Πληθωρισμός τροφίμων: Γιατί είναι στο «κόκκινο» οι τιμές στην Ελλάδα

Και με τη «βούλα» πλέον, η χώρα μας είναι από τις ακριβότερες στα τρόφιμα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Τόσο η πρόσφατη έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος όσο και ειδική ανάλυση του ΙΟΒΕ δείχνουν το μεγάλο πρόβλημα που επικρατεί στην Ελλάδα και πλήττει σε πολύ μεγάλο βαθμό τους Έλληνες καταναλωτές.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της μελέτης της ΤτΕ που εστιάζει σε 41 κατηγορίες τυποποιημένων επώνυμων προϊόντων σούπερ μάρκετ και συγκρίνει τις τιμές με άλλες εννέα χώρες της ευρωζώνης, οι τιμές στην Ελλάδα είναι κατά μέσο όρο περίπου 10% υψηλότερες σε σύγκριση με την ευρωζώνη. Είναι χαρακτηριστικό ότι διαφορές τιμών στην Ελλάδα από άλλες ευρωπαϊκές χώρε, φτάνουν έως και στο 129% στο ανθρακούχο νερό ή στο 56% στο γάλα μακράς διαρκείας UHT.

Επίσης ο στιγμιαίος καφές πωλείται στην Ελλάδα κατά 17% πιο ακριβά, στα δημητριακά 15%, στα ανθρακούχα αναψυκτικά 15%. Ακόμη ο  αλεσμένος καφές είναι 50% ακριβότερος, το βούτυρο 54%, η μαργαρίνη 60% και οι χαρτοπετσέτες 100%, ενώ η μέση διαφορά στα ακριβότερα προϊόντα είναι 61%.

Ακρίβεια: Με τα ίδια «όπλα» στη μάχη των υψηλών τιμών

Οι υψηλές τιμές, όπως αναφέρει η ΤτΕ, αντανακλούν σε μεγάλο βαθμό αυξημένη συγκέντρωση στην αγορά των προμηθευτών, όπου δραστηριοποιούνται μεγάλες πολυεθνικές οι οποίες προμηθεύουν την αγορά με εισαγόμενα προϊόντα, στρεβλώσεις στην αγορά της λιανικής, καθώς και διαφορές στις καταναλωτικές συνήθειες, όπως για παράδειγμα αγορά μικρών συσκευασιών.

Υψηλές τιμές με χαμηλούς μισθούς

Επιβαρυντικά είναι και τα στοιχεία που…δίνει το ΙΟΒΕ, καθότι ο πληθωρισμός τροφίμων στην Ελλάδα είναι συγκρίσιμος με τον μέσο όρο των 27, όταν οι μισθοί στην Ελλάδα σε όρους αγοραστικής δύναμης βρίσκονται πάνω μόνο από τους αντίστοιχους της Βουλγαρίας.

Σύμφωνα με την ειδική ανάλυση του ΙΟΒΕ, την περίοδο Ιανουαρίου 2021- Μαΐου 2024 ο εγχώριος Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή στα Τρόφιμα σημείωσε παρόμοια ποσοστιαία σωρευτική άνοδο με τον ΕνΔΤΚ στην ΕΕ27, ενώ μικρές αποκλίσεις καταγράφονται συγκριτικά με επιλεγμένες χώρες της ΕΕ27.

Αναλυτικά, ο εγχώριος ΕνΔΤΚ για τα Τρόφιμα ενισχύθηκε 29,4% έναντι 30,6% στην ΕΕ27, ενώ ελαφρώς εντονότερη ήταν η άνοδος του δείκτη στην Ισπανία, κατά 31%. Σε χαμηλότερα επίπεδα, εντοπίζονται η Ιταλία και η Πορτογαλία, με τον ΕνΔΤΚ να αυξάνεται σωρευτικά κατά 24,1% και 28,8%, αντίστοιχα την περίοδο Ιανουαρίου 2021- Μαΐου 2024.  Συνεπώς, οι μεταβολές των τιμών στα Τρόφιμα εγχωρίως δεν παρουσιάζουν σημαντικές αποκλίσεις από την ΕΕ27, εύρημα το οποίο σε ένα βαθμό αποτυπώνει ότι ο πληθωρισμός στα Τρόφιμα αποτελεί ευρωπαϊκό ζήτημα.

Ως προς τις ετήσιες μεταβολές ο εγχώριος ΕνΔΤΚ για τα Τρόφιμα κατέγραψε άνοδο 2,5% τον Μάιο του τρέχοντος έτους, σε συνέχεια ανόδου 8,3% τον Ιανουάριο φέτος, ενώ ηπιότερες ήταν οι μεταβολές του δείκτη σε ΕΕ27, 1,4% τον Μάιο, από 4,8% τον πρώτο μήνα του 2024. Σε υψηλότερα επίπεδα διαμορφώθηκε ο πληθωρισμός στα Τρόφιμα στην Ισπανία και την Πορτογαλία, με το σχετικό δείκτη να ενισχύεται 4,5% και 3,5%, αντίστοιχα τον Μάιο φέτος, όταν τον Ιανουάριο, σημείωνε αύξηση 7,5% και 2,6%, αντίστοιχα.

Ασθενέστερος ήταν ο ρυθμός μεταβολή των τιμών στα Τρόφιμα στην Ιταλία, 2,1% τον Μάιο από 6,0% τον Ιανουάριο φέτος. Επομένως, εντός του τρέχοντος έτους, καταγράφονται τάσεις αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού στα Τρόφιμα σε ΕΕ27 και σε επιλεγμένες ευρωπαϊκές χώρες, με αυτές, ωστόσο να είναι πιο έντονες στην Ελλάδα.

Τι ισχύει την τελευταία 3ετία

Ως προς τις σωρευτικές μεταβολές των τιμών σε επιμέρους κατηγορίες τροφίμων στην Ελλάδα και στην ΕΕ27 την περίοδο Ιανουαρίου 2021 – Μαΐου 2024, δεν καταγράφονται έντονες διαφοροποιήσεις. Αναλυτικά, την περίοδο Ιανουαρίου 2021 – Μαΐου 2024 ο ΕνΔΤΚ στα Επεξεργασμένα τρόφιμα ενισχύθηκε σωρευτικά 30,3% στην Ελλάδα έναντι 31,9% στην ΕΕ27, ενώ συνολικά στα Είδη διατροφής καταγράφηκε ενίσχυση 29,4% εγχωρίως έναντι 30,6% στην ΕΕ27.

Ομοίως, η άνοδος του ΕνΔΤΚ στα Νωπά τρόφιμα στην Ελλάδα το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου 2021- Μαΐου 2024 ανήλθε σε 26,9%, σχεδόν όσο και στην ΕΕ27 (26,8%). Αντίθετα, ισχυρότερη ήταν η σωρευτική άνοδος στο Ελαιόλαδο, κατά 137,2% εγχωρίως έναντι 121,5% στην ΕΕ27.

Επομένως, οι σωρευτικές μεταβολές των τιμών σε επιμέρους κατηγορίες στα Είδη διατροφής το διάστημα Ιανουαρίου 2021 – Μαΐου. 2024 στην Ελλάδα δεν διαφοροποιούνται σε σύγκριση με τον μέσο όρο στην ΕΕ-27, με εξαίρεση το Ελαιόλαδο.

Το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Μαΐου 2024 ο πληθωρισμός τροφίμων ανήλθε κατά μέσο όρο σε 5,6% εγχωρίως από 11,7% το 2023, ενώ στην ΕΕ27 ο ρυθμός μεταβολής των τιμών στα Τρόφιμα την ίδια περίοδο διαμορφώθηκε σε 2,3% από 12,7% το 2023.

Το πρόβλημα με το ελαιόλαδο

Αναφορικά με τη συμβολή επιμέρους κατηγοριών τροφίμων στη διαμόρφωση του εγχώριου πληθωρισμού (ΕνΔΤΚ) στα Τρόφιμα, το α΄ πεντάμηνο του τρέχοντος έτους φαίνεται να ξεχωρίζει το Ελαιόλαδο. Αναλυτικά, η συμβολή του Ελαιόλαδου ανήλθε κατά μέσο όρο σε 5 ποσοστιαίες μονάδες (π.μ.) το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Μαΐου 2024 από -0,7 π.μ. το 2023.

Αντίστοιχα, η συμβολή των Νωπών τροφίμων ήταν κατά μέσο όρο 4,6 π.μ. το ίδιο χρονικό διάστημα από 4,1 π.μ. το 2023, ενώ τα Επεξεργασμένα τρόφιμα, εξαιρουμένου του Ελαιόλαδου, συνεισέφεραν αρνητικά, κατά μέσο όρο -4,1 ποσοστιαίες μονάδες το α΄ πεντάμηνο του 2024, από 8,3 π.μ. το 2023.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η συμβολή του Ελαιόλαδου στον πληθωρισμό τροφίμων ανήλθε κατά μέσο όρο σε 0,8 ποσοστιαίες μονάδες το α΄ πεντάμηνο 2024 από 0,3 π.μ. το 2023. Όμοια, ήταν και η συμβολή των Νωπών τροφίμων, κατά μέσο όρο 0,8 π.μ. την ίδια περίοδο από 1,4 π.μ. το 2023, ενώ τα Επεξεργασμένα τρόφιμα, εξαιρουμένου του Ελαιόλαδου, συνεισέφεραν κατά μέσο όρο 0,7 ποσοστιαίες μονάδες το α΄ πεντάμηνο του 2024, από 11 π.μ. το 2023. Συνεπώς, η συμβολή του Ελαιόλαδου και των Νωπών τροφίμων στον πληθωρισμό σε Ελλάδα το α΄ πεντάμηνο 2024 ήταν ισχυρότερη σε σχέση με την ΕΕ27.