Ελαιόλαδο: Γιατί η μείωση της τιμής στο χωράφι δεν περνά στο ράφι

Οι υψηλές τιμές στο ελαιόλαδο έχουν τραβήξει την προσοχή των καταναλωτών σε όλη την Ευρώπη, εκτινάσσουν τον πληθωρισμό, γίνονται πρωτοσέλιδο και αλλάζουν τις διατροφικές συνήθειες του ευρωπαϊκού Νότου.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι μέσες τιμές του ελαιολάδου στη λιανική πώληση στα 27 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήταν 45% τον Ιούνιο του 2024 σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Συγκριτικά, οι μέσες τιμές των τροφίμων αυξήθηκαν κατά 1,3% κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ενώ οι τιμές στην ευρύτερη κατηγορία λιπαρών και ελαίων αυξήθηκαν κατά 13%.

Εν τω μεταξύ, τα στοιχεία παρακολούθησης τιμών που δημοσιεύθηκαν τον Απρίλιο από το The Grocer, μια εμπορική δημοσίευση με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο, δείχνουν ότι το μέσο κόστος των εμπορικών σημάτων λευκής ετικέτας ελαιολάδου στα μεγαλύτερα σούπερ μάρκετ της χώρας έφτασε τις 7,38 £ (8,60 €) ανά λίτρο, καταγράφοντας αύξηση 42% σε σύγκριση με τον Απρίλιο του 2023.

Η υπεραξία του ελληνικού ελαιόλαδου «πνίγεται» στα βυτία – Τα διδάγματα από Μ. Βρετανία και ΗΠΑ

Περαιτέρω στοιχεία από τον δείκτη αναφοράς εμπορευμάτων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, που παρατίθενται από το oliveoiltimes.com δείχνουν τις τιμές στο ελαιόλαδο στα 9.157 δολάρια (8.530 ευρώ) ανά τόνο τον Ιούνιο, 27%.

Τα μέτρα των κυβερνήσεων για το ελαιόλαδο

Ορισμένες κυβερνήσεις έχουν λάβει μέτρα για να μετριάσουν τις επιπτώσεις του ακριβού ελαιολάδου στα νοικοκυριά.

Οι αρχές στην Τουρκία και το Μαρόκο επέβαλαν απαγορεύσεις εξαγωγών χύδην για να αυξήσουν την εγχώρια προσφορά ελαιολάδου και να προωθήσουν τις εξατομικευμένες εξαγωγές, οι οποίες έχουν υψηλότερες τιμές. Ωστόσο, οι παραγωγοί και οι καταναλωτές και στις δύο χώρες αμφισβήτησαν την αποτελεσματικότητα αυτών των μέτρων.

Εν τω μεταξύ, η κυβέρνηση της Τυνησίας ανακοίνωσε σχέδια να περιορίσει την τιμή του ελαιολάδου στην εγχώρια αγορά στα 15 τυνησιακά δηνάρια (4,45 ευρώ) ανά λίτρο τον Δεκέμβριο και να αφήσει στην άκρη 10.500 λίτρα έξτρα παρθένου ελαιολάδου για αυτήν την πρωτοβουλία.

Ωστόσο, ορισμένοι καταναλωτές αμφισβήτησαν την αποτελεσματικότητα αυτών των προσπαθειών και ισχυρίστηκαν ότι δεν εφαρμόζονται σωστά.

Στην Ισπανία, οι αρχές ακολούθησαν διαφορετική προσέγγιση, αφαιρώντας τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας, από το ελαιόλαδο και άλλα βασικά είδη για να βοηθήσουν τα νοικοκυριά να αντιμετωπίσουν το αυξανόμενο κόστος διαβίωσης.

Αυτή η απόφαση ελήφθη ως απάντηση στις αυξήσεις των τιμών των μεγάλων αλυσίδων λιανικής για τα ελαιόλαδα, οι οποίες έχουν προκαλέσει απογοήτευση.

Από το χωράφι στο ράφι

Ενώ οι τιμές του ελαιολάδου στο χωράφι στην Ισπανία έχουν μειωθεί κατά 25% από τα επίπεδα ρεκόρ που σημειώθηκαν στα μέσα Ιανουαρίου, οι τιμές στη λιανική δεν ακολουθούν το παράδειγμα.

Αυτό οφείλεται κυρίως στην επικρατούσα δυναμική της αγοράς. Πολλοί έμποροι λιανικής αγόρασαν το ελαιόλαδο από τον Νοέμβριο του 2023 έως τον Ιανουάριο του 2024, όταν οι τιμές προέλευσης πλησίαζαν το υψηλό ρεκόρ τους. Ως αποτέλεσμα, πρέπει να πουλήσουν το ελαιόλαδο σε υψηλότερη τιμή για να βγάλουν κέρδος, παρόλο που οι τιμές στην πηγή, έχουν πέσει.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, άλλοι παράγοντες των υψηλών τιμών λιανικής είναι οι εταιρείες που αντισταθμίζουν πιθανές ζημίες από μια άλλη κακή συγκομιδή και την κερδοσκοπία από εταιρείες που αγοράζουν ελαιόλαδο και το διατηρούν πριν το μεταπωλήσουν σε υψηλότερη τιμή αργότερα.

Καθώς οι τιμές λιανικής παραμένουν υψηλές, οι καταναλωτές ενδέχεται να μειώσουν την κατανάλωσή τους ή να στραφούν σε φθηνότερες εναλλακτικές λύσεις . Αυτό μπορεί να μειώσει τη ζήτηση, μειώνοντας τις τιμές λιανικής καθώς προσαρμόζεται η αγορά.

Οι αλλαγές στην παγκόσμια ζήτηση για ελαιόλαδο ενδέχεται επίσης να επηρεάσουν τις τιμές του ελαιολάδου στο ευρωπαϊκό λιανικό εμπόριο.

Καθώς η όρεξη για ελαιόλαδο αυξάνεται σε μη παραδοσιακές αγορές, οι παραγωγοί και οι εξαγωγείς θα εκτρέψουν περισσότερο από το προϊόν τους εκεί, όπου μπορούν συνήθως να χρεώνουν υψηλότερες τιμές , αφήνοντας λιγότερα για τις παραδοσιακές αγορές.

« Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι οι μη παραδοσιακές χώρες παραγωγής ελαιολάδου, εκτός της ΕΕ, αντιπροσωπεύουν πλέον μεγαλύτερο μερίδιο της συνολικής κατανάλωσης ελαιολάδου», δήλωσε στο oliveoiltimes.com, η Lisa Paglietti, οικονομολόγος στον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO): «Οι παραγωγοί και οι διανομείς θα πρέπει να αγκαλιάσουν την πρόκληση της διαφοροποίησης των προϊόντων και της ανάπτυξης της αγοράς, ειδικά για εκείνα τα ελαιόλαδα που διατίθενται στην αγορά με βάση την ποιότητα και όχι την τιμή»

«Ενώ κάθε αγορά και εξειδικευμένη θέση είναι μοναδική, οι παραγωγοί μπορεί να χρειαστεί να προσαρμόσουν τις στρατηγικές τους σε νεότερες αγορές», υπογράμμισε, τονίζοντας ότι  «χωρίς προσπάθειες ανάπτυξης της αγοράς, μπορεί να υπάρχει υψηλότερος βαθμός ελαστικότητας της ζήτησης ως προς τις τιμές και οι μη παραδοσιακές αγορές θα μπορούσαν να παρουσιάσουν μεγαλύτερες δυνατότητες ανάπτυξης στο μέλλον.

Συστάσεις για πιο φθηνό ελαιόλαδο

Καταναλωτικές οργανώσεις, όπως ο Ισπανικός Οργανισμός Καταναλωτών και Χρηστών (OCU), ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός παρακολούθησης των τιμών καταναλωτή, έχουν προσφέρει πολύτιμες συμβουλές σχετικά με οικονομικά αποδοτικές μεθόδους για την αγορά ελαιολάδου χωρίς να διακυβεύονται τα οφέλη του.

Οι συστάσεις περιλαμβάνουν την αγορά μεγαλύτερων ποσοτήτων (που μειώνει την τιμή ανά μονάδα), τη σωστή αποθήκευση του ελαιολάδου για να διαρκέσει όσο το δυνατόν περισσότερο, την εκμετάλλευση των διαφημιστικών εκπτώσεων, τη μείωση της ποσότητας που χρησιμοποιείται σε κάθε προετοιμασία και την υποστήριξη των τοπικών παραγωγών.

Η Paglieti συνιστά την αγορά διαφορετικών ποιοτήτων ελαιολάδου για διάφορους σκοπούς. Για παράδειγμα, κρατήστε το ακριβό μπουκάλι έξτρα παρθένου ελαιόλαδου για το φινίρισμα πιάτων όπως σαλάτες ενώ χρησιμοποιείτε παρθένο ή μη παρθένο για σοτάρισμα και ψήσιμο .

« Ένα υψηλής ποιότητας φρουτώδες λάδι, με τα διακριτά χαρακτηριστικά του, μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε μικρότερες ποσότητες και να προορίζεται για ειδικές περιστάσεις ή ειδικά πιάτα, μειώνοντας έτσι τον οικονομικό αντίκτυπο καθώς είναι γενικά πιο ακριβό», υποστήριξε.

« Πιο συνηθισμένα και λιγότερο ακριβά εξαιρετικά παρθένα λάδια μπορούν να χρησιμοποιηθούν για το μαγείρεμα και ως βάση προετοιμασίας για πιάτα», πρόσθεσε η Paglietti.

Νέα πτώση στις τιμές

Την ίδια ώρα στη χώρα μας σημαντική αποκλιμάκωση των τιμών από τα υψηλά επίπεδα του τελευταίου χρόνου και σταδιακή εξομάλυνση της αγοράς του ελαιολάδου προβλέπεται ότι θα φέρει η νέα ελαιοκομική σεζόν.

Τα πρώτα μηνύματα από την ελαιοκαλλιέργεια, η οποία βρίσκεται στο στάδιο της καρπόδεσης είναι αισιόδοξα. Οι πρώτες προβλέψεις κάνουν λόγο για μια καλή ελληνική παραγωγή, η οποία θα είναι αυξημένη στο διπλάσιο συγκριτικά με το ιστορικά χαμηλό ρεκόρ των 155.000 τόνων της περσινής σεζόν.

Σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία, η ελληνική παραγωγή αναμένεται να κινηθεί στους 250.000 με 300.000 τόνους. Σε μια χρονιά με «φουλ» παραγωγή η Ελλάδα φτάνει τους 400.000 τόνους, ενώ πέρσι έφτασε μόλις τους 155.000 τόνους.