Κακάο: Η σοδειά βελτιώνεται αλλά οι τιμές δεν πέφτουν

H εικόνα στις καλλιέργειας του κακάο στην Αφρική είναι τελείως διαφορετική σε σχέση με τα περασμένα χρόνια: λίγο πριν από τη συγκομιδή του Οκτωβρίου τα δέντρα έχουν άφθονους καρπούς και είναι υγιή. Και οι καλλιεργητές ποντάρουν σε μια καλή σοδειά.

Ωστόσο, τα ζητήματα που ταλαιπωρούν εδώ και πολύ καιρό τον κλάδο παραμένουν, πράγμα που σημαίνει ότι η τιμή των κόκκων που φτιάχνουν τη σοκολάτα δεν είναι πιθανό να υποχωρήσει ξανά σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα.

Εξάλλου, χιλιάδες καλλιεργητές αναγκάστηκαν να εκριζώσουν άρρωστα φυτά τον περασμένο χρόνο, προκειμένου να μην επεκταθούν οι ασθένειες, και θα χρειαστεί χρόνος για να αντικατασταθούν.

Αλλάζει ο… καιρός στην αγορά του κακάου – Ανάσα στις τιμές

Τέτοιες προκλήσεις είναι πιθανό να διατηρήσουν τις τιμές πολύ πάνω από τα ιστορικά πρότυπα, παρά το γεγονός ότι η έλευση της La Nina υπόσχεται καλύτερο καιρό και ορισμένοι αναλυτές αναμένουν ότι η παγκόσμια παραγωγή θα φτάσει στην κορυφή της ζήτησης.

Οι αναλυτές της μονάδας BMI της Fitch Solutions προέβλεψαν ότι τα κυλιόμενα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης κακάο δεύτερου μήνα στη Νέα Υόρκη θα ανέλθουν κατά μέσο όρο στα 7.000 δολάρια ανά τόνο το 2024. Αν και αυτό είναι χαμηλότερο από τα επίπεδα των 11.000 δολ. νωρίτερα φέτος, τα πιο ενεργά συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης ήταν κατά μέσο όρο λιγότερο από 2.000 δολάρια για δεκαετίες. Το συμβόλαιο Δεκεμβρίου διαπραγματεύεται επί του παρόντος σε πάνω από $7.000.

«Σίγουρα δεν βλέπουμε τη δυνατότητα για μεγάλο πλεόνασμα. Υπάρχουν ακόμα πολλά που μπορούν να συμβούν τους επόμενους μήνες», αναφέρει στο Bloomberg, ο Steve Waterridge στην Tropical Research Services.

Οι προκλήσεις στην αγορά του κακάο

Τα διαρκή ζητήματα που αντιμετωπίζει η βιομηχανία κακάο της περιοχής ποικίλλουν από ασθένειες των καλλιεργειών έως την κλιματική αλλαγή. Χρειάζονται τουλάχιστον τρία χρόνια για ένα δέντρο κακάο να φθάσει σε ωριμότητα καρποφορίας, περιορίζοντας πόσο γρήγορα μπορεί να αυξηθεί η παραγωγή. Η Γκάνα και η Ακτή του Ελεφαντοστού καθορίζουν επίσης εκ των προτέρων τις τιμές των αγροτικών πυλώνων, μια μακροχρόνια πρακτική για την προστασία των καλλιεργητών από χαμηλότερες από τις αναμενόμενες τιμές, γεγονός που αμβλύνει το κίνητρο για άνοδο της προσφοράς ως απάντηση σε μια άνθιση της αγοράς.

Και τα δύο έθνη έχουν κάνει κάποιες προσαρμογές. Ωστόσο, αρκετοί αγρότες είπαν στο Bloomberg ότι εξακολουθούσαν να μην έχουν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν αρκετό λίπασμα και φυτοφάρμακο ή να προσλάβουν περισσότερο εργατικό δυναμικό για να βοηθήσουν στο κλάδεμα ή στην επικονίαση με τα χέρια, κάτι που θα μπορούσε να βοηθήσει στην αύξηση των αποδόσεων.

Οι κυβερνήσεις εμποδίζουν επίσης τις ξένες επενδύσεις που θα μπορούσαν να αυξήσουν την παραγωγή. Το status quo δίνει στην Ακτή του Ελεφαντοστού και στη Γκάνα – τους νούμερο ένα και δύο παραγωγούς στον κόσμο που συνεισφέρουν περισσότερο από το ήμισυ της παγκόσμιας προσφοράς – ισχυρή μόχλευση στην αγορά και δεν το εγκαταλείπουν.

Ευνοϊκές συνθήκες

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η αναμενόμενη ανάκαμψη της παραγωγής της Δυτικής Αφρικής θα οφείλεται κυρίως στον καλύτερο καιρό, καθώς η La Nina φέρνει πιο ευνοϊκές συνθήκες στην περιοχή αργότερα φέτος. Στην Ακτή Ελεφαντοστού, οι πρώτες μετρήσεις έδειξαν ότι η παραγωγή θα μπορούσε να αυξηθεί περίπου 10% από την προηγούμενη σεζόν σε 2 εκατομμύρια τόνους.

Αλλά δεν είναι εγγυημένο: Ο ξηρότερος καιρός που αναφέρθηκε τον Ιούλιο και τον Αύγουστο έχει οδηγήσει σε υγρασία του εδάφους κάτω από το κανονικό και περιορίζει την ανάπτυξη των καλλιεργειών, σύμφωνα με τον Brandon Fox, επιχειρησιακό μετεωρολόγο της Maxar Technologies Inc.

Επιπλέον, οι αγρότες φοβούνται την εξάπλωση του διογκωμένου βλαστού, μιας καταστροφικής ιογενούς λοίμωξης που μειώνει την απόδοση των μολυσμένων δέντρων έως και 70%, σύμφωνα με μελέτες. Η Ακτή Ελεφαντοστού και η Γκάνα ειδικότερα παλεύουν με γηρασμένα δέντρα που είναι ευαίσθητα σε ασθένειες.

«Παρά τις πολλές ελπιδοφόρες πρωτοβουλίες που στοχεύουν σε αυτό το ζήτημα, μένει να γίνει ουσιαστική δουλειά», δήλωσε η Mariette Verbruggen, αντιπρόεδρος εταιρικών υποθέσεων στο World Cocoa Foundation, αναφερόμενη στην ασθένεια. «Αυτές οι πρωτοβουλίες δεν είναι απαραίτητα συντονισμένες και ως εκ τούτου δεν φθάνουν στην κλίμακα που απαιτείται για την επίτευξη διαρκούς αντίκτυπου».

Ο Jérémie Kan Kouassi, διευθυντής υποστήριξης αγροτικής ανάπτυξης στο Le Conseil du Cafe-Cacao, ρυθμιστικός φορέας του κλάδου της Ακτής Ελεφαντοστού, δήλωσε ότι περίπου 200.000 εκτάρια φυτειών κακάο έχουν καταστραφεί για να σταματήσει η ασθένεια. Αυτό είναι ένα κομμάτι από τα 3,5 εκατομμύρια εκτάρια που η χώρα έχει υπό καλλιέργεια. Όμως ο Waterridge εκτιμά ότι περίπου το ένα τέταρτο των αγροκτημάτων είναι μολυσμένα και άλλοι ειδικοί του κλάδου συμφώνησαν ότι το πρόβλημα είναι σημαντικό.

Η μόνη γνωστή θεραπεία απαιτεί την κοπή των μολυσμένων δέντρων και των γύρω δέντρων, αλλά η δυσκολία παραμένει να πειστούν οι αγρότες για την ανάγκη να καταστρέψουν τα φαινομενικά υγιή κοτσάνια.

Η ευρωπαϊκή νομοθεσία

Οι διαφαινόμενοι ευρωπαϊκοί κανονισμοί για την αποψίλωση των δασών, που σημαίνει ότι οι αγρότες δεν μπορούν απλώς να τεμαχίσουν τα δάση για να ξεκινήσουν νέες φυτείες, περιπλέκουν τις προσπάθειες μετακίνησης σε μη μολυσμένες περιοχές.

Οι υψηλές τιμές προσελκύουν πολλούς ανθρώπους στην καλλιέργεια κακάο, σύμφωνα με τον Mufutau Abolarinwa, πρόεδρο του Συνδέσμου Κακάο της Νιγηρίας, ο οποίος βλέπει τη συγκομιδή 2024-25 να αποδίδει 285.000 μετρικούς τόνους σε σύγκριση με 270.000 τόνους το 2023-24.

Αντίθετα, οι αγρότες στην Γκάνα και την Ακτή του Ελεφαντοστού κερδίζουν μεταξύ 2.100 και 2.500 δολαρίων τον τόνο. Αρκετοί είπαν στο Bloomberg ότι πρέπει να αυξηθούν οι τιμές των αγροκτημάτων για να υποστηριχθεί η καλλιέργεια κακάο.

Οι χαμηλές αμοιβές οδήγησαν τους απογοητευμένους αγρότες να πουλήσουν τη γη τους για παράνομη εξόρυξη χρυσού, γνωστή στην Γκάνα ως galamsey, η οποία προκαλεί τεράστια καταστροφή μέσω εκσκαφής και ρύπανσης.

«Μετά την καταστροφή της γης μας, οι «galamseyers» τείνουν να κλέβουν και τους αγρότες μας, οπότε πώς τα καταφέρνουν οι παραγωγοί κακάο από τη Γκάνα με μέση ηλικία περίπου 60 ετών;» ρώτησε ο Johnson Mensah, ένας επικεφαλής αγρότης που επιβλέπει περισσότερους από 150.000 άλλους καλλιεργητές στο Enchi της Γκάνας. «Μέχρι να σταματήσει το galamsey, το κακάο της Γκάνας δεν έχει μέλλον».