Τα «ιπτάμενα» PIIGS βάζουν σε σκέψεις τον πυρήνα της Ευρώπης

Reuters Breakingviews

Και οι έσχατοι έσονται πρώτοι. Κάποτε τιμωρήθηκαν ως δημοσιονομικά χαλαρές και βραδέως αναπτυσσόμενες, αλλά πλέον η Πορτογαλία, η Ιταλία, η Ιρλανδία, η Ελλάδα και η Ισπανία επεκτείνονται ταχύτερα από ό,τι οι μέχρι πρότινος ατμομηχανές της ανάπτυξης Γαλλία και της Γερμανία. Οι επενδυτές επωφελούνται από αυτή την αλλαγή φρουράς. Για να ανακτήσει το χαμένο έδαφος, το Βερολίνο θα πρέπει να δράσει αντίθετα και να προωθήσει χαλαρότερες νομισματικές πολιτικές.

Τα έθνη που ονομάστηκαν κολακευτικά «PIIGS»  (ακούγεται ως γουρούνια στα αγγλικά) κατά τη διάρκεια της ευρωπαϊκής κρίσης στη δεκαετία του 2010 κρατούν όρθια την οικονομία της ευρωζώνης. Η Ισπανία μεγάλωσε, με μεθυστικό ετήσιο κλιπ 2,9% το δεύτερο τρίμηνο, πολύ ταχύτερο από το ποσοστό 0,6% για την ευρωζώνη συνολικά.

Η Ιταλία και η Πορτογαλία ξεπέρασαν επίσης τις υπόλοιπες, ενώ η Ιρλανδία σημείωσε τον ταχύτερο τριμηνιαίο ρυθμό ανάπτυξης του μπλοκ. Αντίθετα, η Γερμανία —η μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης— συρρικνώθηκε κατά 0,1%.

Η εκδίκηση της «περιφέρειας» έναντι των οικονομιών του «πυρήνα» δεν είναι εφάπαξ. Από το 2019, η γερμανική οικονομία έχει ξεπεραστεί από την Ισπανία, την Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία, με την τελευταία να αυξάνεται πάνω από 20% πιο ταχύτερα. Ακόμη και η Ιταλία, με τη γήρανση του πληθυσμού της, τον σκληροτράχηλο εταιρικό τομέα και τη γραφειοκρατία που μουδιάζει το μυαλό σχεδόν συμβαδίζει με τη Γερμανία και τη Γαλλία.

Βοήθησε η χαμηλότερη έκθεση των χωρών PIIGS στις εξαγωγές και τη μεταποίηση, η οποία δυσκολεύτηκε λόγω της πανδημίας και της επιβράδυνσης σε βασικές αγορές όπως η Κίνα. Η κατασκευή προϊόντων όπως αυτοκίνητα και συσκευές υψηλής ποιότητας αντιπροσωπεύει σχεδόν το ένα πέμπτο του γερμανικού ΑΕΠ, ενώ στην Ισπανία οι παραγωγοί αγαθών συμβάλλουν μόλις το 11% στην οικονομική παραγωγή, σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας .

Η ανάκαμψη στον τουρισμό μετά την Covid-19 ήταν επίσης ένα όφελος, καθώς οι ξένοι επισκέπτες τείνουν να ευνοούν πόλεις όπως η Βαρκελώνη, η Ρώμη και η Λισαβόνα.

Τα ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης μετά την πανδημία είναι άλλο ένα όφελος. Τα δύο τρίτα των 400 δισεκατομμυρίων ευρώ διατίθενται προς την Ιταλία και την Ισπανία, ενώ η Ελλάδα είναι πιθανό να λάβει επιχορηγήσεις και δάνεια της ΕΕ που ισοδυναμούν με σχεδόν 12% του ΑΕΠ έως το 2026, σύμφωνα με την έρευνα της TS Lombard.

Οι επενδυτές το έχουν παρατηρήσει. Οι διαφορές μεταξύ των αποδόσεων των 10ετών κρατικών ομολόγων για όλα τα PIIGS και του αντίστοιχου γερμανικού κρατικού χρέους έχουν μειωθεί τα τελευταία δύο χρόνια. Θα μπορούσαν να περιοριστούν περαιτέρω εάν η ισχυρή ανάπτυξη και οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ ενθαρρύνουν περισσότερη δημοσιονομική πειθαρχία στη Ρώμη, τη Μαδρίτη και άλλες πρωτεύουσες.

Από την άλλη πλευρά, η ικανότητα της Γερμανίας να δανείζεται και να ξοδεύει περισσότερα για τη γήρανση του πληθυσμού της, τις υποδομές και την άμυνα που τρίζει, παρεμποδίζεται από συνταγματικούς περιορισμούς . Η καλύτερη ελπίδα της χώρας είναι να ενισχύσει τις εξαγωγές, οι οποίες αποτελούν περίπου το 47% του ΑΕΠ. Αλλά αυτό απαιτεί πτώση των επιτοκίων, ωθώντας το ευρώ χαμηλότερα.

Το Βερολίνο και οι εκπρόσωποί του στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχουν εδώ και καιρό υποστηρίξει μια αυστηρή νομισματική πολιτική για την αποφυγή του κινδύνου πληθωρισμού. Τώρα, θα είναι πιο πιθανό να κάνουν ό,τι χρειάζεται για να εμποδίσουν την οικονομία τους να παρασυρθεί στην περιφέρεια.