Καφές: Με νόμο της ΕΕ οι νέες αυξήσεις στην τιμή

Από την 1η Ιουλίου ο καφές σερβίρεται πιο «πικρός», καθώς ο συντελεστής ΦΠΑ στον σερβιριζόμενο καφέ, τσάι, κακάο, χαμομήλι και τα άλλα αφεψήματα επέστρεψε στο 24% μετά από τέσσερα χρόνια. Υπενθυμίζεται ότι είχε μειωθεί στο 13% λόγω της πανδημίας.

Η επιβάρυνση αυτή ήρθε να προστεθεί στην εκρηκτική άνοδο των τιμών του καφέ, ως commodity, λόγω των επιπτώσεων της ξηρασίας στη συγκομιδή και της συνεχιζόμενης κρίσης στην Ερυθρά Θάλασσα που έχει πλήξει τις παραδόσεις στην Ευρώπη.

Μέσα στο δυσοίωνο αυτό κλίμα για την αγορά, έρχεται μία ακόμα παράμετρος να επιδεινώσει την κατάσταση, προκαλώντας προβληματισμό αλλά και έντονες αντιδράσεις από παράγοντες της αγοράς.

Πόσο πάει ο καφές από αποψιλωμένα δάση

Το αφεντικό της Lavazza, Giuseppe Lavazza προειδοποιεί ότι ένα φλιτζάνι καφέ θα μπορούσε σύντομα να γίνει πολύ πιο ακριβό λόγω των νέων κανόνων παραγωγής και αποψίλωσης των δασών.

Οι κανόνες της ΕΕ για την αποψίλωση των δασών που εφαρμόστηκαν πρόσφατα, θα μπορούσαν σύντομα να οδηγήσουν σε απρόβλεπτες συνέπειες: χιλιάδες τόνοι που εισάγονται στην ΕΕ θα μπορούσαν να απαγορευθούν, επειδή παρήχθησαν σε εκτάσεις που πρόσφατα αποψιλώθηκαν.

Μολονότι οι κανόνες της ΕΕ για την αποψίλωση των δασών φαίνεται να έχουν καλές προθέσεις, με στόχο τη διατήρηση της ποιότητας των δασών και τη μείωση των επιπτώσεων της αποψίλωσης των δασών στις τοπικές κοινότητες, αρκετοί ηγέτες του κλάδου φοβούνται ότι μπορεί να έχουν εκπονηθεί άσχημα και είναι σχεδόν αδύνατο να εφαρμοστούν σε ορισμένες περιπτώσεις.

Δορυφορικές συντεταγμένες

Όπως επισημαίνει το euronews, σύμφωνα με τους νέους κανόνες, οι κατασκευαστές καφέ σε όλο τον κόσμο θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν δορυφορικές συντεταγμένες για να χαρτογραφήσουν ψηφιακά πόσο μεγάλη είναι η φάρμα τους και να τονίσουν ξεκάθαρα τα όριά της, προκειμένου να ελέγξουν εάν κάποια από τη γη έχει πρόσφατα αποψιλωθεί.

Ωστόσο, για αρκετούς αγρότες σε βασικές χώρες παραγωγής καφέ και αναπτυσσόμενες χώρες, όπως η Βραζιλία, το Βιετνάμ, η Ινδονησία και η Κολομβία, αυτό θα ήταν σχεδόν αδύνατο, λόγω των κεφαλαίων και της τεχνικής τεχνογνωσίας που απαιτούνται για τη δορυφορική χαρτογράφηση.

Σε μια συνομιλία με δημοσιογράφους κατά τη διάρκεια του τουρνουά τένις Wimbledon, ο Lavazza είπε ότι το αποτέλεσμα για τις επιχειρήσεις θα ήταν «τρομερό» και πρόσθεσε: «Αυτό εισάγει έναν μεγάλο περιορισμό, μια πολύ έντονη στρέβλωση της αγοράς. Για όλους τους Ευρωπαίους , αυτό είναι πολύ δύσκολο. Σκεφτείτε τους αγρότες στην Κεντρική Αμερική, νομίζω ότι πολύ λίγοι από αυτούς είναι έτοιμοι να συμμορφωθούν με τον κανονισμό».

Τα σύνορα των εκμεταλλεύσεων σε πολλές από τις χώρες είναι ασαφή και ήταν για γενιές, με αποτέλεσμα οι αγρότες να μην γνωρίζουν επακριβώς την πλήρη έκταση των εκμεταλλεύσεών τους και, επομένως, να μην μπορούν να παράσχουν τις πληροφορίες που χρειάζονται για τη δορυφορική χαρτογράφηση.

Πρόσθετο ρυθμιστικό φορτίο

Οι νέοι κανονισμοί της ΕΕ είναι επίσης πιθανό να δημιουργήσουν πρόσθετο ρυθμιστικό φόρτο στους εισαγωγείς καφέ στο μπλοκ, οι οποίοι θα πρέπει τώρα να διενεργούν εκτεταμένους ελέγχους στους εξαγωγικούς εταίρους τους, όπως ανεξάρτητους ελέγχους και εκτιμήσεις κινδύνου.

Αυτό είναι πιθανό να επιβαρύνει το κόστος και τον χρόνο, πράγμα που θα μπορούσε επίσης να σημαίνει ότι πολλές εταιρείες παρασκευής καφέ στην ΕΕ σκέφτονται να εγκαταλείψουν το μπλοκ και να δημιουργήσουν εγκαταστάσεις αλλού, όπως η Κίνα ή οι ΗΠΑ, περιορίζοντας ακόμη περισσότερο τις προμήθειες καφέ.

Οι τιμές του καφέ αυξάνονται επίσης πρόσφατα λόγω φυσικών παραγόντων, όπως η ξηρασία, καθώς και γεωπολιτικών παραγόντων όπως η κρίση της Ερυθράς Θάλασσας, που αυξάνει σημαντικά τους χρόνους αποστολής και τις καθυστερήσεις της αλυσίδας εφοδιασμού.

Η Sahra Nguyen, ιδρύτρια της Nguyen Coffee Supply, δήλωσε: «Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν την αύξηση της τιμής του robusta, συμπεριλαμβανομένων των ελλείψεων που σχετίζονται με την ξηρασία που θα ανεβάσουν την τιμή. Επιπλέον, οι ελλείψεις arabica που σχετίζονται με το κλίμα θα αυξήσουν τη ζήτηση για robusta, καθώς οι εταιρείες θα πρέπει να διαφοροποιήσουν τις προσφορές τους».

Καθησυχάζει η Κομισιόν

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι έχει δρομολογήσει πολλές πρωτοβουλίες για να βοηθήσει τις χώρες παραγωγής και τους μικροϊδιοκτήτες να συμμορφωθούν με το EUDR.

Πρόσθεσε ότι ορισμένοι μικροϊδιοκτήτες βλέπουν του EUDR ως ευκαιρία, ειδικά εάν συνοδεύεται από μέτρα στήριξης της ΕΕ, καθώς θα τους βοηθήσει να ανταποκριθούν στην αυξανόμενη παγκόσμια ζήτηση για προϊόντα βιώσιμης προέλευσης.

Το EUDR απαιτεί από τις εταιρείες να χαρτογραφήσουν ψηφιακά τις αλυσίδες εφοδιασμού τους στο χωράφι στο οποίο καλλιεργήθηκαν οι πρώτες ύλες, κάτι που θα μπορούσε ενδεχομένως να περιλαμβάνει τον εντοπισμό εκατομμυρίων μικρών αγροκτημάτων σε απομακρυσμένες περιοχές.

Επιπλέον, επειδή οι εταιρείες συχνά δεν συναλλάσσονται άμεσα με τους αγρότες, θα μπορούσαν να βασίζονται εν μέρει σε δεδομένα που παρέχονται από πολλούς τοπικούς μεσάζοντες, μερικούς από τους οποίους μπορεί επίσης να μην έχουν άμεση συναλλαγή ή να μην εμπιστεύονται.

Σε ορισμένες αναπτυσσόμενες χώρες, η αποσπασματική κάλυψη στο Διαδίκτυο δυσχεραίνει τη χαρτογράφηση, ενώ έμποροι και ειδικοί του κλάδου λένε ότι οι διαφωνίες για τα δικαιώματα γης, η αδύναμη επιβολή του νόμου και οι συγκρούσεις φυλών μπορεί να καταστήσουν επικίνδυνη ακόμη και την αναζήτηση δεδομένων σχετικά με την ιδιοκτησία αγροκτημάτων.

Ανατροπή στις αλυσίδες εφοδιασμού

Αλλά η αποκοπή αγροτών μικρής κλίμακας ή ολόκληρων χωρών δεν θα είναι εφικτή εάν είναι σημαντικοί παραγωγοί εμπορευμάτων.

Η Ακτή Ελεφαντοστού και η Γκάνα, για παράδειγμα, παράγουν σχεδόν το 70% της παγκόσμιας παραγωγής κακάο, ενώ το 60% του καφέ προέρχεται από τη Βραζιλία και το Βιετνάμ. Η Ινδονησία και η Μαλαισία καλλιεργούν σχεδόν το 90% του παγκόσμιου φοινικέλαιου, ένα προϊόν που χρησιμοποιείται σε οτιδήποτε, από πίτσα και κραγιόν μέχρι βιοκαύσιμα.

Ως εκ τούτου, ορισμένες μεγάλες εταιρείες λένε ότι θα ανακατευθύνουν τις πρώτες ύλες που δεν μπορούν να εντοπίσουν αξιόπιστα σε αυτές τις χώρες σε αγορές εκτός ΕΕ, ενώ θα αποστέλλουν συμβατά αγαθά στην ΕΕ.

Η Golden Agri Resources, μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες φοινικελαίου στον κόσμο, είπε στο Reuters ότι «θα απαιτηθούν διαχωρισμένες αλυσίδες εφοδιασμού» για την εφαρμογή του EUDR.

Στο βαθμό που αυτή η στρατηγική κυριαρχήσει, θα μειώσει τον αντίκτυπο του EUDR στη διατήρηση των δασών, επειδή οι πρώτες ύλες θα εξακολουθούσαν να καλλιεργούνται σε αποψιλωμένα εδάφη, απλώς όχι για κατανάλωση στην ΕΕ.

Εν τω μεταξύ, το κόστος συμμόρφωσης σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού αναμένεται να αυξήσει τις τιμές των τροφίμων στις 27 χώρες της ΕΕ.

Δύο από τους μεγαλύτερους εμπόρους καφέ στον κόσμο, η Sucafina και η Louis Dreyfus Company έχουν ήδη συνάψει μελλοντικές συμβάσεις πωλήσεων που περιλαμβάνουν premium EUDR, σύμφωνα με πηγή σε μεγάλη εμπορία εμπορευμάτων.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε ότι το EUDR δεν αναμένεται να οδηγήσει σε πληθωρισμό στα τρόφιμα. Σημείωσε, για παράδειγμα, ότι ενώ η ιχνηλασιμότητα έχει ένα κόστος, αυτό πιθανότατα θα αντισταθμιστεί, καθώς ο νόμος θα πρέπει να μειώσει τον αριθμό των μεσαζόντων στην αγορά.