Σούπερ μάρκετ: Γιατί το μπαράζ εξαγορών κινδυνεύει «να μείνει από καύσιμα»

Η… «φρενίτιδα» των εξαγορών που παρατηρήθηκε στα σούπερ μάρκετ τα τελευταία χρόνια, με αποκορύφωμα την απόκτηση του Μαρινόπουλου από τον Σκλαβενίτη και του Βερόπουλου από τον όμιλο METRO κινδυνεύει να μείνει… από καύσιμα.

Αυτό παρατηρούν κορυφαίοι παράγοντες του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων, επισημαίνοντας πως μπορεί οι συνθήκες δεν είναι τόσο ευνοϊκές όσο τα προηγούμενα χρόνια.

«Κρητικός»: Τι αλλάζει στη στρατηγική ανάπτυξης της εταιρείας – Πώς «απαντά» στην ακρίβεια

Όπως εξηγούν οι ίδιοι καταλυτικό ρόλο στη μείωση της όρεξης των μεγάλων παικτών για νέα deals παίζουν τα πενιχρά… περιθώρια κέρδους που απολαμβάνουν πλέον οι επιχειρήσεις του χώρου, καθιστώντας την… απόκτηση μικρότερων αλυσίδων όχι και τόσο δελεαστική προοπτική.

Η στροφή των καταναλωτών σε φθηνότερα προϊόντα σε συνδυασμό με τα περιοριστικά μέτρα της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της ακρίβειας υποχρεώνουν τις αλυσίδες να εντείνουν τις προσφορές και τις προωθητικές ενέργειες σε μια σειρά από προϊόντα, πλήττοντας αναπόφευκτα την κερδοφορία τους.

Οι καταναλωτές στρέφονται όλο και περισσότερο σε φθηνότερες λύσεις για να καλύψουν τις ανάγκες τους

«Η πτώση των κερδών κόβει την όρεξη για νέες εξαγορές», σημειώνει στον ΟΤ με έμφαση κορυφαίο στέλεχος αλυσίδας που επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία του, τονίζοντας ότι το περιθώριο EBITDA κινείται αυτή τη στιγμή στα επίπεδα του 4% ενώ το καθαρά περιθώριο κέρδους έχει υποχωρήσει ακόμη και κάτω του 1%.

Πρόκειται, όπως λέει ο ίδιος, για ποσοστό τέσσερις φορές χαμηλότερό από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο!

«Κατέρρευσε το ταμπού των PL»

Οι συνθήκες στον κλάδο, συνεχίζει, έχουν μεταβληθεί άρδην σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια και αυτό οφείλεται κυρίως στην… μετάλλαξη του Έλληνα καταναλωτή. Οι περισσότεροι πλέον επιλέγουν προϊόντα με βάση την τιμή και δευτερευόντως την ποιότητα ή την μάρκα, αφού προσπαθούν να καλύψουν τις ανάγκες τους εν μέσω έκρηξης του πληθωρισμού.

Δεν είναι τυχαία η ανάπτυξη που παρουσιάζει το μερίδιο των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας, τα οποία κερδίζουν ολοένα και περισσότερους καταναλωτές. «Δεν είναι πλέον ταμπού να βάζεις στο καλάθι PL. Η εποχή αυτή έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί…», αναφέρουν άνθρωποι της αγοράς.

Υπολογίζεται ότι το μερίδιο που καταλαμβάνουν προσεγγίζει πλέον το 30% κατά μέσο όρο και αγγίζει όλες τις κατηγορίες και όχι μόνο τα παραδοσιακά κάστρα, όπως τα χαρτικά.

«Πυρά» για το μεικτό κέρδος

Οι λιανέμποροι αντιδρούν έντονα και για το αναχρονιστικό -όπως το χαρακτηρίζουν- πλαφόν στο μεικτό περιθώριο κέρδους, το οποίο όπως λένε συμπληρώνει τέσσερα χρόνια… ζωής.

Ο πρόεδρος της Ένωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδας (ΕΣΕ) και επικεφαλής της ΜΕΤRO, Αριστοτέλης Παντελιάδης μιλώντας πρόσφατα είπε ότι το μεικτό περιθώριο κέρδους «κάνει κακό» στον ανταγωνισμό καθώς μειώνει την ανταγωνιστική λειτουργία της αγοράς.

Δήλωσε δε αρκετά επιφυλακτικός και υπογράμμισε πως θα προχωρήσει σε κάποια εξαγορά μόνο εφόσον πληροί τις προϋποθέσεις και τους όρους που θέλουν για μια κερδοφόρα επένδυση. Γιατί όπως είπε, δεν είναι όλες οι εξαγορές επιτυχημένες.

Το big deal

Αυτό πάντως δεν σημαίνει πως η ομάδα των ισχυρών ομίλων δεν παρακολουθεί την αγορά και τις ευκαιρίες που πιθανόν να προκύψουν στο πεδίο των μικρότερων αλυσίδων, οι οποίες αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στη μάχη του ανταγωνισμού.

Σκλαβενίτης, ΑΒ Βασιλόπουλος, METRO – MyMarket, Μασούτης αλλά και «Κρητικός» δεν κρύβουν ότι παραμένουν ανοιχτές σε ενδεχόμενα deal, αφού όπως χαρακτηριστικά λέγεται στην πιάτσα «όλοι συζητούν με όλους και διερευνούν τις δυνατότητες συνεργασιών.

Η ξεχωριστή περίπτωση της ΕΝΑ

Στο μεταξύ, κινητικότητα παρατηρείται γύρω από την περίπτωση πώλησης της αλυσίδας χονδρικής πώλησης ΕΝΑ Food της ΑΒ Βασιλόπουλος. Παρότι κύκλοι της εταιρείας διαρρέουν πως δεν υπάρχει κάποια εξέλιξη, εντούτοις πληροφορίες της αγοράς θέλουν να έχουν ξεκινήσει διαδικασίες εξεύρεσης αγοραστή από την Deloitte.

Οι ίδιες πληροφορίες μάλιστα κάνουν λόγο για 4 υποψήφιους αγοραστές, με τους οποίους υπήρξαν μάλιστα και οι πρώτες διευρευνητικές επαφές. Πρόκειται, σύμφωνα πάντα με τα σενάρια που κυκλοφορούν για την METRO της οικογένειας Παντελιάδη που διατηρεί ισχυρή παρουσία στον χώρο, τον Σκλαβενίτη που διαθέτει την The Mart, τον Μασούτη αλλά και την «Κρητικός».

Με εξαίρεση τον Σκλαβενίτη, οι υπόλοιποι δεν φαίνονται διατεθειμένοι να προχωρήσουν σε κάποια πρόταση για την ΕΝΑ, η οποία λειτουργεί 14 καταστήματα στην Ελλάδα και παράγει ετήσιο τζίρο περίπου 100 εκατ. ευρώ. Η αίσθηση που κυκλοφορεί στην αγορά είναι πως όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά ακόμη και το «πάγωμα» της όλης προσπάθειας…

Σε 5 χρόνια θα μείνουν λίγοι μεγάλοι

Σε κάθε περίπτωση, η τάση μεγαλύτερης συγκέντρωσης του κλάδου των σούπερ μάρκετ, παρά το μικρό «φρένο» που ενδέχεται να υπάρξει, είναι αναπόφευκτη. «Σε πέντε χρόνια από σήμερα θα μείνουν λίγες μεγάλες αλυσίδες. Και θα έχουν περισσότερα καταστήματα…», ανέφερε πρόσφατα ο κ. Παντελιάδης.

Το φαινόμενο της συγκέντρωσης ξεκίνησε εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Σύμφωνα με την ειδική έκδοση «Πανόραμα των ελληνικών σούπερ μάρκετ» ενώ το 2008 δραστηριοποιούνταν στην ελληνική αγορά 96 αλυσίδες σούπερ μάρκετ, το 2021 είχαν μείνει σχεδόν οι μισές (50). Μετά τις εξαγορές που έγιναν μες στο 2022, υπολογίζεται ότι ο αριθμός των αλυσίδων υποχώρησε ακόμη περισσότερο -κατά περίπου πέντε.

Η αυξανόμενη συγκέντρωση στον κλάδο φαίνεται και από τα στοιχεία της NielsenIQ.

Η «βόμβα» του Μαρινόπουλου

Έτσι, ενώ το 2009 ο τζίρος των σούπερ μάρκετ είχε φτάσει στα 13,14 δισ. ευρώ και το μερίδιο αγοράς των 10 μεγαλύτερων επιχειρήσεων του κλάδου είχε διαμορφωθεί στο 68,6%, το 2016, χρονιά κατά την οποία ο τζίρος είχε υποχωρήσει στα 10,81 δισ. ευρώ, το μερίδιο αγοράς των 10 μεγαλύτερων λιανεμπόρων είχε αυξηθεί κατά δέκα περίπου ποσοστιαίες μονάδες, στο 78%.

Με τον τζίρο το 2022 να επιστρέφει στα προ οικονομικής κρίσης επίπεδα -λόγω βεβαίως και του πληθωρισμού- στα 13,50 δισ. ευρώ, το μερίδιο αγοράς των 10 μεγαλύτερων λιανεμπόρων διαμορφώθηκε στο υψηλότερο σημείο μέχρι τώρα, στο 82,3%.

Η συγκέντρωση αποτελεί, βεβαίως συνέπεια των μεγάλων εξαγορών της προηγούμενης δεκαετίας (της Βερόπουλος από την METRO AEBE και της Μαρινόπουλος από τον Σκλαβενίτη), των πτωχεύσεων, όπως αυτή της Ατλάντικ, αλλά και της αποχώρησης ξένων αλυσίδων, όπως της Aldi και της Carrefour.