Καλώδιο Ελλάδας – Κύπρου: Σημάδια αλλαγής στάσης από τη Λευκωσία για το έργο

Κι αίφνης από χθες 14 Ιουλίου καταγράφεται σε κυπριακά μέσα ενημέρωσης αλλαγή στάσης της Λευκωσίας απέναντι στο καλώδιο Ελλάδας – Κύπρου.

Σε δημοσιεύματα στην «Καθημερινή της Κύπρου» και στον «Πολίτη» για το καλώδιο Ελλάδας – Κύπρου αναφέρονται αφενός στην πρώτη εφημερίδα πώς ο CEO του ΑΔΜΗΕ κ. Μάνος Μανουσάκης κατά την επίσκεψη του την περασμένη Πέμπτη 11 Ιουλίου στη Λευκωσία όπου παρέδωσε τη μελέτη κόστους – οφέλους στο υπουργείο Ενέργειας φέρεται να έπεισε με τις απαντήσεις του για τις αρνητικές επιπτώσεις από τη μη βιωσιμότητα του έργου και αφετέρου στον «Πολίτη» παρουσιάζονται σχόλια κυβερνητικών πηγών πώς το κόστος για τον καταναλωτή από το έργο είναι αμελητέο.

Μάνος Μανουσάκης (ΑΔΜΗΕ): «Το καλώδιο Ελλάδας – Κύπρου δεν θα γίνει, αν δεν αλλάξει η απόφαση της ΡΑΕΚ»

Καλώδιο Ελλάδας – Κύπρου

Επί της ουσίας στα κυπριακά δημοσιεύματα αυτό που τονίζεται είναι πώς πλέον το βάρος πέφτει στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου για την αναθεώρησης της απόφασης της που αφορά στο καλώδιο Ελλάδας – Κύπρου. Υπενθυμίζεται ότι η ΡΑΕΚ είχε απορρίψει την επιβολή χρεώσεων στη φάση της κατασκευής του έργου που θα επέτρεπαν στον φορέα υλοποίησης του έργου Great Sea Interconnector(ΑΔΜΗΕ) να ανακτήσει τα κόστη για τη χρηματοδότηση της επένδυσης.

Σήμερα στη Λευκωσία, σύμφωνα με πληροφορίες, επρόκειτο στελέχη του ΑΔΜΗΕ να συναντηθούν με τη ΡΑΕΚ στο πλαίσιο της εξέτασης του αιτήματος αναθεώρησης που υπέβαλλε ο Διαχειριστής.

Η απόφαση της ΡΑΕΚ, λένε πηγές, δεν πρόκειται να αναθεωρηθεί άμεσα και όλα δείχνουν την έκδοση της τις επόμενες εβδομάδες, ίσως και προς τον Σεπτέμβριο.

Στη Λευκωσία ο Μητσοτάκης

Η ηλεκτρική διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου αναμφίβολα έχει γεωπολιτική διάσταση.

Για το λόγο αυτό άλλωστε και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέταξε το project των περίπου 2 δισ. ευρώ και στα έργα κοινού ενδιαφέροντος (PCIs) εγκρίνοντας χρηματοδότηση ύψους 657 εκατ. ευρώ. Ο Great Sea Interconnector (GSI) θα άρει από την ενεργειακή απομόνωση το νησί της Κύπρου παρέχοντας ταυτόχρονα με την ηλεκτρική διασύνδεση του με την Ελλάδα και ενεργειακή ασφάλεια καθώς και μία αξιόπιστη εναλλακτική πηγή εφοδιασμού ενέργειας.

Αξίζει να σημειωθεί δε, πώς και η Άγκυρα έχει στα σκαριά σχέδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης των κατεχόμενων της Κύπρου με το ηλεκτρικό σύστημα της Τουρκίας, γεγονός που αναδεικνύει και τη γεωπολιτική σημασία που έχει το καλώδιο Ελλάδας – Κύπρου.

Στη Λευκωσία θα βρεθεί τις επόμενες ημέρες και ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στο πλαίσιο της επετείου για τα 50 χρόνια από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Στο πλαίσιο των συναντήσεων που θα πραγματοποιήσει με τον πρόεδρο Νίκο Χριστοδουλίδη οι πληροφορίες θέλουν να συζητιέται και το θέμα της ηλεκτρικής διασύνδεσης.

Το κόστος ενέργειας στην Κύπρο

Σύμφωνα με τελευταία στοιχεία που αναφέρονται σε έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας της Κύπρου είναι υψηλότερες από αυτές των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας.

Αποδίδεται στην εξάρτηση της ηλεκτροπαραγωγής από το πετρέλαιο, χωρίς την παρουσία φυσικού αερίου αλλά και τη διείσδυση των ΑΠΕ, πηγές ενέργειας που μπορούν να μετριάσουν το κόστος ηλεκτρισμού.

Στην έκθεση της Κομισιόν γίνεται αναφορά στον GSI «η υποδομή θα επι­τρέψει την αξιοποίηση περισσότερων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, οι οποίες θα ενισχυθούν με περαιτέρω δράση στο πλαίσιο του προγράμματος της δίκαιης μετάβασης»

Η μελέτη κόστους – οφέλους

Την περασμένη Πέμπτη 11 Ιουλίου ο κ. Μανουσάκης παρέδωσε στο υπουργείο Ενέργειας της Κύπρου ολοκληρωμένη τη μελέτη κόστους οφέλους για το καλώδιο Ελλάδας – Κύπρου.

Η ηλεκτρική διασύνδεση αναμένεται, σύμφωνα με τη μελέτη κόστους οφέλους, να φέρει εξοικονόμηση τουλάχιστον 30% στους λογαριασμούς ρεύματος των Κυπρίων καταναλωτών το 2030, όταν δηλαδή θα λειτουργήσει το καλώδιο.

Η σχετική μελέτη (CBA) καταλήγει πώς το κοινωνικό όφελος που προκύπτει από τη διασύνδεση (8 δισ. ευρώ) είναι πολλαπλάσιο του κόστους κατασκευής του (1,9 δισ. ευρώ), το οποίο σημαίνει ότι το καθαρό κοινωνικό όφελος που προκύπτει από τη διασύνδεση ξεπερνά τα 6 δισ. ευρώ.

Αντικείμενο της μελέτης είναι η διερεύνηση της οικονομικότητας της λύσης της ηλεκτρικής  διασύνδεσης της Κύπρου μέσω GSI έναντι της απομονωμένης ανάπτυξής της υπό την αντικειμενική στόχευση της υψηλής διείσδυσης ΑΠΕ στο ενεργειακό της ισοζύγιο σε επίπεδα τουλάχιστον 70% – 80% έως το 2040, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας για επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050. Με αυτό τον τρόπο εξασφαλίζεται η ενεργειακή αυτονομία της Κύπρου, με εγχώρια καθαρή παραγωγή ΑΠΕ η οποία θα μπορεί να εξάγεται σε ώρες υπερκάλυψης της εγχώριας ζήτησης.

Τα δύο σενάρια

Η μελέτη εξετάζει δύο σενάρια:

• Το πρώτο σενάριο είναι η ηλεκτρική διασύνδεση της Κύπρου με την Ευρώπη, μέσω της Ελλάδας, εντάσσοντας το τελευταίο μη διασυνδεδεμένο κράτος της ΕΕ στην ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και με περιορισμένη εγκατάσταση μπαταριών.
• Το δεύτερο σενάριο είναι η απομονωμένη ανάπτυξη του συστήματος ηλεκτρισμού της Κύπρου μέσω της εγκατάστασης μεγάλων μονάδων μπαταριών.

Η μελέτη έδειξε ότι η ηλεκτρική διασύνδεση αποτελεί όχι μόνο το πιο βιώσιμο σενάριο σε οικονομικούς και περιβαλλοντικούς όρους, αλλά και το πλέον συμφέρον για τους Κύπριους καταναλωτές – τόσο τους οικιακούς όσο και τους εταιρικούς.

Συγκεκριμένα:

• Κόστος: Οι μπαταρίες που θα χρειαστούν μέχρι το 2040 (επιπλέον απ’ όσες θα χρησιμοποιηθούν ούτως ή άλλως στην προοπτική της διασύνδεσης), θα κοστίσουν περίπου 4 δισ. ευρώ (σε όρους CAPEX) ενώ το αντίστοιχο συνολικό κόστος της ηλεκτρικής διασύνδεσης είναι 1,9 δισ. ευρώ. Περαιτέρω, και το λειτουργικό κόστος των μπαταριών είναι πολλαπλάσιο του αντίστοιχου λειτουργικού κόστους της διασύνδεσης (OPEX). Έτσι προκύπτει ότι η εξοικονόμηση κόστους στην περίπτωση της ηλεκτρικής διασύνδεσης είναι υπερδιπλάσια.
• Όφελος: Η διασύνδεση θα επιφέρει συνολικό κοινωνικό καθαρό όφελος της τάξης των 6 δισ. ευρώ χάρη στην εξοικονόμηση από την υποκατάσταση καυσίμου, τη μείωση εκπομπών αερίων ρύπων κ.λπ., το οποίο υπερβαίνει κατά πολύ το κόστος του έργου της διασύνδεσης. Αυτό σημαίνει ότι η διασύνδεση θα έχει υπερδιπλάσιο δείκτη ωφελιμότητας για το κοινωνικό σύνολο (~19% έναντι ~6% για την περίπτωση της απομονωμένης ανάπτυξης).
• Επιβάρυνση: Κατά την διάρκεια της κατασκευής του έργου (έως το 2029), η μέση επιβάρυνση του Κύπριου καταναλωτή είναι ελάχιστη, καθώς δεν θα υπερβαίνει μεσοσταθμικά τα 0,6 λεπτά του ευρώ ανά κιλοβατώρα (ή 6 €/MWh). Από την έναρξη της λειτουργίας της διασύνδεσης, η επιβάρυνση του Κύπριου καταναλωτή υπολογίζεται (μεσοσταθμικά) στα 0,7 λεπτά του ευρώ ανά κιλοβατώρα (ή 7 €/MWh).

Το χρηματικό όφελος

Σύμφωνα με τα στοιχεία που προκύπτουν από τη μελέτη, το χρηματικό όφελος που θα αποκομίσει το νοικοκυριό της Κύπρου (με μια μέση ετήσια κατανάλωση 5.000 κιλοβατώρων), έχει ως εξής:

• Στο στάδιο της κατασκευής (έως το 2029) η επιβάρυνση θα ισούται με 30 ευρώ ετησίως, δηλαδή με 2,5 ευρώ μηνιαίως.
• Στο στάδιο της λειτουργίας (από το 2030), η εξοικονόμηση θα υπερβαίνει τα 425 ευρώ ετησίως, δηλαδή τα 35,5 ευρώ μηνιαίως.

Αυτό σημαίνει ότι, το ποσό που θα επιβαρυνθεί συνολικά ο Κύπριος καταναλωτής τα πέντε χρόνια της κατασκευής (150 ευρώ), θα το γλιτώσει ήδη από το πρώτο πεντάμηνο λειτουργίας της διασύνδεσης (χάρη στη μείωση του λογαριασμού κατά 425 ευρώ το έτος ή 35,5 ευρώ/μήνα).