Βρετανία: Φόβοι για φοροκαταιγίδα λόγω δημοσιονομικής εκτροπής

Οι Εργατικοί και εν γένει τα Κεντροαριστερά κόμματα στη Βρετανία  δεν έχουν κανένα ταμπού απέναντι στη φορολόγηση, όπως έχουν οι Συντηρητικοί και τα ανά τον κόσμο Κεντροδεξιά πολιτικά κόμματα. Και η δημοσιονομική κληρονομιά που άφησε στην κυβέρνηση των Εργατικών του Κιρ Στάρμερ η κυβέρνηση του Ρίσι Σούνακ και οι προηγηθείσες των Συντηρητικών (με προεξάρχουσα την αλήστου μνήμης κυβέρνηση της Λιζ Τρας), μόνο αισθήματα ξεχνοιασιάς και ασφάλειας δεν προκαλεί στην καθ’ ύλην αρμόδια υπουργό της νέας κυβέρνησης, Ρέιτσελ Ριβς.

McDonald’s: Ετοιμάζει επένδυση 1 δισ. στη Βρετανία – Ανοίγει 200 νέα καταστήματα

Εντάξει, οι Εργατικοί και εν γένει οι Κεντροαριστεροί στη Βρετανία δεν έχουν εμμονές και ταμπού ούτε με τη δημοσιονομική ευταξία, όπως έχουν τα συντηρητικά και Κεντροδεξιά κόμματα. Αλλά και οι πιο «ακομπλεξάριστοι» Εργατικοί γνωρίζουν ότι οι αγορές δεν αστειεύονται. Και εν προκειμένω οι Βρετανοί πολιτικοί οφείλουν να θυμούνται την πρόσφατη οικονομική τους Ιστορία. Διότι η τελευταία φορά που προσέφυγαν στο ΔΝΤ για να τα βγάλουν πέρα ήταν μόλις το 1976, όταν δανείστηκαν 3,9 δισ. δολάρια για να αντιμετωπίσουν εν μέσω παγκόσμιας πετρελαϊκής κρίσης την τότε κρίση της στερλίνας. Παρεμπιπτόντως, κυβέρνηση Εργατικών (του Τζέιμς Κάλαχαν) είχε χτυπήσει το 1976 την πόρτα του Ταμείου.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, το δημοσιονομικό έλλειμμα στη Βρετανία ανέρχεται στα 121 δισ. στερλίνες (142,5 δισ. ευρώ) που αντιστοιχεί σε 4,4% ως ποσοστό του ΑΕΠ, ενώ το δημόσιο χρέος αγγίζει τα 2,7 τρις. στερλίνες (3,18 τρισ. ευρώ) που αντιστοιχεί περίπου στο 100% του ΑΕΠ. Τον περασμένο Μάρτιο η Fitch αναβάθμισε την προοπτική του βρετανικού χρέους σε «σταθερό» από «αρνητικό», που το είχε υποβαθμίσει το 2022 κατά τη βραχύβια διακυβέρνηση Τρας. Ο οίκος διατήρησε στο ΑΑ- την αξιολόγηση του χρέους της χώρας.

Ο Ιούλιος των δανεικών

Το καμπανάκι του συναγερμού το χτύπησε στο επιτελείο της Ρέιτσελ Ριβς η πρωτοφανής δανειοδότηση της κυβέρνησης με 3,1 δισ. στερλίνες (3,65 δισ. ευρώ) τον Ιούλιο για να πληρωθούν τοκοχρεολύσια και να καλυφθούν οι άλλες υποχρεώσεις της κυβέρνησης. Πρόκειται για ποσό διπλάσιο συγκριτικά με εκείνο που είχε δανειστεί η κυβέρνηση Σούνακ τον Ιούλιο του 2023.

Η υποδιευθύντρια του Τομέα Δημοσίων Οικονομικών της βρετανικής Στατιστικής Υπηρεσίας Τζέσικα Μπάρναμπι διευκρίνισε ότι τον Ιούλιο ο δανεισμός της βρετανικής κυβέρνησης ήταν σχεδόν κατά 2 δισ. στερλίνες (2,35 δισ. ευρώ) υψηλότερος συγκριτικά με εκείνον του ίδιου μήνα πέρυσι. Κι αυτό παρά το ότι τα δημόσια έσοσα ήταν εφέτος υψηλότερα από εκείνα του περυσινού Ιουλίου, λόγω των αυξημένων εισροών φόρου εισοδήματος.

«Ωστόσο, τα υψηλότερα έσοδα αντισταθμίστηκαν και με το παραπάνω από τις πολύ υψηλές δαπάνες της κεντρικής κυβέρνησης, διότι παρά τη μείωση των τοκοχρεολυσίων, το κόστος των δημοσίων υπηρεσιών και των επιδομάτων συνέχισε να αυξάνεται», εξήγησε η Τζέσικα Μπάρναμπι.

Δεν αρκεί η ανάπτυξη

«Οι αναλυτές προειδοποιούν ότι τα απογοητευτικά στοιχεία σε ό,τι αφορά το δανεισμό θα έχουν ως αποτέλεσμα η υπουργός Οικονομικών Ρέιτσελ Ριβς να καταθέσει στις 30 Οκτωβρίου ένα σφιχτό προϋπολογισμό για την επόμενη χρονιά», γράφει ο βρετανικός «Guardian». «Πιστεύουμε ότι η Ριβς θα προσπαθήσει να αυξήσει τα έσοδα του προϋπολογισμού του 2025 κατά 10 δισ. στερλίνες (11,77 δισ. ευρώ) μέσω της αύξησης των φόρων και να αυξήσει το δημόσιο δανεισμό κατά περίπου 7 δισ. στερλίνες (8,24 δισ. ευρώ)», δήλωσε στην εφημερίδα ο Άλεξ Κερ της Capital Economics.

Η Άιζαμπελ Στόκτον, επικεφαλής ερευνήτρια του Institute for Fiscal Studies παρατηρεί ότι πρέπει να είναι κανείς επιφυλακτικός με τα προσωρινά στοιχεία για την ανάπτυξη που εμφανίζονται καλύτερα από τα αναμενόμενα και να μην τα υπερεκτιμά. «Σε κάθε περίπτωση η Ρέιτσελ Ριβς θα πρέπει να λάβει σκληρές αποφάσεις στον πρώτο της προϋπολογισμό», είπε η Στόκτον.

«Στον προϋπολογισμό του Οκτωβρίου η Ριβς σχεδιάζει να αυξήσει τους φόρους, να μειώσει τις δαπάνες και να αυστηροποιήσει τις προϋποθέσεις για την είσπραξη επιδομάτων στον προϋπολογισμό του Οκτωβρίου, εν μέσω συναγερμού στο υπουργείο Οικονομικών ότι η ανάκαμψη στην οικονομία δεν κατάφερε να βελτιώσει την κακή κατάσταση των δημόσιων οικονομικών», γράφει ο «Guardian».

«Παραλάβαμε χάος»

Αναπόφευκτες θα είναι το φθινόπωρο στη Βρετανία οι κόντρες της κυβέρνησης Στάρμερ και των στελεχών της με τα στελέχη της κυβέρνησης Σούνακ. Ήδη η Ριβς είπε ότι η προηγούμενη κυβέρνηση τής παρέδωσε τη χειρότερη κληρονομιά από οποιαδήποτε άλλη μεταπολεμική κυβέρνηση και κατηγόρησε τους Συντηρητικούς ότι δημιούργησαν και συγκάλυψαν μια μαύρη τρύπα 22 δισ. στερλινών (2,9 δισ. ευρώ).

Απαντώντας ο προκάτοχος της Ριβς, Τζέρεμι Χαντ, είπε ότι οι Εργατικοί κληρονόμησαν μια αναπτυσσόμενη και ανθεκτική οικονομία και ότι «η καγκελάριος προσπαθεί να βρει πολιτική κάλυψη για να προχωρήσει σε αυξήσεις φόρων που πάντα σκόπευε να κάνει, αφού πίστευε σ’ αυτές προτού αναλάβει τα καθήκοντά της».

Πάντως και ο Χαντ θα μπορούσε να κατηγορηθεί για «φορομπηχτική» πολιτική. Την περασμένη χρονιά που την ευθύνη για τον προϋπολογισμό οι φορολογικές εισπράξεις αυξήθηκαν κατά 2,1 δισ. στερλίνες (2,47 δισ. ευρώ) και έφθασαν στα 71,2 δισ. στερλίνες (83,61 δισ. ευρώ), παρατηρεί ο «Guardian». Ειδικότερα αυξήθηκαν κατά 1,7 δισ. στερλίνες (2 δισ. ευρώ) οι εισπράξεις φόρου εισοδήματος, κατά 300 εκατ. στερλίνες (353,3 εκατ. ευρώ) οι εισπράξεις από τους εταιρικούς φόρους και κατά 200 εκατ. στερλίνες (235,5 εκατ. ευρώ) οι εισπράξεις από τον ΦΠΑ.

Ωστόσο, μειώθηκαν κατά 1,1 δισ. στερλίνες (1,3 εκατ. ευρώ) οι «υποχρεωτικές κοινωνικές εισφορές» και περιορίστηκαν στα 13,8 δισ. στερλίνες (16,25 δισ. ευρώ) λόγω των μειώσεων στους βασικούς συντελεστές εθνικής ασφάλισης που υιοθέτησε ο Χαντ.