Ισραήλ: Ανάπτυξη 1,2% το δεύτερο τρίμηνο εν καιρώ πολέμου

Αύξηση 1,2% του ΑΕΠ, εν καιρώ πολέμου, σημείωσε σύμφωνα με την  Ισραηλινή Στατιστική Υπηρεσία, η οικονομία της χώρας κατά το β’ τρίμηνο του 2024, σε σχέση με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2023, ενώ αύξηση 0,3% κατέγραψε σε σχέση με το α’ τρίμηνο του τρέχοντος έτους, αντιστοίχως.

Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με πρόσφατη εκτίμηση της Ι/Κεντρικής Τράπεζας, ο ρυθμός μεγέθυνσης της ισραηλινής οικονομίας εκτιμάται σε 1,5% για το τρέχον έτος και σε 4,2% για το 2025, αναθεωρημένος επί τα χείρω έναντι προβλέψεων Απριλίου 2024,  για 2% και 5% αντίστοιχα.

Ισραήλ: Υποβάθμιση της οικονομίας από τον Fitch

Περαιτέρω, σε ετήσια βάση καταγράφηκαν οι εξής μεταβολές: 1. Η συνολική τελική καταναλωτική δαπάνη παρουσίασε αύξηση κατά 12%. 2. Οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου αυξήθηκαν κατά 1,1%. 3. Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών παρουσίασαν μείωση κατά 8,3%. 4. Η παραγωγή των επιχειρήσεων μειώθηκε κατά 1,9%. 5. Ρυθμός πληθωρισμού Ιουλίου αυξήθηκε στο 3,2% από 2,9% στα τέλη Ιουνίου.

Εδώ οικονομικοί αναλυτές επισημαίνουν ότι, χαμηλότερα του αναμενόμενου μεγέθη ανάπτυξης οφείλονται πρωτίστως σε πτώση της προσφοράς. Επί παραδείγματι, η έτι περαιτέρω συρρίκνωση των επενδύσεων  στον κατασκευαστικό τομέα κατά 26% σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό τρίμηνο, λόγω της έλλειψης εργατικού δυναμικού καθώς και η αναστολή λειτουργίας ι/επιχειρήσεων σε βορρά και νότο (αγροτικές, εμπορικές) επηρεάζουν αισθητά την ανάπτυξη.

Επεκτατική δημοσιονομική πολιτική που ακολουθείται, μέσω της αύξησης των μισθών και της κρατικής αρωγής στους εκτοπισμένους και τους οπλίτες οδήγησε στην τόνωση της ζήτησης, καθιστώντας δημόσιες και ιδιωτικές δαπάνες κομβικούς μοχλούς της οικονομικής δραστηριότητας επί του παρόντος. Τέλος, σε εδώ μεταδιδόμενα προβάλλεται η είδηση ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της χώρας κατά το β’ τρίμηνο, προσαρμοσμένο στην δημογραφική αύξηση, περιορίστηκε σε ετήσια βάση κατά 0,4%.

Να σημειωθεί πως η Fitch μείωσε προσφάτως την πιστοληπτική ικανότητα του Ισραήλ από Α+ σε Α, με αρνητικές τις προοπτικές ακολουθώντας αντίστοιχες κινήσεις από τις  Moody’s και S&P.  Οι βασικές παράμετροι που εξετάστηκαν έχουν ως εξής:

1. Γεωπολιτικό περιβάλλον

Η υποβάθμιση σε Α αντικατοπτρίζει τον αντίκτυπο της συνέχισης του πολέμου στη Γάζα, τους αυξημένους γεωπολιτικούς κινδύνους και τις στρατιωτικές επιχειρήσεις σε πολλαπλά μέτωπα. Στη βασική υπόθεση εργασίας της έκθεσης της Fitch, η σύγκρουση στη Γάζα θα μπορούσε να διαρκέσει μέχρι το 2025, ενώ ενέχει κινδύνους περαιτέρω ανάφλεξης σε άλλα μέτωπα.

Πέραν των απωλειών σε ανθρώπινο επίπεδο, η συνέχιση του πολέμου, πόσο μάλλον η πιθανότητα κλιμάκωσης αυτού, θα συνεπαγόταν πρόσθετες δαπάνες για κάλυψη άμεσων στρατιωτικών αναγκών, διαταραχές στην οικονομική δραστηριότητα στις παραμεθόριες περιοχές, καθώς και παρενέργειες σε τομείς τουρισμού και κατασκευών, οδηγώντας σε περαιτέρω επιδείνωση της πιστοληπτικής ικανότητας του Ισραήλ.

2. Εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις

Η αποχώρηση κόμματος του Ganz από την κυβέρνηση έκτακτης ανάγκης κατά τον προηγούμενο Ιούνιο οδήγησε  στην επιστροφή στο αρχικό σχήμα του κυβερνητικού συνασπισμού με συμμετοχή του κεντροδεξιού Likud, των υπερεθνικιστικών Otzma Yehudit και Religious Zionism και των υπερορθόδοξων Shas και United Torah. Ο οίκος εκτιμά ότι, δεδομένης της ανωτέρω εξέλιξης, των διαφωνιών εντός του συνασπισμού και της διαμάχης για τη στράτευση υπερορθόδοξων, δύσκολα θα περατώσει, πλήρως, τη θητεία της έως τον Οκτώβριο του 2026.

3. Διεύρυνση ελλείμματος

Ο Fitch προβλέπει ότι δημοσιονομικό έλλειμμα του Ισραήλ πρόκειται ανέλθει σε 7,8% του ΑΕΠ το 2024 και σε  4,6% το 2025. Κύριοι λόγοι για την εκτίναξη του ελλείμματος θεωρούνται πρόσθετες δαπάνες, που σχετίζονται με τις στρατιωτικές επιχειρήσεις, την στήριξη της οικονομίας και τις επιχορηγήσεις υπέρ πληγέντων φυσικών και νομικών προσώπων βορείου Ισραήλ.

Περαιτέρω, ο οίκος υπολογίζει ότι η κυβέρνηση θα αυξήσει μόνιμα τις στρατιωτικές δαπάνες κατά σχεδόν 1,5% του ΑΕΠ, έναντι των προπολεμικών επιπέδων.

4. Λόγος Χρέους προς ΑΕΠ

Διεθνής οίκος αξιολόγησης αναμένει άνοδο του λόγου χρέους προς ΑΕΠ στο 70% το 2024 και στο 72% το 2025, πάνω από το ανώτατο 71% που σημειώθηκε κατά την κορύφωση της πανδημίας το 2020. Όπως επίσης αναφέρεται σε εν λόγω έκθεση, υψηλότερες αμυντικές δαπάνες και μακροοικονομική αβεβαιότητα, αποτελούν παράγοντες που θα οδηγούσαν το χρέος σε ανοδική τροχιά και πέραν του 2025.

Ο Υπουργός Οικονομικών Smotrich ερμηνεύοντας την ανωτέρω υποβάθμιση, δήλωσε ότι, Ισραήλ βρίσκεται στην μέγγενη ενός «υπαρξιακού πολέμου» που διεξάγεται σε πολλαπλά μέτωπα. Πρόσθεσε δε ότι, η οικονομία του Ισραήλ παραμένει κραταιά και ότι «οι οικονομικοί δείκτες δείχνουν την ευρωστία της». Ακολούθως, ο Smotrich δεσμεύτηκε ότι ο προϋπολογισμός 2025 θα καταρτιστεί με γνώμονα υποστήριξη συνόλου των πολεμικών αναγκών, διατηρώντας παράλληλα τα τεθέντα δημοσιονομικά πλαίσια, προκειμένου πιστοληπτική ικανότητα «αναβαθμιστεί και πάλι».