Η εναλλακτική στο τραπεζικό σύμπαν: Ο αξιοσημείωτος αντίκτυπος του Ν. 5072/2023 στις εταιρείες παροχής πιστώσεων

Με μια νομοθετική κίνηση που αλλάζει τους κανόνες του παιχνιδιού, η Ελλάδα φέρνει μια νέα εποχή για τις εταιρείες παροχής πιστώσεων με την εισαγωγή του Ν. 5072/2023. Πρόκειται για μια αλλαγή που αναδιαμορφώνει το χρηματοπιστωτικό τοπίο, δημιουργώντας ευκαιρίες για ιδιώτες και επιχειρήσεις.

Η ανάλυση των συνεπειών του Ν. 5072/2023 αποκαλύπτει βασικά σημεία που αναδεικνύουν τον σημαντικό ρόλο των εταιρειών παροχής πιστώσεων στην οργάνωση ενός εναλλακτικού χρηματοπιστωτικού τοπίου και στην προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης.

Το νομικό πλαίσιο πριν από τον Ν. 5072/2023

Από την ίδρυσή τους βάσει του Ν. 2076/1992, οι εταιρείες παροχής πιστώσεων έχουν εξελιχθεί ως προς το ρυθμιστικό τους πλαίσιο εδώ και περισσότερο από τρεις δεκαετίες, με τροποποιήσεις που εισήχθησαν με τους Ν. 3601/2007 και Ν. 4261/2014, νόμοι που αντικατόπτριζαν τις οικονομικές συνθήκες της εποχής τους.

Από την αρχική τους λειτουργία σε ένα περιορισμένο πεδίο χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, έχει γίνει πλέον φανερή η δυναμική που μπορούν να έχουν οι εταιρείες παροχής πιστώσεων στην ιδιωτική χρηματοδότηση.

Οι βασικές αλλαγές που επέφερε ο Ν. 5072/2023

Στον πυρήνα της εξέλιξης της ελληνικής χρηματοπιστωτικής αγοράς, ο πρόσφατος Ν. 5072/2023 φανερώνει μια σημαντική μετατόπιση. Η πιο αξιοσημείωτη αλλαγή έγκειται στο ευρύτερο πεδίο των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών που μπορούν πλέον να παρέχουν οι εταιρείες παροχής πιστώσεων. Σύμφωνα με την προηγούμενη νομοθεσία, οι εταιρείες αυτές περιορίζονταν στην παροχή προϊόντων καταναλωτικής πίστης, ενώ πλέον με τον Ν. 5072/2023 έχουν το δικαίωμα να χορηγούν και στεγαστικά δάνεια σε ιδιώτες και πιστωτικές λύσεις σε υπερχρεωμένα πρόσωπα (ιδιώτες και εταιρείες) με σκοπό την αναχρηματοδότηση ή την αναδιάρθρωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων τους, είτε είναι ρυθμισμένα είτε όχι.

Επιπλέον, σύμφωνα με τη νέα νομοθεσία, οι εταιρείες παροχής πιστώσεων μπορούν να διευρύνουν το χαρτοφυλάκιό τους αγοράζοντας δανειακές απαιτήσεις (χωρίς την ανάγκη διαμεσολάβησης εταιρείας διαχείρισης απαιτήσεων) ή να ενισχύσουν τη ρευστότητά τους πωλώντας τις δανειακές απαιτήσεις τους. Ως εκ τούτου, η δευτερογενής αγορά δανειακών χαρτοφυλακίων γίνεται πιο δυναμική και διασυνδεδεμένη.

Παράλληλα, βάσει του Ν. 5072/2023 οι εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις (Ε.Δ.Α.Δ.Π.) έχουν επίσης το δικαίωμα να εισέλθουν σε αυτή την εναλλακτική χρηματοπιστωτική αγορά και να χορηγούν πιστωτικά προϊόντα σε οφειλέτες, των οποίων τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια βρίσκονται ήδη υπό τη διαχείριση ενός servicer με συναφή άδεια. Αποκλειστικός σκοπός της πίστωσης αυτής είναι η αναχρηματοδότηση ή η αναδιάρθρωση των δανείων των οφειλετών, ενώ η πίστωση αυτή εξακολουθεί να θεωρείται τραπεζικό δάνειο. Ως εκ τούτου, διευρύνονται οι υπηρεσίες και οι πελάτες των Ε.Δ.Α.Δ.Π. Εάν μια τέτοια εταιρεία διαχειρίζεται για λογαριασμό πιστωτών ένα μέρος των δανείων ενός συγκεκριμένου οφειλέτη, μπορεί να αναχρηματοδοτήσει άλλα δάνεια του ίδιου οφειλέτη που κατέχουν οι ίδιοι πιστωτές ή άλλοι πιστωτές με στόχο ένα ολιστικό σχέδιο αναδιάρθρωσης του οφειλέτη.

Ρυθμιστικό πλαίσιο

Η Τράπεζα της Ελλάδος είναι η αρμόδια ρυθμιστική αρχή για τη χορήγηση αδειών σε όλες τις μη τραπεζικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε αυτή τη νέα χρηματοπιστωτική αγορά. Η Τράπεζα της Ελλάδος είναι επίσης υπεύθυνη για την εποπτεία και τον έλεγχο αυτών των εταιρειών. Οι ρυθμιστικές αυτές απαιτήσεις προστατεύουν τα δικαιώματα των οφειλετών και ενθαρρύνουν τη διαφάνεια στις πρακτικές δανεισμού και την ανάπτυξη μιας νέας, ανταγωνιστικής και βιώσιμης δευτερογενούς αγοράς.

Η σημασία του Ν. 5072/2023 στην ελληνική χρηματοπιστωτική αγορά

Η ευελιξία που επιτυγχάνεται με την επέκταση του χαρτοφυλακίου των εταιρειών παροχής πιστώσεων τις τοποθετεί σε πρωτοποριακή θέση στον κλάδο της εναλλακτικής χρηματοδότησης. Το ευρύτερο πεδίο χρηματοοικονομικών υπηρεσιών που μπορούν πλέον να παρέχουν οι εταιρείες αυτές τις βοηθάει να ξεκλειδώσουν σπουδαίες ευκαιρίες, οι οποίες προηγουμένως δεν ήταν εφικτές λόγω των αυξημένων ρυθμιστικών περιορισμών. Η αλλαγή αυτή δεν είναι απλώς νομοθετική. Είναι ένας επαναπροσδιορισμός του χρηματοπιστωτικού οικοσυστήματος που ανοίγει νέους δρόμους για επενδύσεις και οικονομική ανάπτυξη.

Οι εταιρείες παροχής πιστώσεων, οι εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις καθώς και οι εταιρείες μικροχρηματοδότησης, οι οποίες ιδρύθηκαν βάσει του N. 4701/2020, αποτελούν συνολικά μια νέα αγορά εναλλακτικής χρηματοδότησης που λειτουργεί παράλληλα με τα τραπεζικά ιδρύματα. Αυτές οι οντότητες θα μπορούν να προσφέρουν πιστωτικές λύσεις σε οφειλέτες που δεν έχουν πρόσβαση σε πιστωτικά προϊόντα των παραδοσιακών τραπεζικών ιδρυμάτων λόγω των υφιστάμενων μη εξυπηρετούμενων δανείων τους.

Πρόκειται, επομένως, για μια νομοθετική πρωτοβουλία η οποία ανοίγει έναν νέο ορίζοντα σε όσους δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν επαρκώς στον χρηματοπιστωτικό τομέα, παρέχει ένα σημαντικό εργαλείο για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και διευρύνει το επενδυτικό πεδίο στη σύγχρονη χρηματοπιστωτική αγορά, ενισχύοντας παράλληλα τον ανταγωνισμό και συμβάλλοντας στην ποικιλότητα και τη συνολική ανάπτυξη της αγοράς.

H κυρία Κατερίνα Χριστοδούλου, Partner Δικηγορικής Εταιρείας Your Legal Partners