Τουρισμός: Η κλιματική αλλαγή αλλάζει τα ευρωπαϊκά δεδομένα – Το παράδειγμα της Ρόδου

Η κλιματική αλλαγή ανεβάζει τις θερμοκρασίες, προκαλεί αλλού εκτεταμένες περιόδους ξηρασίας κι αλλού πλημμύρες, και φέρνει στο προσκήνιο πυρκαγιές που κατακαίνε τεράστιες εκτάσεις. Από τις περιοχές που πλήττονται περισσότερο είναι αυτές του ευρωπαϊκού Νότου, χώρες που βρέχονται από τη Μεσόγειο, και αποτελούν τον παραθεριστικό προορισμό των βόρειων…

Τα πράγματα πλέον έχουν αλλάξει σημαντικά, και θα μπορούσε να πει κανείς ότι ξαναγράφουν τόσο τον χάρτη του τουρισμού, όσο και ολόκληρης της βιομηχανίας, εν γένει. Και αλλάζουν συνήθειες.

Σε εκτενές τους δημοσίευμα για το θέμα οι Financial Times, περιγράφουν ένα σκηνικό σύμφωνα με το οποίο το προσωπικό του ξενοδοχείου Rodos Princess Beach στη Ρόδο, είχε μια ασυνήθιστη δουλειά όταν προετοίμαζε το θέρετρο για την κορύφωση της καλοκαιρινής περιόδου: έξυναν τον φλοιό που είχε καεί από τους κορμούς των φοινίκων, με θέα στην πισίνα.

«Τα ξυρίσαμε για να φύγουν τα καμένα ξύλα, για να μην φοβηθούν οι επισκέπτες από τις εικόνες της φωτιάς», αναφέρει χαρακτηριστικά ο διευθυντής του ξενοδοχείου Χρήστος Παναγιώτου, αναφερόμενος στις καταστροφικές πυρκαγιές που μαίνονταν στο νησί πριν από ένα χρόνο.

Τουρισμός: Η κλιματική αλλαγή αλλάζει τον τουριστικό χάρτη

«Με έδρα το Κιοτάρι της νότιας Ρόδου, το τετράστερο θέρετρο της Ρόδου βρέθηκε στο επίκεντρο της καταστροφής. Σχεδόν το ένα τρίτο του κτιρίου, συμπεριλαμβανομένης της κουζίνας, του εστιατορίου και της ρεσεψιόν, καταστράφηκε στην πυρκαγιά των 10 ημερών μαζί με ένα συνεργαζόμενο ξενοδοχείο κοντά» γράφουν οι FT, υπενθυμίζοντας ότι τα κατεστραμμένα από τη φωτιά δέντρα είναι πλέον το μόνο ορατό σημάδι της καταστροφή, μετά από την ανακαίνιση που στοίχισε 10 εκατ. ευρώ.

Πώς και πού θα πρέπει να επενδύσουν ώστε να προσαρμοστούν στην κλιματική αλλαγή, καθώς οι ταξιδιώτες αναζητούν λιγότερο επικίνδυνους προορισμούς.

Τα διλήμματα που έχει ο ευρωπαϊκός τουρισμός

Αυτό είναι μόνο ένα περιστατικό, από τα πολλά: με τους κινδύνους από πυρκαγιές, ξηρασίες και καύσωνες να αυξάνονται εγείρεται ένα σημαντικό ερώτημα για την ευρωπαϊκή ταξιδιωτική βιομηχανία. Πώς και πού θα πρέπει να επενδύσουν ώστε να προσαρμοστούν στην κλιματική αλλαγή, καθώς οι ταξιδιώτες αναζητούν λιγότερο επικίνδυνους προορισμούς.

«Γνωρίζουμε ότι [η κλιματική αλλαγή] αποτελεί υπαρξιακή απειλή για τον τουρισμό», αναφέρει στη βρετανική εφημερίδα, η Τεοντόρα Μαρίνσκα, διευθύνουσα σύμβουλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ταξιδιών, ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού που προωθεί τον τουρισμό σε όλη την ήπειρο. «Και γνωρίζουμε ότι ο καιρός παίζει μεγάλο ρόλο όταν οι άνθρωποι επιλέγουν τον προορισμό τους».

Μια παρηγοριά για τους ξενοδόχους μπορεί να είναι ότι οι τουρίστες εξακολουθούν να έρχονται αλλά δεν περιορίζονται μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες.

Αλλαγή στους προορισμούς

Το πρακτορείο πολυτελών ξενοδοχείων Little Emperors με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο έχει βιώσει αυτή τη στροφή από πρώτο χέρι. Οι κρατήσεις για την Ελλάδα, που είχαν αυξάνονταν τα τελευταία χρόνια με ετήσιο ρυθμό 20%, μειώθηκαν κατά 7% τον Ιούλιο και τον Αύγουστο σε σύγκριση με πέρυσι, ενώ οι κρατήσεις για αποδράσεις στην αγγλική ύπαιθρο αυξήθηκαν 17%, ενώ για Νορβηγία και Σουηδία κατά 23%.

«Οι παραδοσιακοί παραλιακοί προορισμοί έχουν γίνει λιγότερο ελκυστικοί κατά τη διάρκεια του καύσωνα», δήλωσε η διευθύνουσα σύμβουλος Ρεμπέκα Μάσρι, υπογραμμίζοντας ότι οι περιοχές που ήταν στο επίκεντρο τα προηγούμενα καλοκαίρια, εμφανίζουν πλέον πιο αυξημένη ζήτηση το φθινόπωρο.

Οι πελάτες κάνουν ολοένα και περισσότερες κρατήσεις της τελευταίας στιγμής για να δουν πώς θα είναι ο καιρός. «Οι άνθρωποι δεν θέλουν να πάνε και να ξοδέψουν όλα αυτά τα χρήματα σε πολυτελείς διακοπές και να είναι κολλημένοι σε ένα δωμάτιο με [κλιματιστικό] και να μην μπορούν να βγουν έξω στο φως της ημέρας», εξηγεί η Μάσρι.

Με θέα την Ακρόπολη

Το δημοσίευμα αναφέρεται και στην Αθήνα, τονίζοντας ότι μία μόνο διανυκτέρευση στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρεταννία με θέα την Ακρόπολη, αυτή τη στιγμή ξεκινά από περίπου 1.000 € τη βραδιά. Η Ακρόπολη έκλεισε εν μέρει τον περασμένο μήνα καθώς οι θερμοκρασίες ανέβηκαν περίπου στους 40 βαθμούς Κελσίου, ενώ χιλιάδες Αθηναίοι κάτοικοι απομακρύνθηκαν από τα σπίτια τους την περασμένη εβδομάδα καθώς οι πυρκαγιές κατέκλυσαν τα περίχωρα της ελληνικής πρωτεύουσας, υπενθυμίζουν οι FT.

Μια παρηγοριά για τους ξενοδόχους μπορεί να είναι ότι οι τουρίστες εξακολουθούν να έρχονται αλλά δεν περιορίζονται μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες.

Η Little Emperors ανέφερε για παράδειγμα, ότι οι κρατήσεις για την Ελλάδα τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο αυξήθηκαν κατά 31%, μια αύξηση που παρατηρείται επίσης στη Νότια Γαλλία και την Ιταλία.

Η Ανδριάνα Χατζηλαζάρου, διευθύντρια μάρκετινγκ και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της H Hotels Collection, στην οποία ανήκει το Rodos Princess Beach αναφέρει ότι η H Hotels εξετάζει μέτρα για την παράταση της σεζόν από τις αρχές Νοεμβρίου έως τον Δεκέμβριο — εάν αυτό κριθεί οικονομικά συμφέρον.

Αλλά μια παρατεταμένη σεζόν σημαίνει πρόσληψη προσωπικού για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και εξαρτάται επίσης από τα προγράμματα πτήσεων.

Η H Hotels έχει εφαρμόσει μια σειρά μέτρων για την πρόληψη της θερμοπληξίας, συμπεριλαμβανομένης της αποστολής προειδοποιητικών μηνυμάτων στους επισκέπτες στα τηλέφωνά τους όταν η θερμοκρασία ξεπερνά τους 40 βαθμούς Κελσίου. Ο όμιλος επίσης εξακολουθεί να διαπραγματεύεται μια απαίτηση ασφάλισης που σχετίζεται με πυρκαγιά.

Η τοπική αυτοδιοίκηση

Η τοπική αυτοδιοίκηση εξετάζει και το μέλλον. Ο Γιώργος Τόππος, αντιδήμαρχος τουρισμού και πολιτισμού στη Ρόδο, δήλωσε ότι το νησί εκπονεί για πρώτη φορά ένα σχέδιο για να αξιολογήσει πώς ο τουρισμός, συμπεριλαμβανομένου του αριθμού των επισκεπτών και των νέων ξενοδοχειακών εξελίξεων, επηρεάζει το τοπικό περιβάλλον.

«Χρειαζόμαστε μια σωστή ισορροπία [μεταξύ τους]. . . Δεν έχουμε κανένα πρόβλημα αυτή τη στιγμή, αλλά θα πρέπει να το παρακολουθούμε και μετά από 10 χρόνια, ίσως έχουμε πρόβλημα», είπε.

Οι μεγαλύτερες εταιρείες έχουν μεγαλύτερη ευελιξία να προσαρμοστούν, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν και κίνδυνοι και κόστος

Ερωτηθείς εάν υπάρχει ανάγκη περιορισμού της ανάπτυξης, ο κ. Τόππος παραδέχθηκε ότι «ππορεί να χρειαστεί να φροντίσουμε [αυτό το ζήτημα]».

Οι μεγαλύτερες εταιρείες έχουν μεγαλύτερη ευελιξία να προσαρμοστούν, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν και κίνδυνοι και κόστος.

Ο τουρισμός επεκτείνεται βορειότερα

Η Hotelplan UK, εταιρεία που έχει στο χαρτοφυλάκιό της brands όπως η Inghams και η Inntravel, είχε ήδη αποσυρθεί από τα χιονοδρομικά κέντρα χαμηλότερου υψομέτρου πριν από μια δεκαετία ως απάντηση στην έλλειψη χιονιού.

Σχεδιάζει να επεκταθεί στις σκανδιναβικές χώρες και επίσης επενδύει στο σχεδιασμό και την εμπορία περισσότερων πεζοπορικών περιηγήσεων. Ο Τζον Μάνσελ, διευθύνων σύμβουλος της Inghams, πιστεύει ότι θα περάσουν άλλα 20 χρόνια πριν η κλιματική αλλαγή επηρεάσει δραματικά τη βιομηχανία, αλλά προειδοποίησε:

«Δουλεύουμε με αυτά τα ξενοδοχεία εδώ και χρόνια. Έχουμε την υποχρέωση να διασφαλίσουμε ότι θα συνεχίσουν να λειτουργούν. . . ακόμα και όταν λείπει χιόνι για να μπορείς να κάνεις σκι σωστά» σε μέρη όπως η Αυστρία και η Ιταλία.

Προσαρμογή στις αλλαγές

Η Tui, ο μεγαλύτερος ταξιδιωτικός όμιλος της Ευρώπης, έχει επεκτείνει τις προσφορές του όλο το χρόνο στην Αττάλεια της Τουρκίας και έχει επίσης αυξήσει τη χωρητικότητα για τη χειμερινή περίοδο.

Ο διευθύνων σύμβουλος Σεμπάστιαν Έμπελ δήλωσε στους Financial Times ότι η εταιρεία βλέπει επίσης «ισχυρή ανάπτυξη» στη βόρεια Ευρώπη, αν και η περιοχή αντιπροσωπεύει μόνο το 1% των εργασιών του ομίλου.

Ωστόσο, υποστήριξε ότι οι καύσωνες είναι απίθανο να επηρεάσουν τον μαζικό θερινό τουρισμό στη Μεσόγειο, υποστηρίζοντας ότι «ο πληθωρισμός του κόστους ή οι περιορισμοί χωρητικότητας έχουν πολύ μεγαλύτερο αντίκτυπο στο πού πηγαίνουν οι πελάτες», με πολλούς να τηρούν επίσης το χρονοδιάγραμμα των σχολικών διακοπών.

Η Tui ανέφερε κόστος 25 εκατομμυρίων ευρώ λόγω της εκκένωσης από την πυρκαγιά της Ρόδου πέρυσι,

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Tui ανέφερε κόστος 25 εκατομμυρίων ευρώ λόγω της εκκένωσης από την πυρκαγιά της Ρόδου πέρυσι, είχε δύο εβδομάδες λιγότερων κρατήσεων μετά το περιστατικό, ωστόσο ανέκαμψε αμέσως.

Ο Ιωάννης Παπαβασιλείου, πρόεδρος του Συνδέσμου Ξενοδόχων Ρόδου, είπε ότι τα ξενοδοχεία στο νησί παρουσίασαν ετήσια αύξηση 15% στις κρατήσεις φέτος, εν μέρει βοηθούμενα από το πρόγραμμα της κυβέρνησης να προσφέρει δωρεάν διακοπές σε όσους εγκατέλειψαν πέρυσι.

Αμέσως μετά τις πυρκαγιές του 2023, οι διεθνείς αεροπορικές αφίξεις στη Ρόδο μειώθηκαν κατά 11% τον Ιούλιο σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα του προηγούμενου έτους. Ωστόσο, για το σύνολο του έτους, αυξήθηκαν κατά 3% στα 2,6 εκατ. σύμφωνα με την Ελληνική Συνομοσπονδία Τουρισμού.

Η κ. Χατζηλαζάρου πάντως δηλώνει ότι «δεν ανησυχεί» για την κλιματική αλλαγή που ενδέχεται να διαταράξει τον τουρισμό. «Μπορεί να έρθει σύντομα. . . [αλλά] οι άνθρωποι που ζουν σε κρύα μέρη θα επιλέξουν παραλίες στη Μεσόγειο», τόνισε.