Λιμάνι Ραφήνας: Ναυμαχία… ΤΑΙΠΕΔ – Δήμου για το master plan

Να αναδείξει το λιμάνι της Ραφήνας ως λιμάνι διεθνούς ενδιαφέροντος με επενδύσεις που ενισχύουν την ασφάλεια για επιβάτες, πληρώματα και πλοία και βελτιώνουν το περιβάλλον προς όφελος των κατοίκων της περιοχής, στοχεύει το master plan του Οργανισμού Λιμένος Ραφήνας που επεξεργάστηκε και έχει θέσει σε διαβούλευση το ΤΑΙΠΕΔ.

Το master plan «απαντά» και στις αντιρρήσεις που έχει καταθέσει η τοπική αυτοδιοίκηση καθώς η υλοποίηση του σε πολλά σημεία συναρτάται και με την πρόοδο συνοδών έργων όπως είναι η περαιτέρω ανάπτυξη των οδικών αξόνων με την Αττική οδό αλλά και η σύνδεση της Ραφήνας με τον προαστιακό.

ΤΑΙΠΕΔ: «Κουμπαρά» και νέο ρόλο για τα λιμάνια αποκτά με νομοθετικές διατάξεις

Λιμάνι Ραφήνας: Σχέδια του ΤΑΙΠΕΔ

Παρ όλα αυτά τα σχέδια του ΤΑΙΠΕΔ συναντούν την καθολική αντίθεση του του Δήμου Ραφήνας-Πικερμίου, ο οποίος υποστηρίζει ότι η μεγέθυνση του λιμανιού θα επιφέρει κυκλοφοριακό φόρτο στην περιοψή χωρίς οφέλη για τους κατοίκους.

Ωστόσο από το ΤΑΙΠΕΔ υποστηρίζουν ότι «θα μπορούσε να εξεταστεί η στρατηγική ότι έργα που επαυξάνουν τον φόρτο δεν θα πραγματοποιούνται πριν ολοκληρωθούν τα βασικά οδικά και σιδηροδρομικά έργα υποδομής (επέκταση Αττικής Οδού και προαστιακού). Με τον τρόπο αυτό η έγκριση του Master Plan θα λειτουργήσει και ως μοχλός αποτελεσματικής πίεσης προς την κατασκευή των συγκεκριμένων έργων.

Το ΤΑΙΠΕΔ βρίσκεται σε τακτική επικοινωνία με το αρμόδιο Υπουργείο Υποδομών για τις επεκτάσεις της Αττικής οδού και του Προαστιακού Σιδηροδρόμου και για λόγους σχεδιασμού ολοκληρωμένου πλάνου ανάπτυξης έχει περιλάβει στο Master Plan τις αντίστοιχες παραδοχές, παρότι ο σχεδιασμός και η πρόοδος των έργων δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητά του».

Θέμα ασφάλειας

Σε κάθε περίπτωση πάντως η ανάπτυξη του λιμανιού είναι κυρίως θέμα ασφάλειας.

Όπως επισημαίνουν κύκλοι του ΤΑΙΠΕΔ το λιμάνι της Ραφήνας είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένο στους κυματισμούς από νότιες και νοτιοανατολικές κατευθύνσεις. Οι επικρατέστεροι άνεμοι στην περιοχή είναι οι Βόρειοι (με μέση ετήσια συχνότητα εμφάνισης 46,2 %) και οι Βορειοανατολικοί άνεμοι με (με μέση ετήσια συχνότητα εμφάνισης 6,69 %).

Το ΤΑΙΠΕΔ λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις και τις ανησυχίες τόσο των πολιτών της Ραφήνας αλλά και της Πανελλήνιας Ένωσης Πλοιάρχων Εμπορικού Ναυτικού (ΠΕΠΕΝ), σχεδίασε το Master Plan ώστε να προβλέπεται η επέκταση του προσήνεμου μώλου βόρεια και ανατολικά για την προστασία από τους κυματισμούς και η δημιουργία λιμενολεκάνης με ήπιες κυματικές συνθήκες, προκειμένου να αποκλειστούν μελλοντικά θέματα ασφαλείας του λιμένα.

Η επέκταση αυτή σχεδιάστηκε σύμφωνα με λεπτομερειακές και διεξοδικές επιστημονικές αναλύσεις των εξεταζόμενων εναλλακτικών λύσεων, που στηρίχθηκαν στις μελέτες κυματικής διείσδυσης και διαταραχής.

Η επιλεγείσα εναλλακτική κρίνεται ως η βέλτιστη καθώς παρέχει πλήρη προστασία από τους κυματισμούς κάθε κατεύθυνσης και διευκολύνει την ασφαλή κίνηση των πλοίων. Οποιαδήποτε αλλαγή στον σχεδιασμό του προσήνεμου μώλου σημαίνει μία εκ νέου τροποποίηση του Master Plan γεγονός που συνεπάγεται την ανάκληση της υπό διαβούλευση ΣΜΠΕ, την ακύρωση της τρέχoυσας αδειοδοτικής διαδικασίας και την εκκίνηση νέας. Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα  σημαντική χρονική καθυστέρηση (τουλάχιστον ενός έτους), δεδομένου ότι θα έπρεπε να γνωμοδοτήσει εκ νέου η ΕΣΑΛ και θα εγκυμονούσε τον κίνδυνο απώλειας χρηματοδοτήσεων σημαντικών έργων, ιδίως όσων προβλέπονται για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της περιοχής και των χρηστών του λιμένα

Περιβαλλοντικά οφέλη

Μια ακόμη προτεραιότητα του master plan και του ΤΑΙΠΕΔ είναι η «πράσινη μετάβαση» του λιμένα σύμφωνα με τους εθνικούς κλιματικούς στόχους και τον πυλώνα της Γαλάζιας Οικονομίας της χώρας

Επισημαίνεται ότι στο πλαίσιο της Δέσμης Μέτρων Προσαρμογής 55% (“Fit for 55”) για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% το 2030 σε σχέση με τα επίπεδα του 1990, οι ευρωπαϊκοί λιμένες είναι υποχρεωμένοι έως το τέλος της δεκαετίας να αναπτύξουν υποδομές παροχής ηλεκτρικής ενέργειας από την ξηρά στα ελλιμενιζόμενα πλοία.

Το ΤΑΙΠΕΔ εξασφάλισε χρηματοδότηση 10 εκατ. ευρώ από τον μηχανισμό «Connecting Europe Facility» (CEF) για την ανάπτυξη υποδομών cold ironing και την εκπόνηση σχετικών μελετών για τέσσερις Οργανισμούς Λιμένων (Ραφήνας, Λαυρίου, Καβάλας και Κέρκυρας) η οποία αποσκοπεί στον βιώσιμο μετασχηματισμό   των λιμένων που αποτελεί πρωταρχικό στόχο για το σύνολο των κρατών μελών της ΕΕ, με αποτέλεσμα τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής των κατοίκων της Ραφήνας και των γύρω περιοχών.

Στον λιμένα της Ραφήνας, υποστηρίζει το ΤΑΙΠΕΔ,  θα διατεθούν χρήματα εντός της επόμενης τετραετίας για την κατασκευή τεσσάρων θέσεων ηλεκτρικής διασύνδεσης ξηράς-πλοίου (cold-ironing) σε τέσσερις θέσεις εξυπηρέτησης ακτοπλοΐας του λιμένα Ραφήνας.

Εταίροι της πρότασης είναι τα τέσσερα λιμάνια, το ΤΑΙΠΕΔ, ο ΔΕΔΔΗΕ, το ΕΜΠ και οι εταιρείες Protasis, Hydrus και Gates.

Το cold ironing στο λιμένα Ραφήνας θα συνδράμει ουσιαστικά:

•             στη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος

•             στην προστασία του περιβάλλοντος λόγω της μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του θείου και άλλων καυσαερίων που παράγει το πλοίο όσο λειτουργεί ελλιμενισμένο

•             στη μείωση της κατανάλωσης καυσίμων από τα ίδια τα πλοία

•             στη μείωση των επιπέδων θορύβου και δονήσεων από τα πλοία

•             και στην ενίσχυση της απασχόλησης και της υιοθέτησης νέων τεχνολογιών

Τα παραπάνω θα επιφέρουν ουσιαστικά οφέλη στη δημόσια υγεία, στο περιβάλλον, στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής των κατοίκων και των επισκεπτών της Ραφήνας, αλλά και στην ανταγωνιστικότητα του λιμανιού.

Για να υλοποιηθούν τα έργα για τις εγκαταστάσεις cold ironing απαιτείται πρώτα η έγκριση του Master Plan σε εύλογο και άμεσο χρονικό διάστημα, ειδάλλως υπάρχει κίνδυνος απώλειας χρηματοδότησής τους.

Άλλα έργα εκσυγχρονισμού

Τέλος δεδομένου ότι ο λιμένας Ραφήνας ανήκει στους Λιμένες Διεθνούς Ενδιαφέροντος είναι απαραίτητη η παροχή ολοκληρωμένων υπηρεσιών υψηλής ποιότητας που ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις των χρηστών του λιμένα με ασφαλή και βιώσιμο τρόπο, σημειώνουν κύκλοι του ΤΑΙΠΕΔ.

Οι βασικές κατασκευές και προβλέψεις του master plan,  για την εξυπηρέτηση των χρηστών, οι οποίες θα συμβάλλουν στη ριζική αναβάθμιση των υποδομών του λιμένα, θα γίνουν με βάση τις αρχές αειφόρου ανάπτυξης, της πράσινης δόμησης και της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής, με υλικά φιλικά προς το περιβάλλον και είναι οι εξής:

•             κατασκευή σύγχρονου επιβατικού σταθμού του κυρίως λιμένα (2.800 τ.μ.)

•             κατασκευή κτιρίου στάθμευσης αυτοκινήτων, συνολικής επιφάνειας 5.100 τ.μ., επιφάνειας κάλυψης 1.700 τ.μ. και συνολικής δυναμικότητας 210 οχημάτων

•             Δέσμευση της ζώνης για την κατασκευή του κτιρίου του σταθμού απόληξης του προαστιακού σιδηρόδρομου επιφάνειας 1.500 τ.μ.

•             Διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου με ζώνες πρασίνου στο φυσικό πρανές πάνω από τα καταστήματα του Λιμένα Ραφήνας (δασάκι Σπορούλα) και στον αδιαμόρφωτο περιβάλλοντα χώρο έναντι της Πλατείας Ταχυδρομείου μετά την κατεδάφιση που έγινε τον Μάιο 2024. Στην 1η περίπτωση θα πραγματοποιηθεί επέμβαση για την συγκράτηση του επιφανειακού χώματος και θα δρομολογηθεί αναβάθμιση μέσω της πλήρωσης φυτικής γης και βαθύρριζων φυτών. Στην 2η περίπτωση θα πραγματοποιηθεί φύτευση χαμηλών θαμνωδών φυτών και ανθέων ώστε να βελτιωθεί αισθητικά το σημείο της πόλης χωρίς να περιοριστεί η πανοραμική θέα.

•             Προώθηση ηλεκτροκίνησης με την μελέτη σημείων τοποθέτησης ηλεκτροφορτιστών για αυτοκίνητα και λεωφορεία με στόχο την ενίσχυση της χρήσης μέσων που δεν βασίζουν την λειτουργία τους στα ορυκτά καύσιμα.

•             Εφαρμογή συστήματος περιβαλλοντικής παρακολούθησης και αξιολόγησης μέσω του οποίου θα συλλέγονται όλα τα απαραίτητα στοιχεία για να επιτυγχάνεται υψηλή περιβαλλοντική επίδοση και η  βιωσιμότητας του προτεινόμενου Master Plan.