PODCAST | Χρήστος Ιωάννου: ΑΕΠ, κούτσουρα και τσιπάκια υπολογιστών

Σας καλωσορίζουμε στο PODCAST του Οικονομικού Ταχυδρόμου Sound of Economics. Σε αυτό το επεισόδιο θα συζητήσουμε για ένα διαχρονικό, ελληνικό και οικονομικό αίνιγμα. Τι άλλο; Το παραγωγικό ζήτημα της ελληνικής οικονομίας. Το πώς και τι πρέπει να παράγει η Ελλάδα προφανώς είναι ένα από τα ζητήματα που έχει αναλυθεί δεόντως (προ και μετά Μνημονίων), όπως επίσης έχει πολιτικοποιηθεί.

Καλεσμένος μας είναι ο οικονομολόγος και σύμβουλος επιχειρήσεων Χρήστος Ιωάννου.

Τελικά, τι παράγει η οικονομία μας; Ο κ. Ιωάννου απαντά: Η οικονομία μας παράγει, αλλά δεν παράγει επαρκώς ώστε να εξασφαλίζει ευημερία για τους Έλληνες πολίτες. Παράγει προϊόντα και υπηρεσίες. Τα προϊόντα που παράγει είναι αναλογικά με τις χώρες με τις οποίες αναπτυγμένες θέλουμε να συγκρινόμαστε και ευημερούν.

Ο οικονομολόγος Χρηστος Ιωάννου

Η παραγωγικότητα και η ανάπτυξη

Η υψηλότερη ανάπτυξη του 2 2,5% σε σχέση με την Ευρωζώνη, που είναι χαμηλά και σε στασιμότητα, είναι μια υψηλότερη ανάπτυξη, η οποία όμως σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στις δαπάνες που γίνανε την προηγούμενη περίοδο της πανδημίας και στο χρήμα που διοχετεύθηκε στην οικονομία. Πρέπει να δούμε αναλυτικότερα τι παράγουμε, τι πρέπει να παράγουμε και τι παράγουν οι οικονομίες που ευημερούν και οι κοινωνίες που ευημερούν. Το 2% είναι μια μεγέθυνση από χρόνο σε χρόνο, αλλά η συνολική παραγωγή της ελληνικής οικονομίας και η βελτίωση της χρειάζεται πολύ περισσότερο χρόνο. Θα έλεγα ότι δεν είναι θέμα ενός χρόνου, είναι θέμα μιας γενιάς.

Ιωάννου: Ενα απλό προϊόν χαμηλής αξίας είναι τα κούτσουρα.  Έχεις το δέντρο, το κόβεις, φτιάχνουν το κούτσουρο είναι χαμηλής προστιθέμενης αξίας. Οι μικροεπεξεργαστές, τα τσιπ ή ημιαγωγοί είναι ένα πολύ σύνθετο, υψηλής προστιθέμενης αξίας προϊόν.

Τα προϊόντα υψηλής αξίας και τα κούτσουρα

Η ανάπτυξη είναι το τι παράγεις και πως. Χρειάζεται κεφάλαιο, ανθρώπινο κεφάλαιο και φυσικό κεφάλαιο. Υπάρχουν απλά προϊόντα χαμηλής προστιθέμενης αξίας και προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας. Το ίδιο ισχύει και για τις υπηρεσίες.

Για παράδειγμα, ένα απλό προϊόν χαμηλής αξίας είναι τα κούτσουρα. Τα προϊόντα που παράγονται και είναι στο διεθνές εμπόριο είναι ταξινομημένα για να διευκολύνεται το διεθνές εμπόριο. Τα κούτσουρα είναι στρογγυλή ξυλεία η οποία είναι κάτι απλό. Έχεις το δέντρο, το κόβεις, φτιάχνουν το κούτσουρο είναι χαμηλής προστιθέμενης αξίας. Οι μικροεπεξεργαστές, τα τσιπ ή ημιαγωγοί είναι ένα πολύ σύνθετο, υψηλής προστιθέμενης αξίας προϊόν.Εμείς λοιπόν, σε αυτή την ταξινόμηση από τα υψηλής προστιθέμενης αξίας σύνθετα προϊόντα και τα απλής, χαμηλής αξίας προϊόντα, είμαστε κάπου χαμηλά στη διεθνή ταξινόμηση. Και το ένα θέμα είναι αυτά που παράγουμε και εξάγουμε πόσο προστιθέμενη αξία έχουν μέσα. Και το άλλο θέμα μας είναι ότι η εγχώρια παραγωγή μας αυτή είναι σχετικά μικρή και σαν μερίδιο του εθνικού προϊόντος, αλλά και σαν μερίδιο συμμετοχής μας στη διεθνή αγορά, είτε την ευρωπαϊκή είτε την παγκόσμια.

Πού στηρίζεται η ελληνική οικονομία

Ένας από τους λόγους που πήγαμε καλά τα προηγούμενα χρόνια σε σχέση με την Ευρωζώνη και την Ευρωπαϊκή Ένωση, εκτός από τις δημόσιες δαπάνες και τα ελλείμματα που τροφοδότησαν την κατανάλωση και συνεπώς τη μεγέθυνση, είναι ότι πήγε καλά ο τουρισμός.

Σύμφωνα με τον κ. Ιωάννου, ο τουρισμός είναι ένας σημαντικός κλάδος της ελληνικής οικονομίας και είναι ένας κλάδος εμπορεύσιμων υπηρεσιών διεθνώς. Αναγκαίος, αλλά δεν είναι επαρκής.Επίσης, η ελληνική οικονομία είναι μέρος της εθνικής μας ταυτότητας. Και ο τουρισμός και η ναυτιλία αυτή είναι δύο κλάδοι, δύο μηχανές της ελληνικής οικονομικής ανάπτυξης. Αλλά δεν μας αρκούν αυτές οι δύο μηχανές. Η ελληνική οικονομία είχε στο παρελθόν και βιομηχανία, η οποία πέρασε στην περίοδο της μεταπολίτευσης. Μια αναδιάρθρωση και μια κατάρρευση, γιατί την προηγούμενη περίοδο είχε βασιστεί στον προστατευτισμό. Μετά τις δύο κρίσεις του ‘73 και του ‘79, αλλά και με τις αλλαγές των όρων εμπορίου, μπαίνοντας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, είχαμε ένα μεγάλο κύμα προβληματικών επιχειρήσεων. Αν θέλεις να παράγεις λοιπόν πιο σύνθετα προϊόντα και για να το κάνεις αυτό, να φτιάχνεις και να αξιοποιείς και να κρατάς τη χώρα, το ανθρώπινο κεφάλαιο σου, πρέπει να μετακινηθείς εκεί και να αλλάξεις επιδόσεις χαμηλές.

Ελληνική βιομηχανία και μέλλον

Ένας κλάδος που απέδειξε ότι έχει δυναμική είναι το φάρμακο. Ήταν μικρός κλάδος, αλλά μέσα στην κρίση ακριβώς ανταποκρίθηκε. Το αναφέρω γιατί το φάρμακο είναι ένας κλάδος που βοήθησε μια άλλη χώρα να αλλάξει τη μοίρα της μαζί με τις τεχνολογίες πληροφορικής. Δηλαδή η Ιρλανδία, που ήταν μια χώρα κάποτε φτωχότερη από την Ελλάδα, άλλαξε τη μοίρα της με μεταρρυθμίσεις κλπ, ποντάροντας στη βιομηχανία του φαρμάκου.

Παραγωγικότητα και ακρίβεια

Το επίπεδο τιμών και το επίπεδο μισθών μιας οικονομίας τελικά το καθορίζει ο σύγχρονος τομέας, τεχνολογικά εξελιγμένος, ο παραγωγικός, ο εξωστρεφής, ο οποίος ανεβάζοντας την παραγωγικότητα και το εισόδημα αυτό μετά θα διαχέεται στους υπόλοιπους κλάδους. Το έλλειμμα το δικό μας, που έχει να κάνει και με τα εισοδήματα και με την χαμηλή παραγωγικότητα, έχει να κάνει και με ένα άλλο θέμα που είναι πολύ σημαντικό για την κοινωνία μας πια και για τις νεότερες γενιές. Όταν παράγεις λίγα προϊόντα προστιθέμενης αξίας και υπηρεσίες που απαιτούν λιγότερο ανθρώπινο κεφάλαιο, τότε τι έχεις; {..}το ανθρώπινο κεφάλαιο που έχεις, αντί να μένει εδώ που θέλει τέτοιες θέσεις μεταφέρεται εκεί που είναι οι γραμμές παραγωγής.

Και τα κούτσουρα είναι αναγκαία αν έχουμε δέντρα για να φτιάχνουμε κούτσουρα, αλλά θα πρέπει να προσανατολιστούμε σε υψηλότερης προστιθέμενης αξίας. Δεν ξέρω αν είναι μικροεπεξεργαστές γιατί είναι μια πολύ ακριβή επένδυση. Προωθημένη, αλλά και άλλες χώρες πάλι αλλάξανε τη μοίρα τους με αυτό και ήδη τώρα επενδύουν δισεκατομμύρια.

Μπορείτε να παρακολουθήσετε το επεισόδιο από τα site του Οικονομικού Ταχυδρόμου και το Spotify.