Δημήτρης Ρουσσέας (ΣΠΕΛ) στον ΟΤ: Το 50% της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων δεν θα υπήρχε χωρίς λιπάσματα

Στον καθοριστικό ρόλο της χρήσης των λιπασμάτων και των προϊόντων θρέψης των καλλιεργειών στη θωράκιση της επισιτιστικής ασφάλειας, αναφέρεται μεταξύ άλλων σε συνέντευξη του στον ΟΤ ο πρόεδρος του Συνδέσμου Παραγωγών και Εμπόρων Λιπασμάτων (ΣΠΕΛ) Δημήτρης Ρουσσέας, τονίζοντας ότι «το 50% της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων δεν θα υπήρχε χωρίς τη χρήση λιπασμάτων».

Ταυτόχρονα, αναφέρεται στις αλλαγές που φέρνει η πράσινη πολιτική της ΕΕ και η πολιτική από το «Αγρόκτημα στο πιάτο» αλλά και στους βασικούς πυλώνες πάνω στους οποίους αναπτύσσεται η βιομηχανία λιπασμάτων και προϊόντων θρέψης τις τελευταίες δεκαετίες.

Eurostat: Μείωση στη χρήση λιπασμάτων στη γεωργία της ΕΕ

Ο κ. Ρουσσέας, σημειώνει δε, ότι τα τελευταία χρόνια αναπτύσσεται μια νέα κατηγορία προϊόντων θρέψης, τα οποία έχουν ως κύριο στόχο την αύξηση της αποτελεσματικότητας της λίπανσης, της αποδοτικότητα της χρήσης των θρεπτικών στοιχείων, της αντοχής των καλλιεργούμενων φυτών σε αβιοτικές καταπονήσεις και της βελτίωσης των ποιοτικών χαρακτηριστικών των παραγόμενων αγροτικών προϊόντων, τονίζοντας ότι «οι αγρότες θα πρέπει να περιμένουν ακόμα μεγαλύτερη γκάμα τέτοιων προϊόντων, ακόμα πιο αποτελεσματικά προϊόντα και πιο εξειδικευμένα, τα οποία έχουν ως στόχο την αύξηση της παραγωγής σε όρους ποσότητας και ποιότητας».

Ακολουθεί η συνέντευξη του προέδρου του ΣΠΕΛ Δημήτρη Ρουσσέα.

Σημαντικές αυξήσεις στο κόστος των λιπασμάτων διεθνώς

Τα λιπάσματα αποτελούν βασικό στοιχείο για την ανάπτυξη του αγροτικού τομέα και, ως εκ τούτου, είναι κρίσιμο αγαθό για την οικονομία της χώρας. Το κόστος ωστόσο έχει εκτοξευθεί για τον παραγωγό. Πώς ο Σύνδεσμος διαχειρίζεται όλη αυτή την κατάσταση;

O σκοπός του Συνδέσμου δεν είναι να παρεμβαίνει, ή να διατυπώνει απόψεις για εμπορικά θέματα, καθώς και για θέματα κόστους και τιμών των λιπασμάτων. Τα θέματα αυτά αφορούν την εμπορική δραστηριότητα των εταιρειών και είναι θέματα της αγοράς.

Η πανδημία, στη συνέχεια η ενεργειακή κρίση που άρχισε το 2021 και εκτόξευσε την τιμή του φυσικού αερίου -από το οποίο επηρεάζεται κατά 70-80% το κόστος παραγωγής της αμμωνίας – σε συνδυασμό με το υψηλό κόστος των μεταφορικών – που σε μεγάλο βαθμό συμβάλλει στη διαμόρφωση της τιμής των πρώτων υλών και των λιπασμάτων – αλλά και οι γεωπολιτικές συγκρούσεις, επέφεραν σημαντικές αυξήσεις στο κόστος των λιπασμάτων διεθνώς, τη διετία 2021-2022.

Η Ευρωπαϊκή και η Ελληνική κατ’ επέκταση Λιπασματοβιομηχανία είναι πλήρως εξαρτώμενες από την ενέργεια, το φυσικό αέριο και τις πρώτες ύλες, τα οποία δυστυχώς δεν διαθέτουν σε επαρκείς ποσότητες. Ως εκ τούτου, η διεθνής αγορά διαμορφώνεται από τις διεθνείς τιμές των πρώτων υλών των χωρών που τις παράγουν και τις εξάγουν.

Αξίζει, ωστόσο, να σημειωθεί ότι τον τελευταίο χρόνο και συγκεκριμένα από το Q1 του 2023 έχει παρατηρηθεί αποκλιμάκωση των τιμών στην αγοράς διεθνώς, όπου σε συνδυασμό με το έντονα ανταγωνιστικό περιβάλλον – τα μέλη του Συνδέσμου μας είναι πάνω από 70 εταιρείες λιπασμάτων – διαμορφώνουν το περιβάλλον προς όφελος του αγρότη.

Οι «πράσινες» αλλαγές

Ποιες αλλαγές φέρνει για τη βιομηχανία λιπασμάτων η πράσινη πολιτική της ΕΕ και η πολιτική από το «Αγρόκτημα στο πιάτο»;

Η σημαντικότερη αλλαγή που φέρνει η Πράσινη Συμφωνία της ΕΕ είναι ότι θα πρέπει να γίνει πιο αποτελεσματική η γεωργική δραστηριότητα, αυξάνοντας την αποτελεσματικότητα της λίπανσης. Πρέπει, λοιπόν, να παράγουμε περισσότερο με λιγότερα. Προς αυτή την κατεύθυνση ευθυγραμμίζονται όλες οι πολιτικές, αλλά και ο κλάδος των Προϊόντων Λίπανσης.

Η ανάγκη για τροφή τις επόμενες δεκαετίες θα εντείνεται, καθώς θα αυξάνεται ο παγκόσμιος πληθυσμός, αλλά ταυτόχρονα θα πρέπει να εξασφαλισθεί ότι η γεωργική παραγωγή θα επιτυγχάνεται με χαμηλότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Αυτό ειδικά αποτελεί βασικό στόχο των στρατηγικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Για την επίτευξη των στόχων αυτών, οι βασικότεροι πυλώνες πάνω στους οποίους αναπτύσσεται η βιομηχανία λιπασμάτων και προϊόντων θρέψης τις τελευταίες δεκαετίες είναι:

• Η βελτίωση της αποτελεσματικότητας της λίπανσης, ειδικά του αζώτου και η μείωση των απωλειών του. Αξίζει να σημειωθεί ότι με τα παραδοσιακά λιπάσματα οι απώλειες του αζώτου μπορούν να φθάσουν το 80%! Συνεπώς με την χρήση νέων και καινοτόμων προϊόντων λίπανσης περιορίζουμε τις απώλειες αζώτου και επιτυγχάνουμε πιο αποτελεσματική λίπανση.
• Ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων θρέψης των καλλιεργειών που ενσωματώνουν νέες τεχνολογίες. Αποδεδειγμένα, αυτά τα προϊόντα αυξάνουν την αποδοτικότητα των καλλιεργειών, μέσω της καλύτερης απορρόφησης των θρεπτικών στοιχείων και της αύξησης της αντοχής των καλλιεργειών στο αβιοτικό στρες. Σύμφωνα με στοιχεία του FAO, 60% των απωλειών της αγροτικής παραγωγής οφείλονται σε αβιοτικούς παράγοντες.

Στόχος της Βιομηχανίας των Λιπασμάτων και Προϊόντων Θρέψης είναι εδώ και χρόνια η ανάπτυξη προϊόντων και λύσεων θρέψης προς την κατεύθυνση αύξησης των συντελεστών απόδοσης της λίπανσης (NUE), καθώς και στη μείωση των απωλειών των θρεπτικών στοιχείων και των αερίων θερμοκηπίου.

• Ανάπτυξη νέων ανόργανων λιπασμάτων, με νέες τεχνολογίες με τη χρήση του υδρογόνου ως πρώτη ύλη

Το όφελος

Οι ευρωπαϊκές εταιρείες του κλάδου έχουν εκφράσει την ανησυχία τους για την αυξημένη κυριαρχία της Ρωσίας στην αγορά λιπασμάτων. Πόσο ικανοποιητική θεωρείται ότι είναι η ευρωπαϊκή πολιτική σε σχέση με την παραγωγή λιπασμάτων;

Η Ελλάδα και γενικότερα η ΕΕ, έχει όφελος οικονομικά, πέρα από της όποιας έντασης και σημασίας γεωπολιτικές συγκρούσεις που συμβαίνουν ιδιαίτερα στο χώρο της Ευρώπης, οι  όσο το δυνατόν περισσότερες δυνατότητες προμήθειες πρώτων υλών και λιπασμάτων, ώστε να έχουμε πιο ανταγωνιστικές προτάσεις για τους ευρωπαίους και ιδιαίτερα για τους Έλληνες αγρότες, με στόχο την μείωση του κόστους παραγωγής τους και την αύξηση της αποτελεσματικότητας με την αύξηση των λύσεων που είναι διαθέσιμες.

Ο ρόλος των λιπασμάτων στη θρέψη του παγκόσμιου πληθυσμού

Ποιος είναι ο ρόλος των λιπασμάτων στη θρέψη του παγκόσμιου πληθυσμού και στην εξασφάλιση της επάρκειας και της ποιότητας των τροφίμων;

Με βάση στοιχεία του FAO, το 50% της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων δεν θα υπήρχε χωρίς τη χρήση λιπασμάτων, συμβάλλοντας στην επιπλέον επιβίωση 3,5 δισεκατομμυρίων ανθρώπων. Η εκτίναξη δηλαδή της γεωργικής παραγωγής και η αύξηση της παραγωγικότητας τις τελευταίες δεκαετίες οφείλεται σε ένα μεγάλο μέρος στη χρήση λιπασμάτων. Άρα λοιπόν από αυτό και μόνο καταλαβαίνουμε ότι είναι καθοριστική η χρήση των λιπασμάτων και των προϊόντων θρέψης στη διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας. Επιπλέον, μέσω της λίπανσης κάθε χρόνο, αναπληρώνονται τα θρεπτικά στοιχεία που απομακρύνονται με τη συγκομιδή, αλλά και με άλλες καλλιεργητικές πρακτικές, συνεπώς διασφαλίζεται η παραγωγικότητα και η αειφορία των εδαφικών πόρων.

Νέα προϊόντα θρέψης

Τι να περιμένουν οι καλλιεργητές από τον κλάδο σε σχέση με την κυκλοφορία νέων προϊόντων θρέψης;

Η γεωργική παραγωγή πλέον αντιμετωπίζεται με μια ολοκληρωμένη προσέγγιση των γεωργικών εισροών που έχει σαν στόχο τη μεγιστοποίηση της, επιτυγχάνοντας παράλληλα μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Στο πλαίσιο αυτό, ο ρόλος του κλάδου των λιπασμάτων θα είναι καθοριστικός στην υιοθέτηση και την εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης των θρεπτικών στοιχείων στο σύστημα έδαφος-φυτό. Προς αυτή την κατεύθυνση ο κλάδος εξελίσσεται ραγδαία, παρέχοντας στον παραγωγό μια σειρά από λύσεις και κατάλληλα προϊόντα λίπανσης προσαρμοσμένα στις ανάγκες θρέψης της κάθε καλλιέργειας και τις τοπικές συνθήκες.

Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια αναπτύσσεται μια νέα κατηγορία προϊόντων θρέψης, τα οποία έχουν ως κύριο στόχο την αύξηση της αποτελεσματικότητας της λίπανσης, της αποδοτικότητας της χρήσης των θρεπτικών στοιχείων, της αντοχής των καλλιεργούμενων φυτών σε αβιοτικές καταπονήσεις και της βελτίωσης των ποιοτικών χαρακτηριστικών των παραγόμενων αγροτικών προϊόντων. Αυτά τα προϊόντα χρησιμοποιούνται ήδη από τους αγρότες μας τα τελευταία χρόνια, ενώ η πρόσφατη εφαρμογή μέτρων ενίσχυσής της χρήσης των προϊόντων αυτών είναι θετική και προάγουν την καλύτερη προσαρμοστικότητα στις νέες αυτές τεχνολογίες.

Ωστόσο, οι αγρότες θα πρέπει να περιμένουν ακόμα μεγαλύτερη γκάμα τέτοιων προϊόντων, ακόμα πιο αποτελεσματικά προϊόντα και πιο εξειδικευμένα, τα οποία έχουν ως στόχο την αύξηση της παραγωγής σε όρους ποσότητας και ποιότητας.