Κόφτης δαπανών: «Ψαλιδίζονται» και οι κρατικές αρωγές

Ο νέος κόφτης  δαπανών που ισχύει βάσει των νέων δημοσιονομικών κανόνων φέρνει δυσκολίες στην κυβέρνηση και για την αντιμετώπιση των εκτάκτων αναγκών λόγω φυσικών φαινομένων.

Η κλειδωμένη πορεία των δαπανών του κράτους δεν φέρνει όπως φαίνεται μόνο το τέλος των έκτακτων επιδομάτων αλλά και δυσκολίες στις περιπτώσεις που πρέπει να αντιμετωπιστεί μια έκτακτη ανάγκη λόγω φυσικής καταστροφής καθώς η χώρα δεν θα μπορεί να αποκλίνει από τις «κλειδωμένες» δαπάνες  ακόμη και εάν έρθει αντιμέτωπη με μια μεγάλη καταστροφή.

Ελληνική οικονομία: Πόσο θωρακισμένη είναι από μια κρίση χρέους στην Ευρώπη

Ο κόφτης δαπανών

Με τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής να γίνονται όλο και έντονες, οι καταστροφικές φωτιές, πλημμύρες  δεν είναι πια κάτι απίθανο ή κάτι που συμβαίνει κάθε 100 xρόνια (κάτι που ακούσαμε και από κυβερνητικά χείλη μετρά τη Θεσσαλία), η χώρα μας όπως και κάθε άλλη Ευρωπαϊκή χώρα θα πρέπει να είναι «έτοιμη» δημοσιονομικά για μια φυσική καταστροφή.

Όπως αναφέρεται μάλιστα σε πρόσφατη έκθεση της ΤτΕ, ο μεσοπρόθεσμος σχεδιασμός της δημοσιονομικής πολιτικής θα πρέπει να δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην αξιολόγηση των κινδύνων και στη δημιουργία ικανών αποθεμάτων διαχρονικά, ώστε να υπάρχει δυνατότητα στήριξης της οικονομίας σε περιόδους κρίσης.

Ως παράδειγμα δίνονται οι περίοδοι όπου υπάρχουν φυσικές καταστροφές που καταδεικνύουν την ανάγκη  πρόβλεψης ειδικών κονδυλίων για έργα προσαρμογής και για την παροχή έκτακτης βοήθειας, πέρα από τις απαραίτητες επενδύσεις για έργα μετριασμού των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης σε μεσομακροπρόθεσμο ορίζοντα. Στην έκθεση βέβαια, τονίζεται και η ανάγκη της   συνεισφοράς του ιδιωτικού τομέα στην αντιμετώπιση των κινδύνων της κλιματικής αλλαγής.

Η αλήθεια είναι ότι μόνο το κόστος για τις αποζημιώσεις στη Θεσσαλία φθάνει το 1 δισ. ευρώ, οπότε είναι αντιληπτό ότι μια επιπλέον Θεσσαλία, ή ένας Έβρος θα ήταν δύσκολο να αντιμετωπιστεί υπό τη σκέπη των νέων κανόνων καθώς το κράτος δεν θα έχει πολλά περιθώρια να ξεφύγει από την κλειδωμένη πορεία δαπανών ή θα μπορεί να ξεφύγει εφόσον ανακατανείμει κονδύλια δηλαδή να κόψει δαπάνες από άλλους τομείς ώστε να κατευθυνθούν προς την «έκτακτη ανάγκη».

Η σανίδα σωτηρίας προς το παρόν σε μια τέτοια περίπτωση έκτακτης είναι το Αποθεματικό για Φυσικές Καταστροφές, το οποίο διπλασιάστηκε πέρυσι στα 600 εκατ. μέσω της αύξησης του φόρου διαμονής στα ξενοδοχεία.

Ο ρόλος των δαπανών

Η ανάδειξη του κανόνα δαπανών σε λειτουργικό κανόνα παρακολούθησης και συμμόρφωσης συνεπάγεται ότι τυχόν δημοσιονομικός χώρος θα αξιοποιείται είτε για τη δημιουργία αποθεματικού είτε για τη μείωση του δημόσιου χρέους, ενώ οποιοδήποτε έκτακτο δημοσιονομικό μέτρο στην πλευρά των δαπανών θα πρέπει να χρηματοδοτείται από μέτρο ισόποσης αύξησης των εσόδων».

Σύμφωνα με τους νέους κανόνες, για την ενεργοποίηση της Διαδικασίας Υπερβολικού Ελλείμματος (ΔΥΕ) προβλέπονται δύο κριτήρια:

α) το κριτήριο του ελλείμματος, σε περίπτωση που το δημοσιονομικό έλλειμμα υπερβαίνει το όριο του 3% του ΑΕΠ, και

β) το κριτήριο του χρέους, σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με τον κανόνα δαπανών, δηλ. όταν οι αποκλίσεις υπερβαίνουν ένα συγκεκριμένο όριο (είτε τις 0,3 ποσ. μον. του ΑΕΠ ετησίως είτε τις 0,6 ποσ. μον. του ΑΕΠ σωρευτικά).

Η δημοσιονομική προσαρμογή που προβλέπει η Διαδικασία Υπερβολικού Ελλείματος  παραμένει αμετάβλητη σε σχέση με το προηγούμενο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας, με την ελάχιστη ετήσια δημοσιονομική προσπάθεια βελτίωσης του διαρθρωτικού ισοζυγίου να ορίζεται σε 0,5 ποσοστιαίες μονάδες  του ΑΕΠ.

Το πρόστιμο σε περίπτωση μη συμμόρφωσης θα ανέρχεται σε έως και 0,05% του ΑΕΠ και θα σωρεύεται κάθε έξι μήνες μέχρι τη λήψη αποτελεσματικών μέτρων.