Αναταράξεις στην πορεία μείωσης του πληθωρισμού

Τα πιο πρόσφατα στατιστικά στοιχεία σε Αμερική και Ευρώπη επιτρέπουν οπωσδήποτε μια κάποια αισιοδοξία στην αποκλιμάκωση του πληθωρισμού. Στην ευρωζώνη τον Ιούνιο ο πληθωρισμός υποχώρησε στο 2.5% σε ετήσια βάση, με τις ανησυχίες να περιορίζονται πλέον στον τομέα των υπηρεσιών και των αυξήσεων του ανά μονάδα κόστους εργασίας, αφού τα μοναδιαία κέρδη συμβάλουν πλέον αρνητικά ήδη από τις αρχές του 2024.

Μάλιστα, η πρώτη μικρή έστω πτώση των επιτοκίων στην Ευρώπη έχει δείξει τα πρώτα αποτελέσματα όσον αφορά την αύξηση των στεγαστικών δανείων και, ταυτόχρονα, των τιμών της κτηματαγοράς. Όλα αυτά βεβαίως μπορούν να κάνουν λίγο περισσότερο ανθεκτικές τις πληθωριστικές πιέσεις.

Στην Αμερική ο πληθωρισμός του Ιουνίου βρέθηκε στο 3% ενώ τα αναθεωρημένα στοιχεία της απασχόλησης και των λιανικών πωλήσεων δείχνουν να επιβεβαιώνουν ότι η οικονομία βρίσκεται σε ομαλή αποθέρμανση. Αυτά είναι καλά νέα για την νομισματική πολιτική των δύο κεντρικών τραπεζών, ωστόσο χρειάζεται εγρήγορση και αυξημένη προσοχή. Η δραστική και σταθερή προσπάθεια αποκλιμάκωσης απαιτεί έναν συνδυασμό υπεύθυνης νομισματικής, δημοσιονομικής και μικροοοικονομικής, δηλαδή διαρθρωτικής, πολιτικής.

Η εξουδετέρωση πιθανών πληθωριστικών προσδοκιών απαιτεί την εμπέδωση της εντύπωσης στους οικονομικούς δρώντες ότι το καθεστώς του 2% πληθωρισμού και της δημοσιονομικής πειθαρχίας δεν έχει μεταβληθεί. Σε κάθε περίπτωση πάντως, η στόχευση 2% του πληθωρισμού ενσωματώνει και μια δημοσιονομική δέσμευση: ότι το χρέος της κυβέρνησης θα εξυπηρετείται στα επίπεδα της δεδομένης πληθωριστικής στόχευσης του 2%.

Πάντως, το διεθνές περιβάλλον είναι εξαιρετικά αβέβαιο και είναι γεγονός ότι απαιτούνται δαπάνες για λόγους εθνικής ασφαλείας –για τις περισσότερες χώρες- ενώ απαραίτητες οπωσδήποτε κρίνονται και οι δαπάνες για την κλιματική αλλαγή. Σε πολλές χώρες του δυτικού κόσμου όπως στις ΗΠΑ ή και στη Γαλλία, τα δημοσιονομικά ελλείμματα συνεχίζουν να προβληματίζουν όσον αφορά την περαιτέρω αποκλιμάκωση του πληθωρισμού. Ακόμη, θα απαιτηθούν δαπάνες στήριξης των συνταξιοδοτικών συστημάτων και των πολιτικών φροντίδας καθώς το δημογραφικό πρόβλημα χειροτερεύει συνεχώς σχεδόν παντού.

Επιπροσθέτως, διαφεύγει συνήθως της προσοχής ότι σε όλα τα παραπάνω που ενδεχομένως να συνεχίζουν να πιέζουν τις τιμές, προστίθεται ένας εντεινόμενος προστατευτισμός που παρακωλύει το διεθνές εμπόριο και ακριβαίνει συνεχώς τις διεθνείς αλυσίδες αξίες. Άλλοτε λαμβάνει τη μορφή επιδοτήσεων εξαγωγών, άλλοτε δασμών και ποσοστώσεων στις εισαγωγές, ενώ σε πολλές περιπτώσεις παίρνει τη μορφή της ενεργούς βιομηχανικής πολιτικής.

Υπολογίζεται ότι από το 2019, τα μέτρα αυτά έχουν αυξηθεί 6 φορές, με πρωταθλητές στην προστασία τους τομείς των ορυκτών, της ενέργειας και των αγροτικών προϊόντων. Φυσικά, εάν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, αυτό το διεθνές πολιτικό κλίμα του προστατευτισμού και των «εθνικών προτεραιοτήτων» απέναντι στο ελεύθερο διεθνές εμπόριο, οι προειδοποιήσεις του επικεφαλής του ΔΝΤ στα θέματα αυτά J.P. Gourinchas για σοβαρές και επίμονες αναταράξεις στο δρόμο προς την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού πιθανόν να αποδειχθούν ανθεκτικές και μακροχρόνιες.

*Ο Θεόδωρος Πελαγίδης είναι καθηγητής οικονομικής ανάλυσης στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς, Υποδιοικητής της ΤτΕ και πρώην υπηρεσιακός Υπουργός Οικονομικών

Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟ ΒΗΜΑ