Ηλεκτρικά δίκτυα: Σαββατοκύριακο «φωτιά» στην Ευρώπη – Ο καύσωνας δοκιμάζει τις αντοχές

Δεκάδες πόλεις σε ολόκληρη την Ευρώπη είναι σε κόκκινο συναγερμό, εξαιτίας του παρατεταμένου καύσωνα, και το Σαββατοκύριακο που διανύουμε το θερμόμετρο αναμένεται να ανέβει ακόμα περισσότερο, ενισχύοντας τις ανησυχίες: οι καυτές θερμοκρασίες πυροδοτούν δασικές πυρκαγιές , καταπονούν τα ηλεκτρικά δίκτυα και κάνουν την καθημερινή ζωή αφόρητη.

Τα θερμά καλοκαίρια δεν είναι σπάνιο φαινόμενο στη Ευρώπη, αλλά η κλιματική αλλαγή κάνει τους καύσωνες μεγαλύτερους, ισχυρότερους και συχνότερους, διατηρώντας επικίνδυνα υψηλές θερμοκρασίες ακόμη και τη νύχτα.

Και πιο δροσερός καιρός δεν αναμένεται μέχρι τις 26 Ιουλίου.

Ηλεκτρικά δίκτυα: Στο έλεος της κλιματικής αλλαγής

Η απειλή για για τα ηλεκτρικά δίκτυα

Το παρατεταμένο κύμα καύσωνα δημιουργεί αιχμές στη ζήτηση για διατήρηση της ψύξης και μειώνει την απόδοση των φωτοβολταϊκών. Παράλληλα προκαλεί χαλάρωση των καλωδίων και υπερθέρμανση των μετασχηματιστών, αυξάνοντας τον κίνδυνο πυρκαγιάς στα ηλεκτρικά δίκτυα. Ο απρόβλεπτος καιρός, συμπεριλαμβανομένων των ολοένα και πιο έντονων καταιγίδων και της ξηρασίας που στερεύουν τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια, απαιτεί μεγαλύτερη ανθεκτικότητα στο δίκτυο.

Τα ηλεκτρικά δίκτυα και η πρόταση για ένα διεθνές υπερδίκτυο

Ο John Pettigrew, Διευθύνων Σύμβουλος του Εθνικού Δικτύου στο Ηνωμένο Βασίλειο, είναι ένας από τους πολλούς που έχουν προωθήσει την ιδέα ενός διεθνούς «υπερδικτύου», με καλώδια συνεχούς ρεύματος υψηλής τάσης (HVDC) μεταξύ χωρών, που συνδέουν την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με τη ζήτηση σε μεγάλες αποστάσεις με χαμηλές απώλειες μετάδοσης, συμπεριλαμβανομένης της αποθήκευσης για τη διαχείριση των αυξήσεων της ζήτησης και της διακοπής της προσφοράς.

Ένα υπερδίκτυο θα διασυνδέει διάφορες χώρες με ένα δίκτυο μεταφοράς HVDC, καθιστώντας δυνατή την εμπορία μεγάλων όγκων ηλεκτρικής ενέργειας – ιδιαίτερα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας – σε μεγάλες αποστάσεις.

Φόβοι για γενικευμένα black out

Μέσα στο κλίμα αυτό, υπάρχει διάχυτη ανησυχία ότι τα παρατεταμένα 40άρια στην Ευρώπη θα δοκιμάσουν τις αντοχές του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας, ενισχύοντας τους φόβους ότι οι διακοπές στην ηλεκτροδότηση που σημειώθηκαν τον Ιούνιο στα Βαλκάνια, μπορεί να επεκταθούν σε ολόκληρη την ήπειρο.

«Η υπερθέρμανση προκαλεί όλα τα φαινόμενα που αναφέρονται στα δελτία ειδήσεων, με πυρκαγιές και δυσλειτουργίες και μπλακ άουτ», σχολιάζει στο Montelnews, ο Lorenzo Spadoni, επικεφαλής πωλήσεων στη Νότια Ευρώπη της Pixii Batteries. «Τα μπλακ άουτ συμβαίνουν επειδή οι μετασχηματιστές μπαίνουν σε λειτουργία προστασίας, σβήνουν πριν ανάψουν όταν το πετρέλαιο υπερθερμαίνεται».

Από την πλευρά του ο Antonio Sano, ιδρυτής της ιταλικής υπηρεσίας πρόβλεψης κλίματος Il Meteo, εκτιμά ότι τις επόμενες ημέρες, ο αφρικανικός αντικυκλώνας Charon (Χάρος) πιθανότατα θα καταρρίψει τα ευρωπαϊκά ρεκόρ θερμότητας, απειλώντας τα ηλεκτρικά δίκτυα.

Στην Ανατολική Ευρώπη, ο καύσωνας θα είναι ακόμη πιο έντονος. Η Σερβία, η Βουλγαρία, η Ουγγαρία, η Ουκρανία, η Μολδαβία και ολόκληρη η Βαλκανική Χερσόνησος
«θα επηρεαστούν σημαντικά με μέγιστες κορυφές κοντά ή ακόμα και άνω των 40 C για πολλές ημέρες», είπε ο Sano.

Καύσωνας σε Ισπανία και Ιταλία

Η ισπανική μετεωρολογική υπηρεσία Aemet εξέδωσε προειδοποίηση για ακραίο καύσωνα, αναμένοντας θερμοκρασίες άνω των 44 βαθμών Κελσίου.

Οι μέσες θερμοκρασίες σε εθνικό επίπεδο θα ξεπεράσουν τους 27 βαθμούς Κελσίου μέχρι το τέλος Ιουλίου, περίπου 2 βαθμούς Κελσίου πάνω από την κανονική, σύμφωνα με τα στοιχεία της Montel Analytics.

Η επιχειρηματική πρωτεύουσα της Ιταλίας Μιλάνο έχει επίσης επηρεαστεί από δυσλειτουργίες του δικτύου, αφήνοντας τμήματα της πόλης χωρίς ρεύμα τις τελευταίες εβδομάδες.

«Τα κύρια μπλακ άουτ ήταν στο Μιλάνο. Ο διανομέας είναι ο A2A και αν δεν ενισχύσουν τα δίκτυα για ηλεκτρικά αυτοκίνητα και διανομείς, το πρόβλημα θα εμφανιστεί ξανά», είπε στην Montel ο Corrado Micozzi, Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας προβλέψεων ενέργειας MycSolutions.

Στην Ιταλία , οι φύλακες των ζωολογικών κήπων έδωσαν στα ζώα τεμάχια πάγου για να αποτρέψουν τη θερμοπληξία καθώς οι θερμοκρασίες ανέβηκαν στα ύψη, ενώ 14 πόλεις, όπως η Φλωρεντία, το Παλέρμο και η Μπολόνια, τέθηκαν σε κόκκινο συναγερμό.

Κι όπως υπογραμμίζει το γαλλικό πρακτορείο France 24, την κατάσταση  επιβαρύνουν σμήνη ακρίδων που ευδοκιμούν στις ζεστές συνθήκες και έχουν εισβάλει σε χωράφια και περιβόλια στην ανατολική περιοχή της Emilia Romagna.

«Οι υψηλές θερμοκρασίες και η έλλειψη βροχής ευνόησαν τον μαζικό πολλαπλασιασμό ενός από τα έντομα που φοβούνται περισσότερο οι αγρότες», δήλωσε το κύριο γεωργικό λόμπι της Ιταλίας Coldiretti.

Στην Ουγγαρία , η οποία βρίσκεται υπό προειδοποίηση μέγιστης ζέστης από τις 7 Ιουλίου, οι υψηλές θερμοκρασίες έχουν παραμορφώσει έναν διάδρομο προσγείωσης αεροδρομίου, ενώ η κρατική εταιρεία τρένων προέτρεψε τους επιβάτες να πάρουν κλιματιζόμενα λεωφορεία αντί για τα ξεπερασμένα βαγόνια της.

Η Κροατία και η Σερβία κατανάλωσαν αυτήν την εβδομάδα ποσότητα ρεκόρ ηλεκτρικής ενέργειας καθώς οι κάτοικοι άνοιξαν κλιματιστικά για να νικήσουν τη ζέστη.

Και σε άλλες βαλκανικές χώρες, όπως η Αλβανία, η Βοσνία, η Κροατία και το Μαυροβούνιο, ο κόσμος φοβάται για μια επανάληψη του σεναρίου του περασμένου μήνα,  όταν εκτεταμένα black out έπληξαν ολόκληρες περιοχές

Οι τελευταίοι 13 μήνες ήταν οι πιο ζεστοί που έχουν καταγραφεί ποτέ, και οι καύσωνες έχουν ήδη πλήξει φέτος τη Βόρεια Αμερική, το Μεξικό , την Ινδία και την Ταϊλάνδη.

Σύμφωνα με το ευρωπαϊκό σύστημα Copernicus η μέση θερμοκρασία για τον Ιούνιο σε όλη την Ευρώπη ήταν 1,57 βαθμούς Κελσίου πάνω από τον μέσο όρο της περιόδου 1991–2020, καθιστώντας τον μήνα τον θερμότερο που έχει καταγραφεί.

Αλλά αυτό έγινε σε μεγάλο βαθμό αισθητό στις νοτιοανατολικές περιοχές και την Τουρκία , με τη δυτική Ευρώπη να παρουσιάζει αργή έναρξη του καλοκαιριού, με θερμοκρασίες σχεδόν ή κάτω από τις μέσες τιμές για τον Ιούνιο.

Το ντόμινο των blackout

Υπενθυμίζεται ότι ένα ντόμινο εκτεταμένων διακοπών ηλεκτροδότησης σημειώθηκε στις 21 Ιουνίου σε Αλβανία, Μαυροβούνιο, Βοσνία και μέρος της Κροατίας λόγω μπλακ άουτ στα Δυτικά Βαλκάνια. Ήταν τότε που τα διασυνδεδεμένα συστήματα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας των προαναφερόμενων χωρών κατέρρευσαν υπό το βάρος της αυξημένης ζήτησης,.

Αν και η κατάρρευση του δικτύου περιορίστηκε στην βαλκανική, δεν είναι λίγοι εκείνοι που κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, προειδοποιώντας ότι εκατομμύρια άνθρωποι σε όλον τον κόσμο είναι αντιμέτωποι με τον κίνδυνο εκτεταμένων διακοπών στην ηλεκτροδότηση. Τα ολοένα και θερμότερα καλοκαίρια σηματοδοτούν κατακόρυφη αύξηση στη ζήτηση για ψύξη, καθώς οι υψηλές θερμοκρασίες προκαλούν χαλάρωση των καλωδίων και κινδυνεύουν να πυροδοτήσουν δασικές πυρκαγιές. Οι
αναβαθμίσεις στις υποδομές ηλεκτρικής ενέργειας δεν συμβαδίζουν, παρόλο που οι προσπάθειες για τη μείωση της χρήσης ορυκτών καυσίμων καθιστούν τη διανομή ηλεκτρικής ενέργειας πιο κρίσιμη.

Σε όλο τον κόσμο

Και δεν είναι μόνο η Ευρώπη: όπως υπογραμμίζει το Bloomberg σε πρόσφατο εκτενές του αφιέρωμα, εκατομμύρια νοικοκυριά στο Χιούστον υπέστησαν μπλακ άουτ στον απόηχο του τυφώνα Beryl, χάνοντας τον κλιματισμό καθώς η καταιγιστική ζέστη ακολούθησε την καταιγίδα. Χτυπώντας τις αναδυόμενες και ανεπτυγμένες οικονομίες, οι διακοπές λειτουργίας από τον Ισημερινό έως στην Ινδία τις τελευταίες εβδομάδες προσφέρουν μια πρόγευση του τι θα μπορούσε να ακολουθήσει.

Η κλιματική κρίση εκθέτει τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας σε ξαφνικές πλημμύρες που γκρεμίζουν πύργους μεταφοράς, ξηρασίες που στεγνώνουν δεξαμενές και αυξήσεις της ζήτησης για ψύξη κατά τη διάρκεια του καύσωνα.

«Ολόκληρο το σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας κατασκευάστηκε και σχεδιάστηκε σε μια κλιματική εποχή και τώρα καλείται να λειτουργήσει σε μια διαφορετική κλιματική εποχή», σχολιάζει στο Bloomberg, ο Michael Webber, καθηγητής ενέργειας στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Ώστιν. «Απλώς σημαίνει ότι περισσότερα πράγματα μπορούν να πάνε στραβά». Οι επιπτώσεις

Τα ασταθή δίκτυα δημιουργούν αστάθεια για τις επιχειρήσεις, επηρεάζουν την πολιτική και απειλούν ζωές. Σύμφωνα με το BloombergNEF, η επέκταση του δικτύου θα κοστίσει περίπου 24,1 τρισεκατομμύρια δολάρια για την επίτευξη των καθαρών μηδενικών στόχων μέχρι το 2050, ξεπερνώντας τις επενδύσεις που απαιτούνται σε δυναμικότητα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Λόγω των τεράστιων εκτάσεών τους και της υψηλής χρήσης ενέργειας, οι ΗΠΑ και η Κίνα αντιμετωπίζουν τις μεγαλύτερες προκλήσεις, αλλά καμία χώρα δεν γλιτώνει.