Bank of Japan: Αυξάνει το επιτόκιο και τερματίζει μια μακροχρόνια χαλαρή πολιτική

Η Bank of Japan αύξησε την Τετάρτη το βασικό της επιτόκιο στο 0,25% και αποφάσισε να μειώσει στο μισό τις αγορές κρατικών ομολόγων, απεγκλωβίζοντας την πολιτική νομισματικής τόνωσης που ακολουθεί στο μεγαλύτερο μέρος του τελευταίου τετάρτου του αιώνα.

Τα βήματα αυτά, τα οποία ωθήθηκαν από τον υψηλότερο πληθωρισμό στην Ιαπωνία, σηματοδοτούν την επιστροφή σε αυτό που οι αξιωματούχοι έχουν περιγράψει ως μια πιο φυσιολογική νομισματική πολιτική, στην οποία τα επιτόκια είναι θετικά και η κεντρική τράπεζα δεν προσπαθεί να διατηρήσει αυστηρό έλεγχο της αγοράς κρατικών ομολόγων.

Προβληματισμός για το αδύναμο γιεν που πλήττει την κατανάλωση

Ήδη το γιεν έχει ανακτήσει κάποιο έδαφος τις τελευταίες εβδομάδες λόγω των προσδοκιών για υψηλότερα επιτόκια στην Ιαπωνία, αφού είχε πέσει νωρίτερα μέσα στο έτος στο χαμηλότερο επίπεδό του από το 1986.

Η μείωση της διαφοράς των επιτοκίων μεταξύ της Ιαπωνίας και των ΗΠΑ, όπου η Ομοσπονδιακή Τράπεζα αναμένεται να αρχίσει να μειώνει τα επιτόκια φέτος, θα μπορούσε να μετατοπίσει τις παγκόσμιες επενδυτικές ροές, σημειώνει το Bloomberg.

Τρισ. δολάρια στο εξωτερικό

Η Ιαπωνία διαθέτει τρισεκατομμύρια δολάρια σε τοποθετήσεις στο εξωτερικό και ορισμένοι Ιάπωνες επενδυτές ενδέχεται να φέρουν τα χρήματά τους πίσω στην πατρίδα τους εάν μπορούν να κερδίσουν περισσότερα από τις επενδύσεις που βασίζονται στο γιεν.

Τον Μάρτιο, η Τράπεζα της Ιαπωνίας τερμάτισε την τελευταία παγκοσμίως πολιτική αρνητικών επιτοκίων και δήλωσε ότι θα σταματήσει να προσπαθεί να ελέγχει τις αποδόσεις των ιαπωνικών κρατικών ομολόγων. Η τράπεζα κατείχε περισσότερα από τα μισά από όλα τα ανεξόφλητα κρατικά ομόλογα στα τέλη Μαρτίου.

Την Τετάρτη, η ιαπωνική κεντρική τράπεζα αύξησε τον στόχο της για το επιτόκιο όψεως -ένα επιτόκιο με το οποίο τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα δανείζουν το ένα το άλλο- στο 0,25% από το εύρος 0% έως 0,1% που είχε ορίσει τον Μάρτιο. Είπε ότι θα συνεχίσει να αυξάνει τα επιτόκια εάν οι οικονομικές συνθήκες εξελιχθούν σύμφωνα με τις προβλέψεις της.

Η τράπεζα δήλωσε ότι τα πραγματικά επιτόκια -που αντανακλούν προσαρμογές για τον πληθωρισμό– συνεχίζουν να είναι αρνητικά. «Οι διευκολυντικές χρηματοπιστωτικές συνθήκες θα συνεχίσουν να στηρίζουν σταθερά την οικονομική δραστηριότητα», ανέφερε.

Η τράπεζα δήλωσε ότι θα μειώσει σταδιακά το ποσό των αγορών κρατικών ομολόγων της σε 3 τρισεκατομμύρια γιεν το μήνα μέχρι τις αρχές του 2026, ή το ισοδύναμο περίπου 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Αυτό είναι το ήμισυ του ποσού αγοράς που είχε θέσει ως στόχο η τράπεζα μέχρι τώρα.

Η Fed συνεδριάζει αργότερα την Τετάρτη. Οι παράγοντες της αγοράς δεν αναμένουν ότι η Fed θα αλλάξει τα επιτόκια, αλλά παρακολουθούν αν ο πρόεδρος Τζερόμ Πάουελ θα δώσει σήμα για μειώσεις των επιτοκίων από τον Σεπτέμβριο.

Μέχρι φέτος, η Ιαπωνία είχε επιμείνει σε μια εξαιρετικά χαλαρή νομισματική πολιτική σε αντίθεση με άλλες κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Fed, η οποία αύξησε απότομα τα επιτόκια για να περιορίσει τον πληθωρισμό. Οι Ιάπωνες υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θεωρούσαν ότι η οικονομία της χώρας ήταν πολύ εύθραυστη για αυξήσεις των επιτοκίων.

Η απόφαση της Τετάρτης αντανακλά μια μεταβαλλόμενη άποψη σε ορισμένες πλευρές σχετικά με τη σχέση μεταξύ των υψηλότερων επιτοκίων και της οικονομικής ανάπτυξης. Συνήθως τα υψηλότερα επιτόκια θεωρούνται ότι περιορίζουν την οικονομία, αλλά οι ΗΠΑ συνέχισαν να καταγράφουν σταθερή ανάπτυξη μετά την αύξηση των επιτοκίων από τη Fed.

Καταναλωτικές δαπάνες

Στην Ιαπωνία, ορισμένοι οικονομολόγοι και πολιτικοί έχουν υποστηρίξει ότι τα χαμηλά επιτόκια της κεντρικής τράπεζας πλήττουν τις καταναλωτικές δαπάνες με την πτώση του γιεν και την αύξηση του κόστους των εισαγόμενων καταναλωτικών ειδών, όπως τα τρόφιμα και τα καύσιμα. Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν διολίσθησε κατά 2,9% σε ετήσια βάση το τρίμηνο Ιανουαρίου-Μαρτίου, πλήττοντας την αδύναμη κατανάλωση.

Ο Τοσιμίτσου Μοτέγκι, γενικός γραμματέας του κυβερνώντος Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος και πιθανός υποψήφιος πρωθυπουργός, ζήτησε από την κεντρική τράπεζα της Ιαπωνίας να ομαλοποιήσει τη νομισματική πολιτική και τόνισε την ανάγκη για ένα ισχυρότερο γεν.

Τέτοια επιχειρήματα έχουν κερδίσει υποστηρικτές αν και όχι καθολική συμφωνία στην Τράπεζα της Ιαπωνίας, σύμφωνα με άτομα που γνωρίζουν τις συζητήσεις της BOJ, αναφέρει το Bloomberg.

Ορισμένοι εντός της BOJ πιστεύουν ότι η τελευταία αύξηση των επιτοκίων θα βοηθήσει την οικονομία με την ανύψωση του γιεν και την ενθάρρυνση των καταναλωτών, ενώ άλλοι ανησυχούν ότι τα υψηλότερα επιτόκια θα πλήξουν την εμπιστοσύνη και θα οδηγήσουν σε υψηλότερες πληρωμές υποθηκών για τα νοικοκυριά.

Στις τριμηνιαίες προοπτικές της που δημοσιεύθηκαν μαζί με την απόφαση για το επιτόκιο, η BOJ επέμεινε στην άποψη ότι ο πληθωρισμός θα παραμείνει κοντά στον στόχο του 2% της κεντρικής τράπεζας τα επόμενα χρόνια.