Εξαήμερη απασχόληση με τον νόμο 5053/2023 – Ποιους αφορά

Οι ρυθμίσεις των άρθρων 25 και 26 του ν. 5053/2023 έχουν εφαρμογή για κατ΄ εξαίρεση απασχόληση την 6^η ημέρα σε πενθήμερη απασχόληση εργαζομένων σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, παράλληλα εξακολουθεί να ισχύει η διάταξη του άρθρο 8 του ν. 3846/2010 για κατά παράβαση της πενθήμερης απασχόληση τη 6^η ημέρα.

Γενικά

Με τα άρθρα 25 και 26 του νόμου 5053/2023, εισάγεται η δυνατότητα απασχόλησης την έκτη ημέρα της εβδομάδας σε επιχειρήσεις που εφαρμόζουν σύστημα πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας, στις ακόλουθες περιπτώσεις:

• σε επιχειρήσεις εκ φύσεως συνεχούς λειτουργίας (24 ώρες/ 7 ημέρες) με σύστημα εναλλασσόμενων βαρδιών (άρθρο 25),
• σε επιχειρήσεις που δεν είναι από τη φύση τους συνεχούς λειτουργίας, αλλά είναι δυνατόν να λειτουργούν κατά τις ημέρες Δευτέρα έως και Σάββατο, επί είκοσι τέσσερις (24) ώρες, όταν αντιμετωπίζουν εξαιρετική και απρόβλεπτη ιδιαίτερη αύξηση του φόρτου εργασίας (άρθρο 26).

Τα άρθρα αυτά, πρόσθεσαν τα άρθρα 182Γ και 182Β αντίστοιχα στον Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου (ΚΑΕΔ), ΠΔ 80/2022.

Στον πίνακα που ακολουθεί έχουμε την αντιστοίχιση των νόμων που προβλέπουν εργασία 6^ης ημέρας και ΚΑΕΔ – ΠΔ 80/2022

Προϋποθέσεις εφαρμογής

Και  στις δύο αυτές περιπτώσεις η απασχόληση την  πρόσθετη 6η ημέρα, είναι νόμιμη ΜΟΝΟ, όταν εφαρμόζονται τα παρακάτω:

• δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τις οκτώ ώρες δηλαδή απαγορεύεται η πραγματοποίηση υπερεργασίας και υπερωρίας,
• αμείβεται με το ημερομίσθιο της έκτης ημέρας προσαυξημένο κατά 40% για την ακρίβεια οι ώρες απασχόλησης επί το ωρομίσθιο των συμφωνημένων αποδοχών προσαυξημένο  κατά 40% και

• θα πρέπει να καταχωρείται στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ, με την ΔΗΛΩΣΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ 6^ης ΗΜΕΡΑΣ, πριν από την ανάληψη της εργασίας

Επισημαίνεται ότι, σε περίπτωση υπέρβασης του οκταώρου εφαρμόζονται οι διατάξεις περί παράνομης υπερωρίας.

Επίσης, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι αφορά την πρόσθετη 6^η ημέρα και όχι την εφαρμογή του 6ήμερου συστήματος απασχόλησης, που έχουν την ευχέρεια να συμφωνήσουν εργοδότες και εργαζόμενοι με ατομικές συμβάσεις εργασίας.

Η κατά παράβαση της πενθήμερης εργασίας απασχόληση της 6^ης ημέρας αμείβεται όπως παρακάτω:

Πλήρης εφαρμογή των ως άνω διατάξεων για την πρόσθετη έκτη ημέρα απασχόλησης

Η πλήρης εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 25 και 26 του ν. 5053/2023 ή 182Γ και 182Β του  ΚΑΕΔ (ΠΔ 80/2022), για την πρόσθετη έκτη ημέρα απασχόλησης έχει έναρξη την 1η Ιουλίου 2024, καθότι σύμφωνα με την σχετική Απόφαση της Υπουργού Εργασίας 46693/24595  της 28.03.2024, έχουν τεθεί σε εφαρμογή οι αντίστοιχες ψηφιακές δηλώσεις στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ.

Μη υπαγωγή στην εργασία της 6^ης ημέρας

Επισημαίνεται, ότι στις εν λόγω ρυθμίσεις (άρθρα 25 και 26 ν. 5053/2023) δεν υπάγονται:

• οι απασχολούμενοι σε ξενοδοχειακές και επισιτιστικές επιχειρήσεις,
• οι υπάλληλοι του Δημοσίου Τομέα και των Δημοσίων επιχειρήσεων που αμείβονται με τις διατάξεις του Ενιαίου Μισθολογίου καθώς και
• όπως προκύπτει από τις διατάξεις το σύνολο των επιχειρήσεων, που λειτουργούν 8 ή 16 ώρες την ημέρα (δηλαδή σε μία ή 2 βάρδιες την ημέρα) για 5 ή 6 ημέρες την εβδομάδα, το σύνολο των εμπορικών επιχειρήσεων, η μεγάλη πλειοψηφία των βιοτεχνιών και βιομηχανιών κλπ

Επισημάνσεις

• Στις επιχειρήσεις συνεχούς λειτουργίας με σύστημα εναλλασσόμενων βαρδιών, η διάταξη του άρθρου 25 του νόμου 5053/2023 δεν θέτει καμία προϋπόθεση ως προς τη δυνατότητα προσφυγής σε εργασία την έκτη ημέρα σε περίπτωση πενθήμερης απασχόλησης, όπως αντίθετα συμβαίνει για τις επιχειρήσεις που δεν είναι από τη φύση τους συνεχούς λειτουργίας, αλλά είναι δυνατόν να λειτουργούν κατά τις ημέρες Δευτέρα έως και Σάββατο, επί είκοσι τέσσερις (24) ώρες, οι οποίες μπορούν να προσφύγουν στην έκτη ημέρα απασχόλησης μόνον όταν αντιμετωπίζουν εξαιρετική και απρόβλεπτη ιδιαίτερη αύξηση του φόρτου εργασίας.
• Κατά την γνώμη μας είναι μεν ευχερέστερη η προσφυγή στην εργασία της έκτης ημέρας στις επιχειρήσεις που υπάγονται στο άρθρο 25 του νόμου 5053/2023 σε σχέση με τις επιχειρήσεις του άρθρου 26 του ως άνω νόμου, αλλά να ληφθούν υπόψη τα παρακάτω:.
• Κατ΄ ορθή ερμηνεία της διάταξης του άρθρου 25 η προσφυγή σε εργασία την έκτη ημέρα θα πρέπει να γίνεται δεκτή μόνο σε εξαιρετικές και έκτακτες περιπτώσεις ακόμα και στις επιχειρήσεις που υπάγονται στο άρθρο 25, δηλαδή τις επιχειρήσεις συνεχούς λειτουργίας με σύστημα εναλλασσόμενων βαρδιών, όπως δηλώνει και ο τίτλος του άρθρου 25 αναφέρεται σε «κατ’ εξαίρεση απασχόληση την έκτη ημέρα σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις συνεχούς λειτουργίας που εφαρμόζουν σύστημα πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας».
• Η εν λόγω απασχόληση δεν μπορεί να αποτελέσει τον κανόνα επιτρέποντας στις επιχειρήσεις συνεχούς λειτουργίας με σύστημα εναλλασσόμενων βαρδιών να μετατρέπουν σε τακτική βάση και μονομερώς το πενθήμερο σύστημα εργασίας σε εξαήμερο.

Η εργασία, που παρέχεται την έκτη ημέρα της εβδομάδας, κατά παράβαση του συστήματος πενθήμερης εργασίας

Όπως ήδη αναφέρθηκε συναφές με τις διατάξεις των 182Γ και 182Β του ΚΑΕΔ (άρθρα 25 και 26 ν. 5053/2023) είναι και το άρθρο 186 Κ.Α.Ε.Δ., (άρθρο 8 ν. 3846/2010) σύμφωνα με το οποίο «Η εργασία, που παρέχεται την έκτη ημέρα της εβδομάδας, κατά παράβαση του συστήματος πενθήμερης εργασίας, ανεξάρτητα από τις προβλεπόμενες κυρώσεις, αμείβεται με το καταβαλλόμενο ημερομίσθιο προσαυξημένο κατά 30%.», και το οποίο φαίνεται να διατηρήθηκε σε ισχύ και μετά τη θέσπιση των ως άνω διατάξεων, αφού δεν εμπεριέχεται στις ρητώς καταργούμενες διατάξεις από το νόμο 5053/2023. Προκύπτει έτσι η εξής αντινομία: η προσαύξηση, σε περίπτωση παράνομης απασχόλησης την έκτη ημέρα κατά παράβαση του πενθημέρου, να είναι μικρότερη (30%) σε σχέση με την προσαύξηση σε περίπτωση νόμιμης απασχόλησης κατά την έκτη ημέρα (40%), όπως αυτή ορίζεται από τις διατάξεις του νόμου 5053/2023.

O Παλαιολόγος Ι. Λιάζος είναι Οικονομολόγος, Σύμβουλος Εργασιακών και Ασφαλιστικών