Τράπεζες, επενδυτικές υπηρεσίες και καθήκον διαφώτισης πελατών

Μια σημαντική απόφαση εκδόθηκε πρόσφατα σχετικά με την ευθύνη των τραπεζών για επενδυτικές υπηρεσίες. Το Δικαστήριο αποφάσισε ότι οι ενάγοντες δεν διέθεταν εξειδικευμένες οικονομικές γνώσεις και συνεπώς πληρούσαν τα κριτήρια για να θεωρηθούν καταναλωτές σύμφωνα με τον ν. 2251/1994. Επιπλέον, έκρινε ότι η προτροπή από τον υπάλληλο της τράπεζας για αγορά ομολόγου μειωμένης εξασφάλισης, που ενείχε τον κίνδυνο απώλειας του επενδυμένου κεφαλαίου, παραβίαζε τις συναλλακτικές υποχρεώσεις της τράπεζας, καθώς και το καθήκον διαφώτισης των πελατών.

Το συγκεκριμένο προϊόν, κατά την έκδοσή του, είχε χαμηλή πιστοληπτική διαβάθμιση ΒΒ και κατατασσόταν στην κατηγορία των κερδοσκοπικών επενδύσεων. Σύμφωνα με την κλίμακα του οίκου αξιολόγησης, αυτή η διαβάθμιση υποδηλώνει αυξημένη ευπάθεια σε πιστωτικό κίνδυνο, ιδιαίτερα σε περίπτωση δυσμενών οικονομικών ή επιχειρηματικών συνθηκών. Τα ομόλογα με διαβάθμιση ΒΒ χαρακτηρίζονται ως ομόλογα υψηλού κινδύνου (junk bonds).

Βάσει της αρχής της καταλληλότητας, η τράπεζα οφείλει να παρέχει συμβουλές προσαρμοσμένες στο προφίλ του πελάτη. Αυτό περιλαμβάνει την εξέταση προσωπικών στοιχείων όπως το επίπεδο γνώσης, η ηλικία, το επάγγελμα, η οικογενειακή και οικονομική κατάσταση, η επενδυτική εμπειρία, οι στόχοι και η προθυμία διακινδύνευσης του πελάτη. Επίσης, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη πληροφορίες σχετικά με την αγορά, την επένδυση και την οικονομική κατάσταση και φερεγγυότητα του εκδότη των προτεινόμενων τίτλων.

Περαιτέρω, τονίζεται ότι οι συμβουλές των παρόχων επενδυτικών υπηρεσιών πρέπει να βασίζονται σε επιμελή έρευνα. Οι τράπεζες και οι εταιρείες παροχής επενδυτικών υπηρεσιών (ΕΠΕΥ) οφείλουν να συγκεντρώνουν τις πιο επίκαιρες πληροφορίες σχετικά με την απόδοση, τη ρευστότητα και την ασφάλεια των προτεινόμενων επενδύσεων. Το καθήκον έρευνας και ενημέρωσης είναι ιδιαίτερα αυξημένο σε περιπτώσεις επικίνδυνων ή πολύπλοκων επενδύσεων. Αυτό δεν σημαίνει ότι η τράπεζα πρέπει να αποτρέψει τον επενδυτή από μια επικίνδυνη επένδυση, αλλά να τον ενημερώσει επαρκώς για τους κινδύνους που αναλαμβάνει.

Ο στόχος αυτών των υποχρεώσεων των τραπεζών και των ΕΠΕΥ δεν είναι η εγγύηση της επιτυχίας της επένδυσης, αλλά η διασφάλιση ότι έχουν καταβάλει κάθε δυνατή επιμέλεια για την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους στην ενημέρωση, διαφώτιση, έρευνα και παροχή κατάλληλων συμβουλών.

H Σουζάνα Κλημεντίδη είναι δικηγόρος