροφής του φυσικού φαινομένου Ελ Νίνιο, το οποίο προκαλεί υψηλότερες παγκόσμιες θερμοκρασίες.

Αυτός ο συνδυασμός ανέβασε τις θερμοκρασίες σε επίπεδα ρεκόρ σε τμήματα της Ευρώπης, της ηπείρου του πλανήτη που θερμαίνεται ταχύτερα.

Αλλά ακόμη και καθώς ο αντίκτυπος του Ελ Νίνιο μειώνεται, οι ειδικοί λένε ότι η μακροπρόθεσμη τάση της υπερθέρμανσης του πλανήτη θα συνεχιστεί.

«Η κλιματική αλλαγή γέρνει τις πιθανότητες υπέρ των πιο ακραίων φαινομένων που συμβαίνουν πιο συχνά και στη συνέχεια γίνονται πιο σοβαρά», δήλωσε στο CNN η Ρεμπέκα Κάρτερ, διευθύντρια προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και ανθεκτικότητας στο Ινστιτούτο Παγκόσμιων Πόρων.

Η ίδια πρόσθεσε ότι ο μεγάλος αριθμός τουριστών σε ορισμένες περιοχές της Ευρώπης θέτει τις ήδη πιεσμένες τοπικές αρχές υπό πίεση, καθώς παλεύουν με την ανάγκη να κρατήσουν τους κατοίκους ασφαλείς από την υψηλή ζέστη καθώς και να προστατεύσουν τους επισκέπτες.

Η Κάρτερ δήλωσε ότι η ταξιδιωτική βιομηχανία πρέπει να εξετάσει την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. «Είναι κάτι που δεν νομίζω ότι η ταξιδιωτική βιομηχανία σκέφτεται όσο θα έπρεπε», είπε, προσθέτοντας για παράδειγμα ότι οι κανόνες κρατήσεων θα μπορούσαν να γίνουν πιο ευέλικτοι για τις πτήσεις και τα ξενοδοχεία.

«Όταν οι άνθρωποι προγραμματίζουν αυτά τα ταξίδια, είναι εβδομάδες ή μήνες πριν και δεν μπορείς να προβλέψεις πότε ένα συγκεκριμένο μέρος θα έχει ακραία ζέστη», προσέθεσε.