Επενδυτικό κενό: Το «φάρμακο» για να καλυφθεί η ανοιχτή πληγή

Μεγάλο πρόβλημα παραμένει το επενδυτικό κενό στην Ελλάδα, κάτι το οποίο επισημαίνει πλήθος αναλυτών σχετικά με την ελληνική οικονομία. Βασικό ζητούμενο παραμένει ο τρόπος κάλυψής του, με το Ταμείο Ανάκαμψης να είναι σε θέση να λειτουργήσει ενισχυτικά προς αυτήν την κατεύθυνση.

«Το επενδυτικό κενό της χώρας παραμένει μεγάλο», όπως αναφέρει το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής στην πρόσφατη τριμηνιαία έκθεσή του, σημειώνοντας ότι ο λόγος επενδύσεων προς ΑΕΠ βρίσκεται το 2023 στο 13,9% του ΑΕΠ ενώ ο μέσος όρος της Ευρωζώνης για το ίδιο έτος είναι 22,2%. Μάλιστα, οι εκτιμήσεις δεν είναι αισιόδοξες, καθότι σημειώνει πως «Η κάλυψη αυτού του κενού δεν είναι δυνατό να πραγματοποιηθεί μέσα σε λίγα μόνο χρόνια και θα απαιτήσει από την οικονομία να αναζητήσει επιπρόσθετους πόρους και μετά την λήξη του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας το 2026».

Στοιχειώνει την οικονομία το επενδυτικό κενό

Υπάρχουν όμως και πιο άμεσα ζητήματα. Σύμφωνα με την έκθεση του Γραφείου, η Ελλάδα πρέπει να καλύψει το μεγάλο επενδυτικό κενό, για το 2023 περίπου 8% του ΑΕΠ σε σχέση με τον μέσο όρο Ευρωζώνης, απότοκο της βαθιάς οικονομικής κρίσης. Οι αναταράξεις των τελευταίων ετών, η αυξημένη αβεβαιότητα και η έλλειψη χρηματοδότησης, καθυστερούν την συστηματική έκρηξη επενδύσεων. Είναι επομένως εξαιρετικά κρίσιμο, όπως τόνισε το Γραφείο και στην προηγούμενη τριμηνιαία έκθεση, να επιταχυνθεί η διάχυση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ώστε να καλυφθεί ένα σημαντικό μέρος του επενδυτικού κενού της χώρας.

Αιχμή για το επενδυτικό κενό

Παράλληλα, με αιχμή του δόρατος το νέο Εθνικό Επενδυτικό Ταμείο πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην χρηματοδότηση επενδύσεων υψηλής τεχνολογίας και προστιθέμενης αξίας. Με την επιτυχή ολοκλήρωση των επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων μέχρι το 2026 θα μπορούμε να μιλάμε με μεγαλύτερη ασφάλεια για την μεταστροφή της ελληνικής οικονομίας προς ένα παραγωγικό μοντέλο υψηλότερης προστιθέμενης αξίας που σταδιακά απομακρύνεται από την ιδιωτική κατανάλωση και κατευθύνεται στις επενδύσεις και τις εξαγωγές.

Παράλληλα, οι μακροπρόθεσμες προκλήσεις παραμένουν. Η ελληνική οικονομία έχει να καλύψει ένα μεγάλο επενδυτικό κενό ενώ καλείται να διαχειρισθεί και τις μελλοντικές συνέπειες στο περιβάλλον και τον παραγωγικό ιστό από την κλιματική αλλαγή. Για τον λόγο αυτό, σύμφωνα πάντα με την έκθεση του Γραφείου, απαιτείται η υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων και η αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για την επιτάχυνση των επενδύσεων και την τόνωση του ρυθμού ανάπτυξης τόσο βραχυχρόνια όσο και, κυριότερο, μακροχρόνια.

Στο ίδιο μήκος κύματος φαίνεται ότι βρίσκεται και η Τράπεζα της Ελλάδος. Όπως καταγράφεται στην τελευταία έκθεση του διοικητή Γιάννη Στουρνάρα, To χαμηλό επίπεδο συσσώρευσης παραγωγικού κεφαλαίου αποτελεί σημαντικό εμπόδιο στην αύξηση της παραγωγικότητας και τη σύγκλισή της με το μέσο όρο της ΕΕ.

Τι «βλέπει» η Τράπεζα της Ελλάδος

Ειδικότερα, από την κρίση δημόσιου χρέους και έπειτα οι επενδύσεις στην Ελλάδα ως ποσοστό του ΑΕΠ παρουσιάζουν σημαντική απόκλιση από το μέσο όρο της ΕΕ (14,3%, έναντι 22,0% στην ΕΕ το 2023). Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του ΔΝΤ, το επενδυτικό κενό στην Ελλάδα εκτιμάται στο 8% του ΑΕΠ για το 2019. Ως ανασταλτικοί παράγοντες των επενδύσεων αναφέρονται τα διαρθρωτικά εμπόδια, στην περίπτωση των επιχειρηματικών επενδύσεων, και οι εξελίξεις του οικονομικού κύκλου και των εισοδημάτων όσον αφορά τις επενδύσεις των νοικοκυριών. Επίσης, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων για το 2023, οι πιο σημαντικοί παράγοντες που είναι υπεύθυνοι για τις χαμηλές επενδύσεις στην Ελλάδα ήταν η αβεβαιότητα για το μέλλον, το υψηλό ενεργειακό κόστος, η μη διαθεσιμότητα εξειδικευμένου προσωπικού, οι υπερβολικοί ρυθμιστικοί κανόνες και το υψηλό κόστος εξωτερικής χρηματοδότησης.

Η ανάγκη διατήρησης της δημοσιονομικής υπευθυνότητας και περαιτέρω ενίσχυσης της ανθεκτικότητας της οικονομίας, στο πλαίσιο και των νέων κανόνων δημοσιονομικής διακυβέρνησης, αναδεικνύει τη σημασία της προσήλωσης στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και
μελλοντικά. Η αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας είναι καθοριστικός παράγοντας για την υλοποίηση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων, την προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας, καθώς και την κάλυψη του επενδυτικού κενού της ελληνικής οικονομίας.

Στην παρούσα συγκυρία, η αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων του Μηχανισμού Ανάκαμψης είναι καθοριστικός παράγοντας για την υλοποίηση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων, καθώς και για την κάλυψη του επενδυτικού κενού και, ειδικότερα, την ενίσχυση των επενδύσεων σε ανθρώπινο κεφάλαιο, έρευνα και καινοτομία, καθαρή ενέργεια και ψηφιακές τεχνολογίες.