Δημόσιο Χρέος: Ο οδικός χάρτης μέχρι το 2032

Ιδιαιτέρως κρίσιμοι για το ελληνικό δημόσιο χρέος αναμένεται να είναι οι επόμενοι μήνες, με ορίζοντα να επιτευχθεί μία μείωση του ποσοστού κάτω από το 120% του ΑΕΠ μέχρι το τέλος της τρέχουσας 10ετίας. Αυτό αναμένεται να περάσει μέσα από κάποιους σημαντικούς σταθμούς αλλά και από τα «χέρια» της επόμενης κυβέρνησης, ενώ το κρίσιμο σημείο είναι το 2032, οπότε και υπάρχει μια «κορυφή», ενώ σταματά και η επίδραση των Μεσοπρόθεσμων μέτρων για το δημόσιο χρέος, η απόφαση για τα οποία ελήφθη το 2018. Ένα από τα βασικά επίδικα είναι το πώς θα αποπληρωθούν και τα διακρατικά δάνεια (Greek Loan Facility) που απορρέουν από την περίοδο του πρώτου μνημονίου και ύστερα.

Ξεκινώντας από αυτό, η ελληνική κυβέρνηση αναμένεται να αρχίσει εντός του μήνα να στέλνει και επίσημα στους θεσμούς το αίτημα για πρόωρη αποπληρωμή που σχετίζεται με το δημόσιο χρέος της (μέρος των διακρατικών δανείων). Το αίτημα θα πρέπει πρώτα να εγκριθεί από την ομάδα εργασίας του Eurogroup (Euro Working Group) και να επικυρωθεί σε μια από τις συνεδριάσεις του Συμβουλίου των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης.

Δημόσιο χρέος: Πτωτική η πορεία του μετά την πανδημία

Η αποπληρωμή, το δημόσιο χρέος και το «μαξιλάρι»

Η αποπληρωμή αφορά μια δόση ύψους 8 δισ. ευρώ από το δάνειο που πήρε η Ελλάδα κατά την έναρξη του πρώτου Μνημονίου απευθείας από τις χώρες της Ευρωζώνης. Μέχρι το τέλος της τρέχουσας χρονιάς αναμένεται θα υπάρξουν όλες οι τυπικές εγκρίσεις για την πρόωρη αποπληρωμή της δόσης αυτής αλλά και το ταυτόχρονο…σπασιμο του «μαξιλαριού» των 15,5 δισ. ευρώ από τον ESM. Η κυβέρνηση στοχεύει στην εξοικονόμηση περίπου 300 εκατ. ευρώ κατ’ έτος από τόκους μέχρι το 2028, με ταυτόχρονη βελτίωση του προφίλ του ελληνικού δημοσίου χρέους.

Για την αποπληρωμή των 8 δισ. ευρώ, ένα ποσό ύψους 5 δισ. ευρώ από αυτά τα κεφάλαια θα χρησιμοποιηθεί τον Δεκέμβριο για τη νέα πρόωρη αποπληρωμή διμερών δανείων του πρώτου μνημονίου, μαζί με επιπλέον 3 δισ. ευρώ από τα ταμειακά διαθέσιμα του ελληνικού δημοσίου. Πρόκειται για δάνεια που δόθηκαν στη χώρα μας στο πλαίσιο του πρώτου προγράμματος, το οποίο συμφωνήθηκε το Μάιο του 2010 και περιελάμβανε διμερή δάνεια από τις χώρες της ευρωζώνης (52,9 δισ. ευρώ).

Αξίζει να σημειωθεί ότι εφόσον γίνει η αποπληρωμή των 8 δισ. ευρώ, θα είναι η 4η πρόωρη αποπληρωμή διμερών δανείων. Κι αυτό γιατί έχουν προηγηθεί τον Μάρτιο του 2019 (2,7 δισ. ευρώ προς ΔΝΤ), τον Μάρτιο του 2021 η πρόωρη αποπληρωμή 2,65 δισ. ευρώ (για το 2023 μαζί με την πλήρη πρόωρη προεξόφληση των δανείων του ΔΝΤ ύψους 1,86 δισ. ευρώ), ενώ ακολούθησε μια ακόμα πρόωρη αποπληρωμή δανείων GLF ύψους 5,29 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2023.

Η Eurostat και οι κίνδυνοι για το δημόσιο χρέος

Σε κάθε περίπτωση, το ελληνικό δημόσιο χρέος αποτελεί έναν παράγοντα κινδύνου για την ελληνική οικονομία, αν και βαίνει μειούμενο ως ποσοστό του ΑΕΠ. Με βάση τα πρόσφατα στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ, το δημόσιο χρέος της Ελλάδας βρίσκεται στο 158% του ΑΕΠ, αγγίζοντας τα 356 δισ. ευρώ. Αξίζει να υπενθυμιστεί ότι το  2009, όταν ξέσπασε η ελληνική κρίση, το ελληνικό δημόσιο χρέος ήταν 126,3% του ΑΕΠ. Το 2024, σύμφωνα με τις προβλέψεις του προϋπολογισμού, αναμένεται να κλείσει στο 152,3% του ΑΕΠ, ενώ σύμφωνα με τις προβλέψεις του οίκου αξιολόγησης Scope θα κλείσει λίγο χαμηλότερα, στο 152,1% του ΑΕΠ.

Μέσα στο φθινόπωρο αναμένεται να υπάρξει και η πρώτη…κουβέντα με τη Eurostat σχετικά με τους τόκους του δανείου των 90 δισ. ευρώ από τον EFSF. Τα 24 δισ. των τόκων τα οποία θα αρχίσουν να αποπληρώνονται τυπικά από το 2032, αλλά ουσιαστικά από το 2038. Ωστόσο η Eurostat αξιώνει να γραφούν από τώρα οι μισοί από τους τόκους (12 δισ. ευρώ) στο δημόσιο χρέος. Κάτι τέτοιο δε θα δημιουργούσε δημοσιονομικό πρόβλημα, αλλά ζήτημα σε σχέση με την «εικόνα» του ελληνικού χρέους στις αγορές, καθότι θα υπάρξει κάποια διόγκωση.

Πάντως, υπάρχουν κάποιοι σημαντικοί κίνδυνοι οι οποίοι είναι:1) οι αυξημένες καταβολές για τοκοχρεωλύσια κατά τη  περίοδο  2024-2027, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα αποπληρωμής του χρέους με μέσο όρο 11 δις ευρώ ετησίως (χωρίς τον υπολογισμό των repos ύψους 54 δις  ευρώ), 2) η αύξηση του μέσου επιτοκίου  του  νέου δανεισμού το  2023 στο 3,7% από 1,3% το  2022 και 0,5% το 2021 και 3) ο αυξημένος αριθμός των νέων συνταξιοδοτήσεων που προβλέπεται  κατά  την περίοδο 2024 – 2027.

Η πρόβλεψη του ΔΝΤ

Ωστόσο, μείωση 30 μονάδων αναμένεται να σημειωθεί στο ελληνικό δημόσιο χρέος μέχρι το 2029, σύμφωνα με το ΔΝΤ. Μάλιστα, η σχετική πρόβλεψη του Ταμείου δείχνει ότι μέχρι τότε η Ιταλία θα έχει καταστεί «πρωταθλήτρια» δημοσίου χρέους, ενώ η Ελλάδα θα βρίσκεται στη 2η θέση. Αξίζει να σημειωθεί ότι η διαρκής μείωση του δημοσίου χρέους της Ελλάδας, ως προς το ΑΕΠ οφείλεται στην ανάπτυξη, τον υψηλό πληθωρισμό, ενώ αποτελεί απόρροια της συμφωνίας του 2018. Ουσιαστικά, αυτήν την περίοδο και μέχρι το 2032 εφαρμόονται τα αποκαλούμενα και ως Μεσοπρόθεσμα μέτρα για τη μείωση του χρέους.

Με βάση τις προβλέψεις του ΔΝΤ, τo δημόσιο χρέος της Ελλάδας θα μειωθεί κατά 30 ποσοστιαίες μονάδες το 2029 σε σχέση με τα επίπεδα του 2023 και συγκεκριμένα θα «πέσει» στο 138,8% του ΑΕΠ από 168,8% το 2023. Αυτό αποτυπώνεται στην έκθεση του ΔΝΤ για την Ευρώπη (Taming Public Debt in Europe: Outlook, Challenges, and Policy Response). Την ίδια ώρα, η πρόβλεψη του Ταμείο για το δημόσιο χρέος της Ιταλίας είναι ότι θα βρεθεί στο 144,9% το 2029 από 137,3% το 2023.