Συλλογικές συμβάσεις εργασίας: «Παράθυρο» για βελτιώσεις ανοίγει η κυβέρνηση

Παράθυρο για βελτιώσεις στο καθεστώτος των συλλογικών συμβάσεων εργασίας «ανοίγει» η κυβέρνηση, προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος της αύξησης των μέσων αμοιβών, οι οποίες παραμένουν καθηλωμένες από την εποχή των μνημονιακών περικοπών.

Στο υπουργείο Εργασίας αποφεύγουν να δεσμευτούν για την πλήρη επιστροφή του νομικού καθεστώτος των συμβάσεων, που ίσχυε πριν το 2012, ωστόσο φαίνονται διατεθειμένοι να προχωρήσουν στην άρση ορισμένων περιορισμών, ώστε να λειτουργήσουν οι συλλογικές διαπραγματεύσεις και να «αναπνεύσουν» οι κλαδικές συμβάσεις, οι οποίες – κατ’ ουσίαν – παραμένουν ανύπαρκτες. Αρκεί να αναφέρουμε πως το 2023 υπεγράφησαν ελάχιστες κλαδικές συμβάσεις, ενώ από τις 209 επιχειρησιακές συμβάσεις που συμφωνήθηκαν, μόλις οι 59 προέβλεπαν αυξήσεις μισθών.

Χωρίς συλλογική σύμβαση 2 στους 3 εργαζόμενους – Το καταθλιπτικό τοπίο των ΣΣΕ

Όλα τούτα τελούν κάτω από το βάρος της επίτευξης του κυβερνητικού στόχου της διαμόρφωσης του μέσου μισθού στα 1.500 ευρώ στο τέλος της τετραετίας – το 2027 – δέσμευση που επανέλαβε ο πρωθυπουργός κ. Κ. Μητσοτάκης κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στο υπουργείο Εργασίας.

Ο στόχος

Ο στόχος αυτός, είναι αδύνατον να επιτευχθεί χωρίς τις συλλογικές συμβάσεις, γεγονός που φαίνεται στην πρόσφατη έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος, στην οποία, κατά την οκταετία 2016 – 2023, καταγράφεται η εικόνα αύξησης των κατωτάτων ορίων των αμοιβών, αλλά και στασιμότητας στους υψηλότερους μισθούς. Ειδικότερα ο κατώτατος μισθός παρουσιάζει σωρευτική αύξηση από το 2016 έως το 2023 περίπου στο 33%, τα κλιμάκια των αμοιβών πάνω από τα όρια του κατώτατου μισθού αυξάνονται αλλά με μικρότερους ρυθμούς, ενώ οι αμοιβές πάνω από τις 1.200 ευρώ στάσιμες.

Το «παράθυρο» για την μερική επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, «άνοιξε» η νέα υπουργός Εργασίας κυρία Νίκη Κεραμέως, η οποία ξεκίνησε μια σειρά επαφών με τους κοινωνικούς εταίρους, επιδιώκοντας την επίτευξη μιας «ευρύτερης κοινωνικής συμφωνίας» για τα ζητήματα που τους απασχολούν, συμπεριλαμβάνοντας και το θέμα του νομικού καθεστώτος των συλλογικών συμβάσεων.

Η υπουργός χαρακτηρίζει ως «θετική τη συγκεκριμένη συγκυρία», αναφερόμενη και στην αλλαγή της ηγεσίας στον ΣΕΒ, ο οποίος – μέχρι πρότινος – είχε τις περισσότερες επιφυλάξεις γύρω από το θέμα αυτό.

Ενδεικτική των κυβερνητικών προθέσεων είναι η αναφορά στο επίσημο δελτίο τύπου του υπουργείο για τις δύο πρώτες επαφές της κυρίας Κεραμέως με τα προεδρεία της ΓΣΕΕ και της ΓΣΕΒΕΕ. Συγκεκριμένα τονίζεται «η βαρύτητα που δίνει το υπουργείο Εργασίας στην προώθηση των διαπραγματεύσεων για την υπογραφή συλλογικών συμβάσεων εργασίας, καθώς και στην ενσωμάτωση της Ευρωπαϊκής οδηγίας για τον καθορισμό επαρκών κατώτατων μισθών».

Οι αλλαγές στις συμβάσεις

Οι όποιες αλλαγές στις συμβάσεις αναμένεται να συνδυαστούν με την ενσωμάτωση στην ελληνικής νομοθεσία της σχετικής ευρωπαϊκής οδηγίας για επαρκείς κατώτατους μισθούς, κάτι που θα πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι τον ερχόμενο Οκτώβριο.

Η συγκεκριμένη οδηγία επιτάσσει τα κράτη-μέλη να καλύπτουν τουλάχιστον το 80% των εργαζομένων τους με συλλογικές συμβάσεις εργασίας οι οποίες θα προσδιορίζουν του ύψος των αμοιβών.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι στη χώρα μας το ποσοστό των εργαζομένων που καλύπτεται από συλλογικές συμβάσεις είναι χαμηλότερο του 30%.

Η ΓΣΕΕ θέτει το θέμα της επιστροφής της ευθύνης διαμόρφωσης των αμοιβών μέσω των συλλογικών διαπραγματεύσεων και της υπογραφής συλλογικών συμβάσεων μεταξύ των κοινωνικών εταίρων, χωρίς κυβερνητικές παρεμβάσεις.

Επίσης, την επαναφορά της επεκτασιμότητας – δηλαδή της επέκτασης της ισχύος μιας σύμβασης σε ολόκληρο τον κλάδο – όπως και της ισχύος της μετενέργειας μεταξύ των συμβάσεων.